رمزارز / زهرا قربانی: اگر به‌عنوان یک تریدر در بازار کریپتو فعالیت می‌کنید، حتماً با این چالش مواجه شده‌اید که بخواهید چند ارز دیجیتال مبتنی بر شبکه‌های مختلف بلاکچین را با هم مبادله کنید، اما این امکان وجود نداشته باشد. همان‌طور که می‌دانید، بلاکچین روی یک اکوسیستم غیرمتمرکز کار می‌کند که به یک دفتر کل توزیع‌شده وابسته است.
با این حال، یکی از نقطه‌ضعف‌هایی که سیستم بلاکچین فعلی از آن رنج می‌برد این است که یک پلتفرم تجمعی نیست؛ به این معنا که شبکه‌های مختلف بلاکچین به صورت مجزا عمل می‌کنند و نمی‌توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و یکپارچه عمل کنند.
به عبارتی یکی از مسائلی که شبکه‌های بلاکچینی و پروژه‌های کریپتویی با آن مواجه هستند و به معضل سه‌گانه بلاکچین (Blockchain Trilemma) معروف است، برقراری تعادل میان سرعت تراکنشها، امنیت شبکه و میزان غیرمتمرکز بودن شبکه است. هر پروژه مجبور شده برای رفع یکی از این مسائل، دیگری را قربانی کند و تا به امروز تعادلی میان این سه فاکتور به وجود نیامده است؛ یک شبکه از سرعت بالا در پردازش تراکنشها برخوردار است اما کاملاً غیرمتمرکز نیست. دیگری کاملاً غیرمتمرکز است اما سرعت تراکنشها در آن بالا نیست.
برخی از محققان بر این باورند که تلاش برای ایجاد یک بلاکچین که سه فاکتور امنیت، مقیاس‌پذیری و کاملاً غیرمتمرکز بودن را در کنار هم داشته باشد، بی‌فایده است و معتقدند در صورتی که شبکه‌های مختلف بتوانند با یکدیگر در ارتباط باشند، نیازی نیست که یک شبکه بلاکچین همه ویژگی‌های مثبت را داشته باشد؛ بلکه می‌تواند با تمرکز روی ایده اصلی خود، مشکلات دیگر را با برقراری ارتباط با سایر شبکه‌ها برطرف کند.
همین موارد باعث شد پژوهشگران فعال در حوزه بلاکچین راهکاری برای رفع موارد مطرح‌شده، جست‌وجو کنند؛ در نهایت آنها توانستند فناوری جدیدی به نام فناوری میان‌زنجیره‌ای یا Cross chain را خلق و معرفی کنند.
یکی از موثرترین راه‌حل‌هایی که قابلیت همکاری بین شبکه‌های بلاکچین را فراهم می‌کند، فناوری کراس‌چین (cross chain) است. با کمک این فناوری که به تازگی پا به عرصه وجود گذاشته، کاربران می‌توانند وجوه و داده‌ها را بین دو یا چند شبکه بلاکچین ردوبدل کنند.
کراس‌چین یا فناوری میان‌زنجیره‌ای این امکان را برای شبکه‌های مختلف بلاکچین فراهم می‌کند تا بتوانند با یکدیگر همکاری و تبادل اطلاعات داشته باشند. اما واقعاً کراس‌چین (cross chain) چیست؟ چه مزایا و معایبی دارد؟ اینها سؤالاتی هستند که در این مطلب به آنها پاسخ داده می‌شود.
قابلیت همکاری (Interoperability) در فناوری بلاکچین به این معنی است که چندین شبکه بتوانند بدون هیچ محدودیتی با یکدیگر کار کنند و اطلاعات و داده‌ها را بین خود انتقال دهند.
برخی از رایج‌ترین شبکه‌ها که با استانداردهای بلاکچین کار می‌کنند، همچون بیت‌کوین، اتریوم و سولانا به‌سرعت برنامه‌های کاربردی را به سیستم خود اضافه کرده‌اند و همین امر مشکلات زیادی به وجود آورده است. با اینکه کاربران این شبکه‌ها می‌توانند توکن‌های خود را روی بلاکچین معامله کنند، اما چندین محدودیت اقتصادی و فنی اساسی در هنگام نیاز به گسترش آن نیز وجود دارد.
در نتیجه این محدودیت‌ها، کاربران معمولاً نمی‌توانند از مزایای فناوری بلاکچین به صورت کامل بهره‌مند شوند، زیرا این زنجیرههای بلاکچین به طور جداگانه عمل می‌کنند. با این حال، ظهور فناوری میان‌زنجیره‌ای با تسهیل قابلیت همکاری بین شبکه‌های بلاکچین و امکان برقراری ارتباط و به‌اشتراک‌گذاری داده‌ها این مشکلات را برای کاربران برطرف می‌کند.
از طریق این پروتکل، کاربران می‌توانند بدون دخالت واسطه‌ها (صرافی‌ها) با یکدیگر ارتباط برقرار کنند. به لطف این فناوری بلاکچین‌هایی که شبکه‌های مشابهی را به اشتراک می‌گذارند، می‌توانند ارزش و داده را بین یکدیگر انتقال دهند.
بررسی نحوه عملکرد فناوری میان‌زنجیره‌ای
در حال حاضر، پروژه‌های پل میان‌زنجیره‌ای بسیار زیادی وجود دارد که دو هدف اصلی دارند:
۱. برطرف کردن نیاز کاربران مبنی بر انتقال دارایی بین زنجیرههای مختلف.
۲. کمک به کاربران به‌منظور داشتن گزینه‌های بهتر، زیرا تمام پروژه‌های میان‌زنجیره‌ای به نیازهای کاربران پاسخ نمی‌دهند.
اگرچه تعداد پل‌های میان‌زنجیره‌ای بسیار زیاد است، اما به طور کلی این پروژه‌ها از مدلی به اسم قفل‌کردن-صدور-سوزاندن استفاده می‌کنند.
عملکرد مدل قفل‌کردن-صدور-سوزاندن به این شکل است که کاربران توکن‌های خود را در پل زنجیره A واریز می‌کنند. این مقدار توکن در پل قفل می‌شود.
هنگامی که دارایی به پل وارد می‌شود، مقدار برابری از توکن‌های رپدشده در زنجیره B برای آدرس کیف پول مد نظر صادر می‌شود. لازم به ذکر است که توکن رپدشده نسبت یک‌به‌یک با مقدار توکن قفل‌شده در زنجیره A دارد.
هنگامی که کاربر نیاز داشت که از دارایی‌ها در زنجیره A برداشت کند، توکن رپدشده را به پل برمی‌گرداند. توکن رپدشده سوزانده می‌شود و پل، توکن اصلی در زنجیره A را در دسترس کاربر قرار می‌گیرد.
البته در مورد نحوه استفاده از فناوری کراس‌چین رویکرد واحدی وجود ندارد. شبکه‌های مختلف از رویکردهایی بدون دخالت اشخاص ثالث یا به صورت متمرکز استفاده کنند.
امنیت کراس‌چین چگونه است؟
از آنجا که فناوری کراس‌چین با روش‌های مختلفی اجرا می‌شود، وجود خطرات امنیتی امری بدیهی است. با توجه به اینکه کل فناوری بلاکچین در معرض تهدیدات سایبری قرار دارد، کراس‌چین که تنها مجموعه راه‌حلی برای پیوند بلاکچین‌هاست، نمی‌تواند تضمین‌کننده امنیت کامل این شبکه‌ها باشد. حتی بدون در نظر گرفتن مسائل امنیتی مانند وابستگی به اعتماد و تراکنش‌های نامعتبر که در خود فناوری زنجیره‌ای متقابل وجود دارند، تأثیر معماری‌های مختلف سیستم بلاکچین بر امنیت زنجیرههای متقابل قابل چشم‌پوشی نیست.
فناوری کراس‌چین هنوز به صورت کامل توسعه نیافته، بنابراین هنوز مسائل حل‌نشده زیادی در این زمینه وجود دارد. به‌عنوان مثال پل‌های میان‌زنجیره‌ای تلاش می‌کنند تا سوابق توکن‌های ان‌اف‌تی را هنگام فروخته شدن و جابه‌جایی آنها در بلاکچین در پلتفرم‌های مختلف حفظ کنند. علاوه بر این صنعت بلاکچین نگران است که پل‌های میان‌زنجیره‌ای در مواقع شلوغی و حملات مخرب خوب عمل نکنند.
از فناوری کراس‌چین انتظار می‌رود در آینده باعث افزایش کاربرد توکن‌ها شود و میزان پذیرش بلاکچین را در بین مردم بالا ببرد. علاوه بر مبادله توکن‌ها، این فناوری باید بتواند اطلاعات، پرداخت‌ها و منابع را بین بلاکچین‌های مختلف به راحتی به اشتراک بگذارد. تراکنشها باید آسان‌تر شود و کاربران برای نگهداری و مبادله توکن‌های شبکه‌های مختلف تنها به یک کیف پول نیاز داشته باشند. مشتریان باید بتوانند در لحظه و در بلاکچین‌های مختلف بدون اینکه هزینه‌های بالا را متحمل شوند، معاملات خود را انجام دهند.