احمدرضا قودجانی، مشاور و کارشناس ارشد حوزه رمزارزها در گفتوگو با میثم سلیمانی از ابعاد مختلف ریال دیجیتال و اکوسیستم فین‌تک گفت. قودجانی در این گفتوگو که در جریان برگزاری رویداد ۹ ژانویه در استودیو راه‌کار انجام شد، به تشریح وضعیت فعلی «ریال دیجیتال» بانک مرکزی ایران پرداخت و پیش‌بینی کرد طی ۲ تا ۳ سال آینده ریال دیجیتال برای کسب‌وکارها کاربردپذیر می‌شود.
قودجانی در ابتدای سخنان خود به وضعیت CBDC «ارز دیجیتال بانک مرکزی» در چه مرحله‌ای است، پرداخت و گفت:«طبق مهلتی که شورای پول و اعتبار به بانک مرکزی داده بود، پایان سال ۱۴۰۲ بانک مرکزی موظف به پیاده‌سازی آن است و پروژه‌های مشابه جهانی که بخواهیم مثال بزنیم مثل یوان دیجیتال چین، پروسه آن نزدیک به ۱۰ سال طول کشید که بخواهد از مراحل مختلف عبور کند و به مرحله فاز آزمایشی برسد و یک‌میزانی هم در المپیک پیاده‌سازی کردند و از آن استفاده کردند و به‌هرحال طبیعی هم است که بانک مرکزی تا پایان تاریخ مقرر شده به نقطه اجرایی‌کردن آن نرسد. باتوجه‌به این که ۱۲ بانک عضو بلاکچین برنا شده‌اند و سرورهای خود را پیاده‌سازی کرده‌اند، می‌توان گفت که ما در آستانه ظهور «ریال دیجیتال» در اکوسیستم مالی و پولی کشور هستیم. »
قانون‌گذار ۱۰ سال از اکوسیستم عقب است
او در ادامه در پاسخ به سوال، رمزریال بانک مرکزی، قرار است چه باری را از دوش بانک مرکزی بردارد؟ بیان کرد: «این نهاد برای اجرای این طرح چندین هدف مختلف دارد؛ ولی اصلی‌ترین باری که به‌واسطه ریال دیجیتال قرار است برداشته شود، متمرکز بر شبکه شاپرک و شتاب است. همچنین جدا از این که این ابزار زمینه‌ساز ظهور پلتفرم‌های دیگر در حوزه پرداخت خواهد شد، بر کاهش هزینه‌های کارمزد و هزینه‌های عملیاتی جریان پولی نیز می‌تواند اثر بگذارد. از نظر نظارت و شفافیت هم نگاه کنیم بسیار واضح است، بلاکچین ذاتاً آمده که شفاف کند و یکی از تاثیرات مهم آن روی شفافیت بخش گردش مالی اسکناس است. بانک مرکزی می‌داند چقدر پول چاپ کرده ولی نمی‌داند کجاست. بنابراین ریال دیجیتال می‌تواند به بانک مرکزی برای نظارت بر جریان پول کمک و مسیر پول خرد در جامعه را قابل رصد کند.»
قودجانی به موضوع نگرانی بانک مرکزی در خصوص کاهش قدرت نظارت در فضای بلاکچینی اشاره کرد و گفت: «بعد از ظهور بیت‌کوین و بحث رمزارزها، این نگرانی برای بانک‌های مرکزی جهان به وجود آمد که ممکن است حاکمیت آنها روی پول کاهش پیدا کند، مخصوصاً قدرت نظارت آنها بر پرداخت‌ها و بحث تراکنش‌های فرامرزی را کاهش دهد. در همین راستا بانک‌های مرکزی جهان به دیجیتالی‌کردن پول‌های ملی خود فکر کردند و در نهایت CBDC می‌تواند ابزاری برای حفظ قدرت حاکمیتی بانک‌های مرکزی باشد. احتمالا اتفاقی که برای ریال دیجیتال می‌افتد در این فاز، چون بر پرداخت‌های خرد کار می‌کند، بنابراین هدف آن درصد کوچک جامعه که بخش مبهم جامعه است که می‌تواند کنترل خود را داشته باشد.»
قودجانی معتقد است، قانون‌گذار ۱۰ سال از اکوسیستم عقب‌تر است و ادامه داد:« در حوزه CBDC هم اگر به خود ریال دیجیتال نگاه کنیم، بخش فنی ریال دیجیتال با سرعت جلو رفته؛ ولی کسب‌وکاری‌ها پشت سر مانده‌اند و اصلاً نمی‌دانند چه اتفاقی می‌افتد. حتی می‌توانم بگویم که در فرایندهای خزانه‌داری به‌شدت این مشکلات وجود دارد. از طرفی عدم دانش کافی در این حوزه و تراز دانش هم وجود دارد و این ناترازی که بین بخش فنی و بخش کسب‌وکار وجود دارد، همواره باعث عقب‌افتادگی می‌شود.»
دوستان فعال کسب‌وکار فین‌تک باید ورود کنند و رکن‌ها را بگیرند
قودجانی به نقش گروه‌های فین‌تک اشاره کرد و گفت:«ما در گروه فین‌تک که فعالیت کردیم، چقدر در حوزه‌های بانکی ورود کرده‌ایم و یک رکن از بانک را گرفته‌ایم؟ هیچ‌کدام این کار را نکرده‌ایم. یا نخبگانی که در فین‌تک فعالیت و نوآوری کرده‌اند و حرفی برای گفتن دارند، می‌توانیم بگوییم مکانیزم‌های سنگین یک بانک را نمی‌توانند بپذیرند و دوستان فعال کسب‌وکار فین‌تک باید ورود کنند و رکن‌ها را بگیرند.»
او همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا بانک مرکزی حاضر است ابعاد کیف پول را توسعه دهد، گفت: «فکر می‌کنم بله. به‌واسطه این معماری که بانک مرکزی و بانک‌ها ایجاد می‌کنند، زمانی باید بسیار تلاش می‌کردیم که یک سرویس از بانک مرکزی بگیریم، ولی امروز به‌آسانی با یک شرکت می‌توانیم سرویس‌ها را دریافت کنیم. هم‌اکنون بانک‌ها در حال به‌روزرسانی هستند و به‌سوی بانکداری باز حرکت می‌کنند و بانک‌ها نمی‌خواهند روی سرویس‌های ریز کار کنند و متوجه شده‌اند که بهتر است حوزه فین‌تک را برون‌سپاری کنند و اکوسیستم این کار را انجام دهد.»
قودجانی در ادامه به تناقض‌های موجود و پلتفرم‌های بانک مرکزی در خصوص بانکداری باز و چگونگی حل آن پرداخت و تشریح کرد: «با افزایش دانش افراد قانون‌گذار می‌توان این مشکلات را حل کرد. در حال حاضر شاهد هستیم که محمدرضا مانی‌یکتا در این خصوص صحبت می‌کند و نشان می‌دهد یک‌سری افراد پویاتر در آن فضا فعالیت می‌کنند. جاه‌طلبی و انحصارطلبی بانک مرکزی همواره وجود داشته و زیاد بوده؛ ولی این مدل جاه‌طلبی و انحصارطلبی کنونی یک مقدار بازتر به روی فین‌تک شده و می‌توانیم امیدوار باشیم به آینده و منظورم از گسترش نفوذ دوستان فین‌تک، جلسه‌گذاشتن صرفاً نیست و بروند و رکن‌ها را بگیرند و تلاشی که کردند نیاز به چنین افرادی در اکوسیستم است.»
در پایان در پاسخ به این سوال که چند سال آینده می‌توانیم ببینم CBDC بین مردم استفاده می‌شود، افزود: «من خیلی نزدیک می‌بینم این ماجرا را و در خصوص پروزه ریال‌دیجیتال حداکثر ۲ تا ۳ سال آینده این پروژه‌ها را راه‌اندازی شده می‌بینم. نظر شخصی‌ام این است که ۲ تا ۳ سال فرصت وجود دارد که استارتاپ‌ها روی مباحث قراردادهای هوشمند کار کنند و منتظر این باشند که ریال دیجیتال دروازه‌هایش باز شود و به بیرون بیاید. او نقش توسعه فضای دیجیتال را این گونه پیش‌بینی کرد: «در حاضر که ۱۴ میلیون کاربر در فضای ارزدیجیتال داریم، و با کیف پول و کیوآر و موارد دیگر آشنایت دارند. این یک دفعه می‌رسد به ۳۰ الی ۴۰ میلیونی که از آن استفاده کنند.»
