برخلاف تصور عمومی که گمان می‌کنند هاوینگ در شبکه بیت‌کوین هر چهار سال یک‌بار اتفاق می‌افتد، هاوینگ یا همان مکانیسم نصف شدن پاداش ماینرها که منجر به کاهش عرضه و کاهش تورم در شبکه بیت‌کوین خواهد شد هر ۲۱۰۰۰۰ بلوک انجام می‌شود؛ اتفاقی که قبل از این سه بار در بلوک‌های ۲۱۰۰۰۰، ۴۲۰۰۰۰ و ۶۳۰۰۰۰ رخ داده و غیر از این هاوینگ، ۲۹ بار دیگر هم تکرار خواهد شد. دقیقاً تا سال ۲۱۴۰ تقریباً هر چهار سال یک‌بار. از آنجا که قرار است هر بلوک بلاکچین بیت‌کوین در زمان حدود ۱۰دقیقه‌ای (بلاک‌تایم) ماین شود و از آنجا که ۲۱۰۰۰۰ تا ۱۰ دقیقه می‌شود ۲۱۰۰۰۰۰ دقیقه، اگر این عدد را بر ۳۶۵ روز سال، ۲۴ ساعت شبانه‌روز و ۶۰ دقیقه ساعت تقسیم کنیم به عددی حدود چهار سال می‌رسیم، نه دقیقاً خود چهار سال!
حالا علت اینکه شمارنده‌های معکوس تا هاوینگ بیت‌کوین اعداد مختلفی را نشان می‌دهند مشخص شد. این شمارنده‌ها بر اساس تخمین زمان استخراج بلوک‌های مانده تا بلوک ۸۴۰۰۰۰ بر مبنای سختی شبکه و توان پردازش ماینرهای شبکه یک عدد تخمینی را نشان می‌دهند، همین.
حالا که چهارمین هاوینگ بیت‌کوین انجام شده و توجه رسانه‌ها و علاقه‌مندان بیش از پیش به این پدیده بی‌نظیر دنیای فناوری و مالی جلب شده، شاید فرصت مناسبی باشد تا با مرور عمر ۱۶ساله بیت‌کوین، تحقق بخشی از آرمان‌های اولیه ساتوشی که در وایت‌پیپر به آنها اشاره شده را بررسی کنیم.
در روزهای اخیر چندین مقاله در مورد تبدیل شدن بیت‌کوین از پول نقد الکترونیکی همتابههمتا به طلای دیجیتال خواندم. راستش را بخواهید من هم در وضعیت فعلی بیت‌کوین را به طلای دیجیتال نزدیک‌تر می‌دانم تا پول نقد همتابههمتا. این ادعا نیاز به شواهد متعدد ندارد. واضح است که بیت‌کوین به‌عنوان پول الکترونیکی به اندازه کافی سریع و مقیاس‌پذیر نیست و به علت نوسانات قیمتی کاربرد پولی و ابزار پرداختی ندارد و حتی بیت‌کوین ماکسی‌ها هم بیشتر از خاصیت حفظ ارزش آن استفاده می‌کنند تا ابزار پرداخت بودنش.
اما نکته‌ای که در این یادداشت مورد توجه قرار می‌گیرد عنوان همتابههمتا در وایت‌پیپر بیت‌کوین است. در مقدمه وایت‌پیپر به موضوع تراکنش‌های بی‌واسطه اشاره شده و کاملاً مشخص است که موضوع حذف واسطه‌ها و ثبت تراکنش بدون دخالت نهاد واسط و به صورت کاملاً همتابههمتا مد نظر ساتوشی بوده، اما همان‌طور که فاصله دنیای واقعی با طراحی روی کاغذ، بیت‌کوین را به جای پول نقد الکترونیکی تبدیل به طلای دیجیتال کرده، همین محدودیت‌های دنیای واقعی سبب عدم تحقق تراکنش همتابههمتای واقعی و خدشه به ایده ضد سانسور بودن بیت‌کوین شده است.
در سال ۲۰۲۳ که یکی از پرحادثه‌ترین سال‌های دنیای رمزارز و دارایی دیجیتال؛ بخصوص در موضوعات مرتبط با رگولاتوری بوده (برای مثال ورشکستگی صرافی FTX و صدور حکم زندان برای مدیرعامل آن، جریمه سنگین صرافی بایننس و تغییر مدیرعامل آن، جریمه صرافی کوکوین و…) الگوهای سانسور کردن تراکنش‌های بیت‌کوین هم توسط رگولاتور ایالات متحده تست و تمرین شد.
همان‌طور که می‌دانید در یک تراکنش همتابههمتای واقعی، هیچ واسطی جز فرستنده و گیرنده تراکنش در پردازش تراکنش نقش ندارد؛ حتی اگر وظیفه پردازش و صحت‌سنجی تراکنش به یک شبکه توزیع‌شده از استخراج گران واگذار شود، حق فیلتر کردن و سانسور تراکنش‌ها به آنها واگذار نمی‌شود. اما در دنیای واقعی، اوفک با دستور به استخرهای استخراج آمریکایی از قبیل Foundry، مانع از تأیید و در بلوک قرار گرفتن تراکنش‌های شامل آدرس‌های تحریمی شده است. این ایده که در سال ۲۰۲۳ بارها و بارها تست شده، به احتمال زیاد در سال آتی تقویت خواهد شد و شمول بیشتری پیدا خواهد کرد.
پس اگر تراکنشی در کیف پول فرستنده ثبت شد و در بلاکچین قرار نگرفت و توسط گیرنده دریافت نشد، شاید بد نباشد فرستنده سری به آدرس‌های سمت ورودی و خروجی تراکنش (در صورتی که تراکنش مذکور شامل چند ورودی و چند خروجی باشد) بزند و آنها را با لیست بلند آدرس‌های تحریمی در SDN List اوفک تطبیق دهد.
البته در حال حاضر همه استخرهای استخراج جهان تحت فرمان اوفک کار نمی‌کنند و این تراکنش‌ها هم با اندکی تأخیر بالاخره در یک استخری در یک گوشه از جهان پردازش شده و در بلاکچین قرار می‌گیرند. اما همین تست‌های موردی معمولاً مقدمه توسعه راهکارهای با شمولیت بیشتر هستند.
اما چند سؤال:
آیا در ۱۷سالگی بیت‌کوین ایده سانسورناپذیری آن کاملاً زیر سؤال خواهد رفت؟
آیا سانسور و فیلترینگ تراکنش‌های شامل آدرس‌های تحریمی یک لایه عقب‌تر یعنی در سطح تراشه Asicها اعمال خواهد شد؟
آیا استخرهای استخراج هم مانند صرافی‌ها تحت رگولاتوری شدید قرار خواهند گرفت؟
آیا پاسخ علاقه‌مندان و توسعه‌دهندگان بیت‌کوین به این مورد هم مانند پاسخ به اشکال مقیاس‌پذیری (لایتنینگ) ناکافی و کاریکاتوری خواهد بود؟
به نظر می‌رسد این سؤال‌ها و سؤال‌هایی از این دست وجود دارند که پاسخ به آنها تاریخ چالشی بیت‌کوین را در مبارزه با سیستم متمرکز فعلی رقم خواهد زد.
بیت‌کوین اگرچه موفق به تحقق ایده پول نقد الکترونیکی همتابههمتا نشد و اگرچه ممکن است در ماجرای سانسورشدن تراکنش‌ها هم از دولت‌ها شکست بخورد، اما همچنان به اندازه کافی بزرگ و باشکوه و دوست‌داشتنی است.
بیت‌کوین، با همه ضعف‌هایش، بدون شک یکی از بزرگ‌ترین ابتکارات و دستاوردهای بشر قرن ۲۱ است.
