سالی که گذشت، سال مهمی در حوزه رگولاتوری دارایی‌های دیجیتال به شمار می‌رفت. در ادامه به معرفی اتفاقات مهم تنظیم‌گری می‌پردازیم.
دیدار فعالان حوزه رمزارز با رئیس جمهور و پیگیری مطالبات
نشست فعالان اقتصاد دیجیتال با رییس جمهور با هدف بیان نقطه‌نظرات و دغدغه‌های فعالان این حوزه، عصر دوشنبه، ۲۸ فروردین در دفتر نهاد ریاست جمهوری برگزار شد و یکی از محورهای این نشست، بیان مطالبات فعالان حوزه رمزارز، چالش‌های رگولاتوری این حوزه و فرصت‌های ارتقای اقتصاد دیجیتال از طریق رمزارزها بود. امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس که یکی از شرکت‌کنندگان این نشست بود درباره موضوعات مطرح شده گفت: «در این دیدار و در خصوص حوزه رمزارزها، سه موضوع با رئیس جمهور و هیئت همراه مطرح شد؛ مزایا و فرصت‌های رمزارزی بالقوه و بالفعل در کشور، مسائل و مشکلات فعالیت در حوزه رمزارز و پیگیری مطالبات فعالان این حوزه از ریاست محترم جمهوری».
کارگروه اقتصاد دیجیتال، مسئول تصویب تدابیر حوزه رمزارز
احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد و دارایی، در حاشیه جلسه هیئت دولت مورخ ۳۰ فروردین، درباره بسترسازی حوزه رمزارزها اعلام کرد که تمام جزئیات مربوط به تدابیر مورد نظر برای فعالیت در حوزه رمزارزها، در کارگروه اقتصاد دیجیتال مورد بررسی و تصویب قرار خواهد گرفت. مسئولیت کارگروه اقتصاد دیجیتال با وزیر ارتباطات است و اطلاع‌رسانی لازم در این حوزه را وزیر انجام خواهد داد.
صدور اینماد اختصاصی برای صرافی‌های رمزارزی
محمدمهدی فاطمیان، رئیس هیئت‌مدیره انجمن فین‌تک در گفت‌وگو با راه پرداخت مورخ ۵ اردیبهشت از صدور نوعی اینماد اختصاصی برای صرافی‌های ارز دیجیتال خبر داد و اعلام کرد که با این اقدام مشکلات مربوط به دریافت درگاه پرداخت، انسداد درگاه پرداخت توسط دستگاه قضایی به علت نداشتن اینماد و… برطرف خواهد شد.
تسهیل خود تنظیم‌گری در جلسه کارگروه مشورتی راهبری تجارت الکترونیکی
در جلسه کارگروه مشورتی راهبری تجارت الکترونیکی (کمیته نوآوری و توسعه کاربردها) مورخ ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ که با حضور رئیس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، نمایندگان بانک مرکزی، دیگر دستگاه‌های مرتبط و همچنین تشکل‌های بخش خصوصی برگزار شد، سازوکار رفع مشکلات کسبوکارهای رمزارزی مبتنی بر خودتنظیم‌گیری تشکل‌های تخصصی مورد بررسی قرار گرفت.
مجلس خواستار توقف طرح ریال دیجیتال شد
در خرداد ماه سال ۱۴۰۲، کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی از بانک مرکزی خواست تا اجرای طرح ریال دیجیتال را متوقف کند چون معتقد است ورود بانک مرکزی به حوزه رمزریال با توجه به قانون فعلی پول و بانک کشور، فاقد وجاهت قانونی است.
سرنوشت مالیات بر رمزارزها
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، در جریان گفت‌وگویی درباره رمزارزها در رادیو اقتصاد که در خرداد ماه رخ داد، به طرح اخیر مجلس برای اخذ مالیات از معاملات ارزهای دیجیتال تحت عنوان طرح «مالیات بر عایدی سرمایه» اشاره کرد و گفت: «تا زمانی که تعاریف محتوایی را در یک قانون اصلی و مادر حل نکنیم، شورای نگهبان هرگونه اشاره به رمزارزها را عنوان پایه بحث از دستور کار خارج می‌کند و تایید نخواهد کرد». این صحبت درحالی شکل گرفت که مجلس در طرح مالـیات بر عایدی سرمایه یا طرح مالیات بر سوداگری و سفته‌بازی که در روز ۱۱ اردیبهشت مطرح و بررسی شد اعلام کرد که تمام دارایی‌های سرمایه‌ای حتی رمزارزها مشمول دریافت مالـیات هستند.
رمزارزها در برنامه هفتم تعیین تکلیف می‌شوند
احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی در حاشیه افتتاحیه پانزدهمین نمایشگاه صنعت مالی مورخ ۱۶ خرداد ضمن اشاره به موضوع رمزارزها در برنامه هفتم، مطرح کرد که با توجه به شرایط کشور، دولت به دنبال استفاده از رمزارز در تجارت خارجی است و رمزارزها به عنوان یک محور در برنامه هفتم تعیین تکلیف می‌شوند.
۴ الزام غیررسمی صرافی‌های رمزارز برای دریافت نماد
عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران در اولین دوره از رویداد بلاک‌دی این انجمن که در ۲۱ خرداد برگزار شد، در جمع اعضا به توضیح الزامات صرافی‌های رمزارز برای دریافت نماد پرداخت و ۴ شرط گواهی عدم سوءپیشینه کادر مدیریت شرکت، مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره، اجرای الزامات پایه کسبوکارهای فضای مجازی به شماره FATA_200_01، بستر قرارداد برای گذراندن تست استاندارد اَفتا برای امنیت نرم‌افزار کسب‌وکار مربوطه، وجود احراز هویت برای کسب‌وکار را لازمه دریافت نماد معرفی کرد.
بانک مرکزی به عنوان مجری قانونی باید تا انتهای ۱۴۰۲ ریال دیجیتال را عملیاتی کند
مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس در نامه‌ای به محمدرضا پورابراهیمی، رییس کمیسیون اقتصادی مجلس به تشریح گزارش این کمیته از وضعیت قانونی ریال دیجیتال پرداخت.گزارش کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس در سه بخش «ملاحظات قانونی اجرای ریال دیجیتال»، «مزایا و معایب پول دیجیتال» و «مصوبات و اقدامات مورد نیاز برای اجرای طرح حکمرانی ریال» تهیه شده است.
در متن نامه مجتبی توانگر به پورابراهیمی آمده است: «به دنبال نقش نظارتی مجلس و پیگیری از کمیته دانش‌بنیان اقتصاد دیجیتال کمیسیون اقتصادی مجلس درخصوص ریال دیجیتال، موضوع با مسئولین بانک مرکزی و صاحب‌نظران مورد بررسی قرار گرفت و به ابعادی از این بررسی اشاره می‌شود».
نشست وزیر امور اقتصادی و دارایی با فعالان کسبوکارهای تجارت الکترونیک
در تاریخ ۳۰ مردادماه، نشست وزیر امور اقتصادی و دارایی با فعالان کسبوکارهای تجارت الکترونیک در محل ساختمان وزارت اقتصاد برگزار شد. در این نشست ۱۹ نفر از فعالان اکوسیستم اقتصاد دیجیتال با حضور رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، رئیس‌کل گمرک جمهوری اسلامی ایران، معاون بانک و بیمه وزارت اقتصاد، رئیس‌کل بیمه مرکزی و معاون سازمان امور مالیاتی، در حضور سید احسان خاندوزی، وزیر امور اقتصادی و دارایی برگزار شد. خاندوزی در این نشست پس از شنیدن دغدغه فعالان این حوزه، بر لزوم به رسمیت شناختن دارایی‌های دیجیتال تأکید کرد.
تعداد زیاد کاربر ملاک اعطای مجوز به پلتفرم‌های رمزارز داخلی نیست
عضو هیئت‌رئیسه مجلس با تأکید بر اینکه باید نظارت دقیقی بر عملکرد صرافی‌های رمزارز داخلی باشد، گفت: «در صورت نبود نظارت کافی، ممکن است تخلفات غیرمعمول مالی در صرافی‌های رمزارز داخلی صورت گیرد». او همچنین تأکید کرد که تعداد زیاد کاربران این پلتفرم‌ها نباید ملاک اعطای مجوز به آنها باشد. محمد رشیدی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی طی مصاحبه‌ای درباره ضرورت نظارت بر عملکرد صرافی‌های رمزارز داخلی گفت: «رمزارز و ارز دیجیتال کار جدیدی است که مردم از آن استفاده می‌کنند؛ پس باید نظارت دقیقی بر عملکرد آنها وجود داشته باشد.»
لایحه مربوط به رمزارزها آماده ارسال به مجلس است
محمد دهقان (معاون حقوقی رئیس‌جمهور) در سی‌و‌یکم مردادماه و پس از همایشی با موضوع مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، در حاشیه همایش مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم مطرح کرد که آیین‌نامه جامعی درباره رمزارزها در دولت تصویب و لایحه‌ای نیز تنظیم شده که برای تبدیل شدن به قانون به‌زودی به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد شد.
موج خروج سرمایه صنعت ماینینگ از کشور
۱۸ مهر ماه، یک نشست خبری در خصوص صنعت استخراج رمزارز کشور به میزبانی گروه ماموت برگزار شد. سخنرانان این نشست علی بابک‌نیا، رئیس کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران؛ مسیح علوی، هم‌بنیان‌گذار و مدیر ارشد عملیات در ویراماینر و عیسی صالحیان، دبیر کارگروه ماینینگ انجمن بلاکچین ایران بودند. به طور کلی، خواسته مشخص فعالان این حوزه جهت برون‌رفت از شرایط موجود و نجات صنعت استخراج در کوتاه‌مدت، انجام هرچه سریع‌تر وظایف مشخص‌شده برای وزارتخانه‌ها و دستگاه‌ها در مصوبات گذشته است که پس از سال‌ها تأخیر همچنان ابلاغ و اجرا نشده است.
پیش‌نویس طرح ساماندهی و توسعه رمزدارایی‌ها توسط مجلس ارائه شد
کمیسیون اقتصادی مجلس پیش‌نویسی با مضمون «ساماندهی و توسعه رمزدارایی‌ها» منتشر کرده که متن آن به نهادهایی مانند قوه قضائیه، معاونت علمی و فناوری، وزارت اطلاعات، بانک مرکزی، وزارت ارتباطات، سپاه پاسداران، مرکز ملی فضای مجازی و نصر کشور نیز برای بررسی بیشتر ارسال شده است. ریاست کمیسیون اقتصادی مجلس از این نهادها خواسته تا ۲۱ آذرماه نظرات نهایی خود را برای بررسی در فرآیند تصویب این طرح اعلام کنند. در این سند، مجوزهای جدید و متعدد برای فعالیت در حوزه‌های مختلف رمزارز، از ماینینگ تا عرضه و فروش تعریف شده است.
ترویج نشدن رمزارزها در دستور کار قرار دارد
در آبان کته، با حضور مدیرانی از انجمن فین‌تک و انجمن بلاکچین موضوع ره‌نگاشت فین‌تک بانک مرکزی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران در خصوص این نشست گفت: «در این جلسه اعلام شد که سند سیاست بانک مرکزی در حوزه فین‌تک که اولین نسخه آن در سال ۱۳۹۸ ارائه شد، یک دوره تغییر سیاست کلی را تجربه کرد و اکنون به سند ره‌نگاشت رسیده‌ایم که در حال تدوین است.»
خط قرمزهای بانک مرکزی در حوزه رمزدارایی‌ها
محمدرضا مانی یکتا، مدیر نظارت بر نظام‌های پرداخت بانک مرکزی، در رویداد ۹ ژانویه در مورد اقدامات و دغدغه‌های این نهاد در زمینه رگولاتوری حوزه رمزارزها صحبت کرد. او گفت: «بانک مرکزی در چنین رویدادهایی معمولاً دستگاه محبوبی به شمار نمی‌رود، اما قصد دارم چند نکته را توضیح دهم؛ زیرا اطلاع داشتن از این نکات چه برای جامعه نخبگان، چه فعالان حوزه رمزارزها اعم از فعالان عرصه تبادل یا انتشار رمزدارایی، یا حتی تصمیم گیرندگانی مثل حضار رویداد می‌تواند مفید باشد. دانستن این نکات شناخت بیشتری نسبت به حوزه رمزارزها ایجاد می‌کند.» او همچنین از اقدامات انجام‌شده برای رگولاتوری حوزه رمزارزها، مدیریت فضای اعتباری توسط بانک مرکزی و فناوری بلاکچین صحبت کرد.
شرایط دریافت مجوز ورود به سندباکس
احمد تقوایی نجیب، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و اقتصاد هوشمند وزارت اقتصاد، در رویداد ۹ ژانویه، در مورد راه‌اندازی سایت ایران تما که برای پیگیری فرایند رسیدگی به درخواست‌ها و برنامه محور شدن مجموعه‌های تنظیمگر بخشی است گفت. او درباره سندباکس‌ها بیان کرد: «سندباکس در سال ۹۸ توسط «مرکز ملی فضای مجازی» طبق یک آیین‌نامۀ مصوب شکل گرفت تا هرگاه تنظیم‌گری مشخصی دربارۀ یک کار خلاقانه یا عملیات نوآورانه یا ایدۀ استارتاپی وجود ندارد؛ واحد تنظیمگر بتواند نتایج آن اتفاق را در محیطی محدود مورد بررسی قرار دهد و اگر نتایج با پیش‌بینی‌ها همخوانی داشته باشد و ریسک جدی به صنعت وارد نکند، مسیر تنظیم‌گری قانونی را طی کند.»
از آماده‌سازی سند دارایی دیجیتال تا فروش برق با رمزارز
سید احسان خاندوزی، سخنگوی اقتصادی دولت سیزدهم، سه‌شنبه ۲۴ بهمن ماه، در یک نشست خبری با خبرنگاران حوزه اقتصادی به تشریح ابعاد مختلف اقتصاد کشور پرداخت. در این نشست درباره موضوعات مهمی چون نرخ رشد نقدینگی، قیمت مسکن، تغییر ساعت رسمی کشور و… صحبت شد اما نکته قابل توجه این نشست اقتصادی، صحبت از رمزارزها به عنوان یک محور مهم اقتصادی کشور بود. با توجه به اهمیت این حوزه در دنیا و در کشور، به نظر می‌رسد از این پس، بیشتر از قبل شاهد صحبت درباره اکوسیستم رمزارزی در کنار موضوعات مهم اقتصادی در سطح رگولاتوری خواهیم بود.
تأکید رئیس‌کل بانک مرکزی بر تقویت ریال
رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، محمدرضا فرزین در مراسم اختتامیه دهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی که ۳۰ بهمن‌ماه برگزار شد گفت: «ریال امروز جایگزین پیدا کرده و خبرهایی می‌شنویم که اصناف از دلار، شمش و رمزارز استفاده کرده و با افتخار نیز اعلام می‌کنند.» رئیس‌کل بانک مرکزی در صحبت‌های خود به رمزارزها اشاره کرد و گفت: «رمزارزها به راحتی می‌توانند در مبادلات جایگزین پول ملی شوند، اما در کشور ما در قانونگذاری و سیاست‌های داخلی بسیاری از وظایف اجتماعی را به بانک‌ها محول می‌کند و محدودیت‌هایی نیز برای آنها دارد و این موجب می‌شود افرادی که ریال نگهداری می‌کنند به سمت استفاده از ارزهای دیگر بروند.»
رمزارز مجوز ندارد و قانونی نیست
هادی خانی رئیس مرکز اطلاعات مالی ایران، طی گفت‌وگویی با خبرگزاری تسنیم اعلام کرد که هرگونه فعالیت مالی مشکوک در هر حوزه‌ای رصد خواهد شد و برای اولین بار بانک اطلاعاتی اشخاص مظنون به پولشویی ایجاد شده که بر همین اساس ۱۳۰۰ شخص مظنون به پولشویی تحت ممنوعیت قرار گرفتند. همچنین در این راستا بیش از ۳۰ پروژه رصد جریانات مالی در حوزه ارز، قاچاق، حوزه رمزارزها و صندوق‌های قرض‌الحسنه فاقد مجوز در دستور کار قرار دارد.
خانی درباره فعالیت‌های مربوط به رمزارزها در داخل کشور گفت که در کشور ما هنوز رمزارز فاقد مجوز است و قانونی نیست و هر اقدام اقتصادی که بدون مجوز انجام شود وجاهت قانونی نداشته و ما به عنوان یک فعالیت با زمینه پولشویی به آن نگاه می‌کنیم.