دنیایی را تصور کنید که در آن تصویر یک میمون دیجیتال می‌تواند ارزش بیشتری از ماشین یا حتی خانه شما داشته باشد. این واقعیت توکن‌های غیر قابل تعویض یا NFT است که در سال ۲۰۲۱ رشد قابل توجهی را تجربه کرد و باعث ثروتمند شدن افراد بسیاری شد، اما مدتی است که این بازار دچار رکود شده است.
ظهور NFTها توجه گسترده‌ای را از سوی هنرمندان، سرمایه‌گذاران و افراد کنجکاو به خود جلب کرد. این دارایی‌های دیجیتال با پشتوانه بلاکچین به‌سرعت از موضوعات داغ به موضوعات گمانه‌زنی محتاطانه تبدیل شدند. داستان NFTها پیچیده است و با رشد سریع و تغییرات قابل توجه در ارزش شناخته شد. این ماجرا، روایتی است که هم پتانسیل و هم مشکلات نوآوری و سرمایه‌گذاری دیجیتال را منعکس می‌کند.
ظهور NFTها
با ایجاد رمزارزها و فناوری بلاکچین، NFTها به‌عنوان یک مفهوم بالقوه انقلابی ظاهر شدند و نحوه درک ما از مالکیت دیجیتال را تغییر دادند. به طورکلی، NFTها توکن‌های دیجیتال منحصربه‌فردی هستند که معمولاً با رمزارزها خریداری می‌شوند و نشان‌دهنده مالکیت یک آیتم یا محتوای خاص مانند هنر دیجیتال، موسیقی یا ویدئو هستند.
برخلاف فایل‌های دیجیتال سنتی که می‌توان به طور بی‌پایان آنها را کپی کرد و به اشتراک گذاشت، NFTها به دلیل منحصربه‌فرد بودن و کمیاب بودن‌شان متمایز می‌شوند. آنها کدگذاری شده و روی یک بلاکچین تأیید می‌شوند.
ارزش NFTها فراتر از خود آیتم دیجیتال است. این در مورد مالکیت قابل تأیید قطعه است. این مفهوم را می‌توان به هنر فیزیکی تشبیه کرد: درحالی‌که بسیاری می‌توانند «مونالیزا» را تکرار کنند یا از آن عکس بگیرند، فقط اصل آن ارزش واقعی دارد.
این تأیید در بلاکچین یک تغییردهنده بازی است. این کار به‌عنوان دفترکل عمومی عمل می‌کند و هر معامله و انتقال مالکیت NFT را ثبت می‌کند. این شفافیت و تغییرناپذیری، اصالت NFT را تضمین می‌کند؛ شبیه به تاریخچه تأییدشده یک اثر هنری. این ویژگی در تمایز NFTهای اصلی از کپی‌ها بسیار مهم است و تضمین می‌کند که ارزش نسخه اصلی دست‌نخورده باقی می‌ماند و به‌راحتی قابل شناسایی است.
ظهور NFTها در طول بیماری همه‌گیر کرونا آغاز شد؛ زمانی که فرهنگ دیجیتال در کانون توجه قرار گرفت. کلید رونق NFT این ایده بود که مالکیت دیجیتال می‌تواند به اندازه مالکیت فیزیکی دارای اعتبار و ارزش باشد. فروش چشمگیر آثار هنری دیجیتال، توجه رسانه‌ها و علاقه عمومی را به خود جلب کرد. مردم فقط یک فایل دیجیتال نمی‌خریدند، بلکه آنها یک تکه تاریخ دیجیتال، یک نماد وضعیت و در برخی موارد یک دارایی سوداگرانه می‌خریدند.
NFT همچنین راه‌های جدیدی برای هنرمندان و سازندگانی که قبلاً برای کسب درآمد از طریق آثار خود تلاش می‌کردند، باز کرد. آنها اکنون پلتفرمی برای فروش قطعات منحصربه‌فرد داشتند و جریان‌های درآمدی و شناخت جدیدی به دست می‌آوردند. علاوه بر این، برخی از مجموعه‌های NFT امتیازات منحصربه‌فردی مانند کالاهای خاص، دسترسی به رویدادها یا بلیت‌های کنسرت را به دارندگان خود ارائه می‌‌دهند که به جذابیت آنها می‌افزاید.
بازار NFT رشد تصاعدی را تجربه کرد و فروش آن به میلیاردها دلار رسید. این موج فقط محدود به هنر نبود. در بخش‌های مختلف ازجمله موسیقی، بازی و حتی املاک و مستغلات در دنیای مجازی گسترش یافت.
سقوط NFTها
سرانجام داستان NFTها شاهد چرخشی دراماتیک بود و به همان اندازه که یکباره رشد کرد، با سقوطی سریع همراه شد. پس از عبور از دوران همه‌گیری کرونا، بازار NFT شروع به نشان‌دادن علائمی از فشار کرد که منجر به رکود قابل توجهی شد.
چندین عامل دست به دست هم دادند تا این بازار دچار رکود شود. ابتدا، جذابیت NFTها تا حدودی ناشی از تازگی آنها و تبلیغات سفته‌بازی پیرامون آنها بود. سرمایه‌گذاران و پذیرندگان اولیه به امید کسب بازدهی قابل توجه، به‌سرعت به این بازار جذب شدند و ازاین‌رو، برخی آثار هنری دیجیتال و کلکسیون‌ها به قیمت میلیون‌ها دلار فروخته شدند. با این حال، هیجان اولیه کاهش یافت، زیرا بازار با تعداد زیادی NFT اشباع شد و اصل اقتصادی قدیمی عرضه و تقاضا وارد عمل شد.
درک این موضوع که همه NFTها ارزش خود را حفظ نمی‌کنند یا وعده بازدهی چشمگیر را نمی‌دهند شروع شد و کاهش علاقه خریدار و افت قیمت بازار را به دنبال داشت. یکی دیگر از عوامل مهم در این سقوط، فضای اقتصادی گسترده‌تر بود. رونق NFT با عدم اطمینان اقتصادی هم‌زمان و تأثیرات همه‌گیری کووید-۱۹ به تورم بالاتر، نرخ‌های بهره و سیاست‌های پولی سخت‌تر منجر شد.
با تثبیت وضعیت جهانی و بازگشت بازارها به حالت عادی، تمایل برای سرمایه‌گذاری‌های پرریسک مانند NFTها کاهش یافت. این تغییر با افت کلی در بازار رمزارزها که به اکوسیستم NFT مرتبط است، تشدید شد. با کاهش ارزش ارزهای دیجیتال اصلی، قدرت خرید و اشتیاق بسیاری از سرمایه‌گذاران NFT کاهش یافت.
چه چیزی اشتباه پیش رفت؟
کاهش شدید ارزش بازار NFT را می‌توان به چندین عامل مهم نسبت داد که در مجموع منجر به چیزی شد که بسیاری آن را ترکیدن حباب توصیف می‌کنند. این رکود در فضای NFT تنها اتفاقی نبود که افتاد، بلکه بخشی از آشفتگی گسترده‌تر در بازار دارایی‌های دیجیتال بود که به طور قابل توجهی در آن زمان تحت تأثیر افت صنعت رمزارزها و تغییر شرایط اقتصاد جهانی قرار گرفت.
یکی از اتفاقات مهم که موجی از شوک را به بازار دارایی‌های دیجیتال وارد کرد، فروپاشی ترا/لونا، یکی از پروژه‌های رمزارزی برجسته بود. سقوط آن، یک‌شبه میلیاردها دلار از ارزش بازار را از بین برد و باعث از بین رفتن اعتماد سرمایه‌گذاران نه‌تنها به رمزارزها، بلکه در بازارهای مرتبط مانند NFT شد. این اتفاق، خطرات و نوسانات ذاتی این کلاس از دارایی‌های دیجیتال در حال ظهور را برجسته کرد.
فاجعه‌ای که صرافی اف‌تی‌ایکس به بار آورد، این اثر را بیشتر تقویت کرد. ورشکستی اف‌تی‌ایکس به‌عنوان یک بازیگر کلیدی در حوزه تبادل کریپتو، یک اثر دومینویی داشت و باعث وحشت گسترده و افت شدید ارزش رمزارزها شد. این سقوط در بازار رمزارزها تأثیر مستقیمی بر این توکن‌ها داشت. ازآنجاکه در بیشتر فعالیت‌های مربوط به ترید NFT از رمزارزها استفاده می‌شد، کاهش ارزش این رمزارزها به این معنی بود که سرمایه‌گذاران سرمایه کمتری برای سرمایه‌گذاری در NFT داشتند. بحران نقدینگی به وجود آمده، ضربه بزرگی به بازار NFT زد که به‌شدت به سلامت و ثبات اکوسیستم رمزارزها متکی است.
فراتر از عوامل خاص رمزارزها، رکود بازار NFT نیز عمیقاً با شرایط اقتصادی گسترده‌تر درهم‌تنیده بود. جهان شاهد یک سناریوی اقتصادی انقباضی با افزایش تورم و هزینه‌های زندگی بود که بر درآمدهای قابل تصرف در سطح جهانی تأثیر می‌گذاشت. ازآنجاکه اقتصادها در تلاش برای بهبودی از تأثیرات بیماری همه‌گیر کرونا بودند، افراد و سرمایه‌گذاران در هزینه‌های خود، به‌ویژه در دارایی‌های سوداگرانه و غیرضروری مانند رمزارزها و NFT محتاط‌تر شدند.
این تغییر در اولویت‌های اقتصادی باتوجه‌به ماهیت سوداگرانه NFTها مشهود بود. در طول رونق یا ثبات اقتصادی، سرمایه‌گذاری‌های سوداگرانه مانند NFT می‌توانند علاقه و سرمایه‌گذاری فراوانی به خود جلب کنند. با این حال، در زمان عدم اطمینان مالی، مانند افزایش هزینه‌های زندگی و تورم، ریسک‌پذیری کاهش می‌یابد. در این زمان، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان تمایل دارند ثبات و امنیت را در سرمایه‌گذاری‌های خود در اولویت قرار دهند و از بازارهای پرنوسان اجتناب کنند.
ترکیب بلایای خاص در دنیای کریپتو، مانند سقوط ترا/لونا و FTX، همراه با چشم‌انداز اقتصادی چالش‌برانگیزتر جهانی، طوفانی عالی برای بازار NFT ایجاد کرد؛ حبابی که به‌سرعت در اطراف این دارایی‌های دیجیتال ایجاد شده بود، ترکید و ارزش و پتانسیل آنها را به طور قابل توجهی کاهش داد.
آینده NFTها
در حال حاضر، برای بسیاری از NFTها تقاضا وجود ندارد و قیمت تعداد زیادی از آنها به‌شدت افت کرده است. این موضوع به این دلیل است که تقاضای کافی برای میزان عرضه وجود ندارد و در نهایت این دارایی را بی‌ارزش می‌کند. بسیاری از کارشناسان، NFTها را در واقع، بازاری سوداگرانه و بسیار بی‌ثبات تعریف می‌کنند. با این حال، NFTها همچنان وجود دارند و احتمال اینکه دوباره رونق خود را به دست آوردند نیز هست. همان‌طور که گفته شد، این بازار با رشد بازار رمزارزها و ورود سرمایه‌های جدید، اوج گرفت و پس از ریزش بازار رمزارزها، بازار NFTها نیز شاهد افت قیمت‌‌های چشمگیر بود. با این حال، اکنون تا حدودی شاهد رونق مجدد در بازار رمزارزها و ورود سرمایه‌های جدید به این بازار به دلیل عواملی همچون تأیید ETF اسپات بیت‌کوین هستیم. بیت‌کوین نیز اخیراً رکورد قیمتی جدیدی برای اولین‌بار از سال ۲۰۲۱ ثبت کرده و همچنین رویداد هاوینگ نیز به‌تازگی اتفاق افتاده که بسیاری از کارشناسان بر این باورند باعث رشد قیمت بیت‌کوین در آینده نزدیک می‌شود.
با این اوصاف، شاید بتوان امید داشت که دوباره جان تازه‌ای به بازار NFTها بخشیده شود و رونق خود را از سر بگیرند. البته در این مورد نیز نمی‌توان با قطعیت نظر داد و در طول زمان باید منتظر باشیم و ببینیم که این نظریه‌ها صحت دارد و اتفاق خواهد افتاد یا خیر.