عکس: رضا نعمت‌پور
بیست‌وششمین دوره از نمایشگاه الکامپ از تاریخ چهارم الی هفتم تیر در حال برگزاری است. این دوره از نمایشگاه شاهد حضور پررنگ کسب‌وکارهای رمزارزی از جمله صرافی‌های ارز دیجیتال است و به نظر می‌رسد به دلیل استقبال کاربران رمزارزی ایرانی و یا تغییر نسبی در رویکرد حاکمیت از جمله سلف‌رگولاتوری، فضا برای فعالیت و نمایش دستاوردهای کسب‌وکارهای رمزارزی در نمایشگاه‌ها، بازتر و روشن‌تر شده‌است.
در همین خصوص در رسانه رمزارز، با امید امین‌زاده، رئیس هیئت مدیره صرافی رمزارز آبان تتر گفتگویی درباره حضور رمزارزی‌ها در الکامپ و چالش‌های ادامه‌دار رگولاتوری داشتیم.
حضور جدی رمزارزی‌ها در الکامپ به معنای رسمیت داشتن نیست
یکی از نکات چشم‌گیر بیست و ششمین دوره از الکامپ، حضور جدی و پررنگ کسب‌وکارهای رمزارزی است. عمده این کسب‌وکارها در حوزه تبادل ارزهای دیجیتال فعالیت دارند.
به عقیده رئیس هیئت مدیره آبان تتر، حضور این مجموعه‌ها به آن معنی نیست که حاکمیت و تصمیم‌گیران، این حوزه را به رسمیت شناخته‌اند.
امین‌زاده مطرح کرد: «حضور صرافی‌های رمزارز در الکامپ، اتفاق مثبتی‌ست؛ زیرا به معنای آن است که بازار آن‌قدر بزرگ شده است که کسب‌وکارها علاقمند به حضور در چنین رویدادهایی شده‌اند. این یعنی شرکت‌ها توانمند شده‌اند و طیف گسترده‌ای از مخاطبان را با خود همراه کرده‌اند».
به گفته امین‌زاده دلیل حضور این کسب‌وکارهای رمزارزی در نمایشگاه الکامپ، جدا از وضعیت پذیرش توسط حاکمیت است؛ بلکه علت آن است که فضای رمزارزی رقابتی شده است و حالا کسب‌وکارها به بلوغی رسیده‌اند که حضور در چنین فضاهایی را لازمه ارتباط با ذی‌نفعان، فعالیت موثر و برندینگ خود می‌دانند.
او ادامه داد: «اعتقاد دارم حضور صرافی‌های رمزارز در الکامپ و نمایشگاه‌های این چنینی، به معنای پذیرش آن‌ها و مشروعیت بخشیدن به آن‌ها از سمت حاکمیت نیست. این کسب‌وکارها مدت‌هاست در جامعه حضور دارند، فعالیت می‌کنند و مقبولیت اجتماعی دارند. حضور این کسب‌وکارها در نمایشگاه‌ها و رسانه‌ها، اتفاق عجیبی نیست؛ بلکه کاملا منطبق با فعالیت این کسب‌وکارها در جامعه و ارتباط با مخاطب خود است».
مساله اصلی اکوسیستم رمزارزی ایران، پذیرش ارز دیجیتال از سوی رگولاتور است
به گفته رئیس هیئت مدیر مساله اکوسیستم رمزارزی ایران، فراتر رسمیت کسب‌وکارهای این حوزه است؛ بلکه مساله اصلی تعریف حاکمیت از مفهوم ارز دیجیتال و سپس تنظیمگری فعالیت کسب‌وکارهای حوزه رمزارز است.
امین‌زاده در این خصوص گفت: «مساله اصلی حاکمیت، پذیرش رمزارز است و تنظیمگری این حوزه متاخر بر پذیرش اصل آن است. به محض ارایه یک تعریف و پذیرش ماهیت رمزارزها، تضاد قواعد قبلی موضوع پذیرش با واقعیت های صنعت رمزارز خودش را نشان می‌دهد که رگولاتور باید به حل آن اقدام نماید».
به عقیده او، این فناوری جدید و جذاب است و خلق ارزش می‌کند. حاکمیت نیز به عنوان نهاد عمومی می‌تواند از این ابزار انتفاع داشته باشد. اما، یکی از دلایل عدم پذیرش رمزارزها برای این است که این بازار به معنای واقعی آزاد و بدون مرز است و او نمی‌تواند به راحتی آن را مطابق نظر خود کنترل کند و روی رفتار بازیگرانش تاثیر بگذارد.
امین زاده تاکید کرد: «دولت پول چاپ می‌کند و کنترل آن را به دست دارد، اما روی میزان عرضه ارز دیجیتال هیچ کنترلی ندارد و هرگونه عدم رعایت انضباط پولی میزان پذیرش این نوع از دارایی را نزد شهروندانش افزایش می‌دهد. از سوی دیگر پذیرش مفهوم رمزارزها به معنای عبور از اصولی است که به اشتباه می‌خواهد به آن وفادار باشد».
تعریف حاکمیت از تنظیمگری، محدودسازی است
رئیس هیئت مدیره آبان‌تتر عقیده دارد که رگولاتوری، پس از پذیرش ماهیت رمزارز و ارایه تعریفی رسمی از آن مطرح می‌شود. او در همین خصوص عنوان کرد: «آزادترین بازار مالی در ایران، بازار رمزارزهاست؛ این بازار به معنای واقعی رقابتی و آزاد و بدون محدودیت است. کاربران این بازار خودشان حق انتخاب دارند، می‌توانند بدون محدودیتی در حجم معاملات، فعالیت کنند و به مانند سایر بازارها مانند بورس اوراق بهادار دامنه نوسان و سایر قواعد محدودکننده برایش مطرح نیست».
او اضافه کرد: «حاکمیت به جای آنکه بازار رمزارزها را تنظیمگری کند، آن را کور می کند و برایش محدودیت‌هایی از جمله محدودیت واریز در نظر گرفته است، حتی همین دست از اقدامات منطبق برحاکمیت قانون نیست و نهاد ناظر اقدام به قاعده گذاری کرده است. وقتی این دست اقدامات را مشاهده می کنیم میبینیم که تعریف حاکمیت از تنظیمگری، تنها محدودسازی و سخت کردن فعالیت است. اینجاست که روشن می‌شود اصلی‌ترین مساله اکوسیستم رمزارزی ما، پذیرش این بازار توسط رگولاتور و دولت است».
امین‌زاده در جمع‌بندی اساسی‌ترین چالش‌های این اکوسیستم مطرح کرد: «پس دو مساله اساسی فضای رمزارزی ما، پذیرش واقعیت ارز دیجیتال توسط حاکمیت است؛ او باید از ارزش‌های اشتباه خود عدول کند. همچنین به رسمیت شناختن حق انتخاب و آزادی شهروندان برای فعالیت در بازارهای مالی آزاد، چالش دیگر است».
سلف‌رگولاتوری به نوعی ترک منازعه است
بنا بر اطلاعیه مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، کسب‌وکارهای مجازی حوزه رمزارز می‌توانند با دریافت معرفی‌نامه از یکی از سه تشکل سازمان نظام صنفی رایانه‌ای، انجمن فناوری‌های نوین مالی (فین‌تک) و انجمن فناوران زنجیره بلوک (بلاکچین)، نسبت به ثبت درخواست ذیل رشته فعالیت «سایر حوزه‌های مالی» و انتخاب تشکل و بارگذاری معرفی‌نامه خود در سامانه اینماد اقدام کنند تا به این شکل، دچار محدودیت یا مسدودیت درگاه پرداختی نشوند.
این روش به عنوان سلف‌رگولاتوری یا خودتنظیم‌گری برای نخستین بار در ایران مطرح شده است.
رئیس هیئت مدیره آبان تتر در خصوص اختیار دادن به سه تشکل خصوصی برای دریافت نماد بی‌ستاره و غیرقابل درج در سایت و سلف‌رگولاتوری این حوزخ مطرح کرد: «سلف‌رگولاتوری مطرح‌شده، به مثابه پذیرش واقعیت رمزارزها و فعالیت این کسب‌وکارها از سوی حاکمیت نیست؛ بلکه ترک منازعه است».
امین‌زاده ادامه داد: «اکوسیسیتم ایران بزرگ شده، رشد کرده و حالا صدایش بلند شده است و حاکمیت دیگر نمی‌تواند آن را نادیده بگیرد».
به گفته او اما حاکمیت آماده پذیرش این واقعیت نیست و توان تصمیم‌گیری برای آن را ندارد. امین‌زاده ادامه داد: «حاکمیت نه به لحاظ فلسفه و ماهیت و نه به لحاظ جزئیات، ایده‌ای برای تنظیمگری حوزه رمزارزها ندارد. راهکار حاکمیت در نهایت، محدودسازی است. به همین دلیل مسئولیت‌ها را به عهده نهاد های کنترل گر و ناظر گذاشته و خودشان منازعه را ترک کرده‌اند».
امین‌زاده معتقد است با مطرح کردن سلف‌رگولاتوری، درواقع حاکمیت، برخی محدودیت‌ها را رفع کرده و اعلام کرده‌است که گرچه کسب‌وکارها را به رسمیت نمی‌شناسد ولی دیگر با آن‌ها جنگ هم ندارد.
او ادامه داد: «به نوعی طرفین، دعوا را ترک کرده‌اند. درواقع دیگر مبارزه‌ای وجود ندارد و نوعی چشم‌پوشی از هر دو سمت ایجاد شده است. من این را به عنوان تنظیمگری نمی‌شناسم».
اکوسیستم رمزرز باید برای تعریف ارز دیجیتال از حاکمیت مطالبه‌گری کند
امین‌زاده در خصوص ارزیابی خود از مسیر رگولاتوری مطرح کرد: «اگر رویکرد مثبتی نداشتیم، بازیگر این حوزه نمی‌شدیم. ما در همین فضا در حال فعالیت هستیم و تلاش می‌کنیم که قاعده بازی را تغییر و بهبود دهیم».
او اضافه کرد: «اکوسیستم رمزارزی ایران، اگر به دنبال حل چالش است، باید از حاکمیت بخواهد که ارز دیجیتال را به عنوان دارایی به رسمیت بشناسد».
رئیس هیئت مدیره آبان تتر عقیده دارد که تصویب قوانینی چون مالیات بر عایدی سرمایه به معنای پذیرش ارز دیجیتال نیست. چون این قوانین به محتوا و تعاریف ورود نکرده‌اند. درواقع در قانون، تعاریف رمزارزها و دارایی دیجیتال اصلا وجود ندارد.
او تصریح کرد: «ما می‌خواهیم موضوعی را حل کنیم که بر سر تعاریف آن اتفاق نظر نیست. قانون‌گذار باید ابتدا تعریفی از دارایی دیجیتال ارائه دهد. مفهوم پذیرش رمزارز به عنوان کالا یا شکلی از پول و دارایی، کلیدی‌ترین موضوع برای فتح باب رگولاتوری است».
امین‌زاده در انتها تاکید کرد: «رگولیشن به معنای حفظ منافع عمومی است. حاکمیت و دولت به عنوان تنظیمگر برای حل تعارض و افزایش نفع عمومی فعالیت می‌کند. رگولاتور باید برای امنیت دارایی افراد، تنظیمگری کند؛ در غیر این صورت، محدودسازی و مداخله، به معنای رگولاتوری نیست».