به‌تازگی پروژه رمزارزی جدیدی در فضای مجازی ایران تحت عنوان «کربلا کوین» مطرح شده که با انتقادات و حاشیه‌های مختلفی از طرف فعالان رمزارزی مواجه شده است؛ تا جایی که انجمن بلاکچین ایران طی بیانیه‌ای نسبت به کلاهبرداری بودن این پروژه و سوءاستفاده از احساسات مذهبی شیعیان هشدار داده است.
در همین راستا ضمن اشاره به بخش‌هایی از سپیدنامه (وایت‌پیپر) این پروژه، در رسانه رمزارز به گفت‌و‌گو با صاحبان این پروژه پرداخته‌ایم. در ادامه نیز توصیه فعالان رمزارزی درباره صحت‌سنجی پروژه‌های رمزارزی را خواهید خواند.
کربلا کوین چه ادعایی دارد؟
در وب‌سایت و وایت‌پیپر این پروژه عنوان شده که «کربلا کوین یا سکه کربلا، واحد پول بومی شیعیان است». همچنین اشاره شده که این پروژه توسط یک کامیونیتی از مسلمانان شیعه اداره می‌شود و به دنبال توانمندسازی یک اکوسیستم مالی منطبق با اصول اخلاقی و شرع اسلام است.
بر اساس توضیحات درج‌شده در وب‌سایت کربلا کوین، عرضه این کوین محدود است و ۶۰ درصد از هر انتشار به صورت خودکار به صندوق‌های ذخیره برای اشتغال‌زایی و توانمندسازی تحقیقاتی در جامعه مسلمانان اختصاص داده خواهد شد.
در وایت‌پیپر تأکید شده است: «انتشار کربلا کوین منطبق با احکام اسلامی و به دور از ربا بوده و هدف آن، تشویق کشورهای اسلامی برای پذیرش سیستم‌های مالی دیجیتال است.»
بر اساس اطلاعات منتشرشده در سایت این پروژه، کربلا کوین(KBL) قرار است در ۲۰۲۳ عرضه عمومی شود و در برگیرنده ۱/۱ میلیارد کاربر اینترنتی مسلمان و ۱۸۰ میلیون کاربر اینترنتی شیعه خواهد بود.
همچنین در این وایت‌پیپر اشاره شده که کربلا کوین می‌خواهد نیاز شیعیان به پرداخت‌های همتابه‌همتای حلال را رفع کند و کامیونیتی کریپتویی اخلاقی و شفاف و منطبق با اصول دین اسلام و با هدف شکوفایی مؤسسات خیریه بنا کند.
در سایت این پروژه سه نشانی به عنوان دفاتر نمایندگی در تهران، ترکیه و سوئد و شماره تلفنی برای ارتباط با دفتر تهران درج شده است.
در عنوان وایت‌پیپر کربلا کوین ذکر شده که سکه کربلا، یک دائو برای گرد هم آوردن شیعیان جهان است و چشم‌انداز این پروژه، «ترکیب ایدئولوژی، فناوری و جامعه» عنوان شده است.
در این وایت‌پیپر، چشم‌انداز این پروژه به شکل زیر ترسیم شده است:
«کربلا کوین یک ارز دیجیتال جدید است که هدف آن گردآوری جامعه شیعیان در سراسر جهان است.
DAO (سازمان مستقل غیرمتمرکز) قدرتمند ما اعضای جامعه را قادر می‌سازد تا در پروژه‌ها و طرح‌هایی که به نفع همه است، همکاری کنند. سکه کربلا می‌تواند به عنوان ابزاری برای جمع‌آوری و توزیع کمک و حمایت از اعضای آسیب‌پذیر جامعه شیعه استفاده شود.
پلتفرم ما شفافیت و پاسخگویی در توزیع بودجه را فراهم می‌کند. سکه کربلا می‌تواند یک سیستم قرض‌الحسنه حلال واقعی را ارائه دهد که به قوانین مالی اسلامی پایبند است. این پلتفرم اعضای جامعه را قادر می‌سازد تا بدون پرداخت یا دریافت سود، پول قرض کنند. از سکه کربلا می‌توان به طور فعال برای حمایت از فعالیت‌های زیارتی مانند خرید ژتون، دریافت تخفیف در هتل‌ها و تسهیل دسترسی به پول استفاده کرد. این پلتفرم مشارکت اعضای جامعه در این فعالیت‌ها را آسان‌تر می‌کند.»
در ادامه عنوان شده: «پلتفرم ما شفافیت و پاسخگویی در توزیع بودجه را فراهم می‌کند. سکه کربلا می‌تواند یک سیستم قرض‌الحسنه حلال واقعی را ارائه دهد که به قوانین مالی اسلامی پایبند است. این پلتفرم اعضای جامعه را قادر می‌سازد تا بدون پرداخت یا دریافت سود پول قرض کنند. از سکه کربلا می‌توان به طور فعال برای حمایت از فعالیت‌های زیارتی مانند خرید ژتون، دریافت تخفیف در هتل‌ها و تسهیل دسترسی به پول استفاده کرد. این پلتفرم مشارکت اعضای جامعه در این فعالیت‌ها را آسان‌تر می‌کند.»
در وایت‌پیپر کربلا کوین اشاره شده که این پروژه ۱۴ میلیارد توکن دارد و ۲۰ درصد آن به تحقیق و توسعه، ۲۰ درصد به بازاریابی و بازارسازی و ۴۰ درصد به کمک مالی اختصاص یافته و ۲۰ درصد باقی‌مانده آن با هدف رأی‌گیری و پاداش‌دهی قفل خواهد شد.
اطلاعات بیشتری در خصوص نحوه شفاف توزیع کوین‌ها، صرافی‌های لیست‌کننده کربلا کوین و زمان لانچ آن و سایر خدمات وایت‌پیپر در این سایت و شبکه‌های اجتماعی مرتبط با آن موجود نیست.
همچنین در وایت‌پیپر به تیم توسعه‌دهنده و افراد دخیل در پروژه کربلا کوین اشاره‌ای نشده است.
این پروژه در شبکه‌های اجتماعی خود ادعا کرده که اولین رمزارزی است که در ایران پشتیبانی می‌شود.
در تبلیغات منتشرشده از این پروژه در کانال‌های تلگرامی و صفحات پرمخاطب اینستاگرامی فارسی، اطلاعاتی در خصوص عملکرد و بازدهی آن ارائه نشده و تنها به این گزاره بسنده شده که اگر از از بین ۱۸۰ میلیون نفر مسلمان شیعه سراسر جهان تنها از هر ۱۰۰۰ نفر یک نفر این سکه را خریداری کند، در بازه پنج ساله سرمایه کاربر رشد ۳۰ برابری را تجربه می‌کند.
هشدار انجمن بلاکچین: سودجویان این‌بار اعتقادات مذهبی کاربران را هدف قرار داده‌اند
در ادامه واکنش‌ها به پروژه کربلا کوین، صبح ۱۷ تیر، انجمن بلاکچین ایران ضمن بیانیه‌ای نسبت به کلاهبرداری بودن این پروژه هشدار داد و تأکید کرد کربلا کوین، واجد تمامی مؤلفه‌های یک پروژه فریبکارانه است.
در متن این هشدار آمده: «به‌تازگی پروژه‌ای با عنوان کربلا کوین به صورت گسترده در رسانه‌های اجتماعی فارسی‌زبان در حال تبلیغ است که با هدف‌گذاری جامعه مذهبی شیعیان با ادعای تبدیل پول کاربران به یک رمزارز ناشناخته برای آنها درآمد چند هزار درصدی دلاری به همراه خواهد داشت!»
انجمن بلاکچین ایران در بیانیه خود هشدار داده که پروژه کربلا کوین با عنوان کردن رشد ۳۰۰۰درصدی سرمایه‌گذاری در پروژه و به کار بردن کلیدواژه‌هایی همچون ورود جامعه مسلمان به این ارز و استفاده از بخشی از درآمد جهت اهدای وام قرض‌الحسنه و اشتغال‌آفرینی، قصد تهییج اعتقادات مذهبی کاربران و فریب آنها را دارد.
در نهایت انجمن بلاکچین ایران از کاربران درخواست کرده تا با آگاه‌سازی دیگران، مانع از فریب خوردن آنها شوند.
بنیان‌گذاران و گردانندگان پروژه کربلا کوین، چه می‌گویند؟
رسانه رمزارز از طریق شماره تلفن پنج‌رقمی درج‌شده در وب‌سایت کربلا کوین موفق شد با سه نفر از گردانندگان این پروژه در ایران، در خصوص انتقادات و حاشیه‌های مطرح‌شده، گفت‌و‌گو داشته باشد.
کربلا کوین، توکن است و هنوز عرضه نشده است
محمد فروغی، مدیر تبلیغات کربلا کوین در گفت‌و‌گو با رسانه رمزارز، ضمن انتقاد از حاشیه‌های ایجادشده تأکید کرد: «کربلا کوین در واقع یک توکن است و هنوز هم لانچ نشده است. احتمالاً در هفته آینده این پروژه به صورت عمومی اجرا خواهد شد.»
فروغی تأکید کرد کربلا کوین پروژه مشکوکی نیست، چراکه برخلاف سایر پروژه‌های جهان، در داخل خود ایران نیز دفتر نمایندگی و پشتیبانی دارد.
سود ۳۰۰۰درصدی را وعده نداده‌‌ایم؛ تأکید کردهایم «اگر…»
مصطفی اقبالیان، یکی دیگر از مصاحبه‌شوندگان بود که خود را یکی دیگر از مدیران تبلیغات و همچنین مدیرعامل این پروژه معرفی کرد. او در خصوص هشدار انجمن بلاکچین و انتقادات به این پروژه مطرح کرد: «ما در تبلیغات خود، سود ۳۰۰۰درصدی را وعده نداده‌‌ایم؛ بلکه با ذکر کلمه «اگر» اشاره کردهایم که طی محاسبات اقتصادی، این تعداد سرمایه‌گذاری کنند، چنین سودی محتمل است.» او تأکید کرد بازدهی ممکن است از این هم بالاتر باشد.
مصطفی اقبالیان ادامه داد: «ما در سال‌های قبل، رمزارز فروم (FRM) را لانچ کردیم و با داشتن کامیونیتی محدودی، شاهد سوددهی بالایی بودیم. گرچه آن پروژه دچار چالش‌هایی شد، اما بر اساس این تجربه معتقدیم چنین اعدادی دور از ذهن نیست و با فضای رمزارزها همخوانی دارد.»
پشتوانه کربلا کوین، کامیونیتی آن است و همه مسلمانان را در بر می‌گیرد
در ادامه رسانه رمزارز با مرتضی اقبالیان در این خصوص گفت‌و‌گو کرد. مرتضی اقبالیان خود را خالق این پروژه معرفی کرد و توضیح داد که وایت‌پیپر کربلا کوین را تدوین کرده است.
مرتضی اقبالیان مطرح کرد: «پروژه سکه کربلا برای همه شیعیان ایجاد شده و به همین دلیل به همه زبان‌هایی که شیعیان از آن استفاده می‌کنند، از جمله اردو، دری، عربی و فارسی در دسترس است.» او تأکید کرد این پروژه در ایران و سوئد و ترکیه دفتر نمایندگی و پشتیبانی دارد.
مرتضی اقبالیان در خصوص سؤال رسانه رمزارز مبنی بر اینکه این دفاتر چه چیزی را پشتیبانی می‌کنند، گفت: «ما در ادامه پروژه‌های جانبی مرتبط با زوار را خواهیم داشت؛ از جمله اعطای وام و اعطای ارز مسافرتی به زوار. این دفاتر برای پشتیبانی از این خدمات تأسیس شده‌اند.»
بر اساس اطلاعات منتشرشده در وایت‌پیپر، کربلا کوین پشتوانه فیزیکی ندارد (استیبل‌کوین نیست) و همچنین در دسته یوتیلیتی‌ها نمی‌گنجد، اما به گفته گردانندگانش، این اولین رمزارزی است که در ایران پشتیبانی می‌شود.
مرتضی اقبالیان در خصوص پشتوانه این پروژه مطرح کرد: «پشتوانه کربلا کوین، کامیونیتی آن است و همه مسلمانان را در بر می‌گیرد. این کامیونیتی اصلاً کوچک نیست.»
اقبالیان در ادامه ضمن تأکید بر اینکه این حاشیه‌ها برای این پروژه لانچ‌نشده به وجود آمده، مطرح کرد: «کربلا کوین در حال حاضر در صرافی‌های رمزارز غیرمتمرکز از جمله یونی سواپ لیست شده، اما دسترسی به این نوع صرافی‌ها برای کاربران ایرانی سخت است و به‌ندرت در آنها معامله می‌کنند.»
او ادامه داد: «جمعه هفته آینده، ساعت هفت عصر به وقت ایران، کربلا کوین در صرافی ارز دیجیتال ازبیت و به قیمت یک‌صدم سنت لیست خواهد شد. همچنین با کریپتولوژی و کوینکس و وینداکس در حال مذاکره هستیم تا بتوانیم کربلا کوین را در آنجا هم عرضه کنیم.»
بر اساس گفته‌های مرتضی اقبالیان، تعداد کل توکن‌های کربلا کوین به نیت چهارده معصوم، ۱۴ میلیارد است و قرار است طی ۱۴ سال عرضه شود. او در ادامه تأکید کرد سودهای بالا طی این زمان، اصلاً دور از انتظار نیست و اعدادی که در تبلیغات این پروژه مطرح شده، بر اساس حساب‌وکتاب‌های ساده ریاضی است و ممکن است بیشتر هم بشود.
اتهام به کلاهبرداری برای چیزی که هنوز لانچ نشده، عجیب است
ایده‌پرداز این پروژه در خصوص نحوه توزیع کربلا کوین عنوان کرد: «ما جوامع مختلفی از تیم‌های حقوقی، طرفداران مذهبی و تیم‌های کسب‌وکاری خواهیم داشت و توکن‌های قفل‌شده بر اساس این کامیونیتی و به صورت شفاف توزیع خواهد شد.»
مرتضی اقبالیان همچنین در خصوص تیم توسعه‌دهنده و عوامل کربلا کوین مطرح کرد: «اسامی همه افراد دخیل در لینکدین صفحه کربلا کوین و همچنین وایت‌پیپر موجود است و به‌زودی به وب‌سایت نیز اضافه خواهد شد. همچنین نعیم خدابنده‌لو که یکی از مدیران آمازون است، توسعه این پروژه را به عهده دارد.»
این مسئله در حالی مطرح می‌شود که تا زمان نگارش این گزارش، به نام هیچ شخصی در وایت‌پیپر اشاره نشده است. همچنین در صفحه لینکدین، تنها نام کاوه رضایی به‌عنوان مدیر کسب‌وکار به چشم می‌خورد که به گفته مرتضی اقبالیان، رضایی نماینده دفتر ایران کربلا کوین است.
در انتها مرتضی اقبالیان ضمن انتقاد از حاشیه‌های ایجادشده در جامعه رمزارزی ایران عنوان کرد: «این حجم از انتقاد و اتهام به کلاهبرداری برای چیزی که هنوز لانچ نشده، عجیب است. روزانه صدها پروژه و رمزارز ناشناس خارجی روی صرافی‌های رمزارز ایرانی لیست می‌شود و کسی در این خصوص سؤالی نمی‌پرسد و انتقادی ندارد؛ اما در زمان پیش‌تبلیغات یک پروژه ایرانی، چنین اتهاماتی به ما وارد می‌شود.»
بررسی پروژه کربلا کوین توسط انجمن بلاکچین به عنوان مدعی‌العموم
در ادامه رسانه رمزارز، با عباس آشتیانی، مدیرعامل انجمن بلاکچین ایران در خصوص حاشیه‌های پروژه کربلا کوین و نحوه صحت‌سنجی پروژه‌های رمزارزی از این دست، به گفت‌و‌گو پرداخت.
عباس آشتیانی مطرح کرد: «انجمن بلاکچین به عنوان یک سازمان مردم‌نهاد و غیردولتی طبق اساس‌نامه خود و بر اساس مکانیسم، اگر درخواستی مبنی بر بررسی موضوعی در حیطه تخصص این انجمن، در سطح کشور مطرح شود، آن را پیگیری خواهد کرد.»
به گفته آشتیانی پس از طرح موضوع بررسی پروژه کربلا کوین، این انجمن طبق اساس‌نامه مصوب بالادستی و مصوب هیئت وزیران راجع به سازمان‌های مردم‌نهاد بند «۲۹ ب» به این موضوع ورود کرده است.
او ادامه داد: «کارشناسان انجمن با بررسی تبلیغات گسترده این پروژه در کانال‌هایی با مخاطبان میلیونی، مبنی بر رشد ۳۰۰۰درصدی، وعده سود کلان و عدم شفافیت کافی در وایت‌پیپر و همچنین عدم شفافیت کارایی و کاربری این توکن و عدم ارائه قرارداد هوشمند آن، پروژه را دارای مؤلفه‌های پرریسک مانند پروژه‌های کلاهبرداری مسبوق به سابقه دانسته است.»
او تأکید کرد وعده پرداخت سود ثابت و قطعی و همچنین رشد قطعی یک پروژه، در همه موارد اسکم وجود دارد و ابزاری برای شناخت پروژه‌هایی است که با نیت قبلی به عنوان کلاهبرداری ایجاد شده‌اند یا بدون نیت قبلی، به علت داشتن ریسک‌های زیاد، به از دست رفتن سرمایه مردم منجر شده و به طور ناخواسته به یک پرونده کثیرالشاکی می‌انجامد.
آشتیانی تأکید کرد: «نیازی به تأیید برای کلاهبرداری بودن این پروژه نیست، بلکه فقط فاکتورهای ریسک و شناخت یک پروژه بسیار پرریسک را توضیح می‌دهم که در این پروژه هم وجود دارد.»
مدیرعامل انجمن بلاکچین افزود: «انتشار کوین و توکن در داخل کشور به لحاظ قانونی دارای خلاء قانونی است و بانک مرکزی تأکید کرده که هرگونه انتشار کوین و توکن بدون کسب اجازه از این بانک، مجاز نیست.»
آشتیانی ادامه داد: «طبق اطلاعات ما، کربلا کوین در خارج از کشور لانچ می‌شود.» به گفته او این مسئله در کنار وعده رشد قطعی و سود بالا، مجدداً بر ریسک پروژه اضافه می‌کند.
او ادامه داد: «وایت‌پیپر دقیق و شفافی برای پروژه کربلا کوین وجود ندارد؛ در صورتی که وایت‌پیپر یک پروژه معتبر باید مانند بیت‌کوین، شفاف، دقیق و واضح باشد، زیرا از همین شفافیت اعتبار کسب می‌کند.»
عباس آشتیانی با اشاره به تبلیغات پروژه کربلا کوین در کانال‌هایی با سه میلیون مخاطب عنوان کرد: «ما بارها در انجمن به تبلیغ‌کنندگان در خصوص چنین تبلیغات گسترده‌ای با این حجم مخاطب و با وعده سودها و رشد‌های قطعی هشدار داده‌ایم.»
توصیه‌های مدیرعامل انجمن بلاکچین برای صحت‌سنجی پروژه‌های رمزارزی
به گفته عباس آشتیانی، کاربران برای اعتبارسنجی پروژه‌های رمزارزی باید از چند ویژگی برحذر باشند. او در خصوص این فاکتورها برای شناخت پروژه‌های کلاهبرداری عنوان کرد: «وعده پرداخت سود ثابت و قطعی، مهم‌ترین ویژگی است، زیرا هیچ‌کدام از بازارهای مالی نمی‌توانند سود قطعی را تضمین کنند.»
او ادامه داد: «وعده رشد قطعی کوین یا توکن نیز یکی دیگر از ویژگی‌های پروژه‌های های‌ریسک یا کلاهبرداری است، زیرا در جهت تهییج افکار است و این نیز در هیچ بازاری قابل پیش‌بینی نیست.»
عباس آشتیانی تأکید کرد: «روش‌های بازاریابی غیرمتعارف برای جذب سرمایه پروژه‌های رمزارزی از جمله استخدام افراد خارجی برای ارتباط با مخاطبان ایرانی، یکی دیگر از این ویژگی‌هاست که این روزها رواج پیدا کرده است.»
به گفته مدیرعامل انجمن بلاکچین پروژه‌هایی که در خارج از کشور منتشر می‌شوند و پایگاه داخلی ندارند، اما بازار هدف آنها در داخل کشور است، ریسک به‌شدت بالایی دارند. او ادامه داد: «امکان پیگیری حق و حقوق کاربران در داخل به اندازه کافی دشوار است، اگر مشکلی در خصوص پروژه‌ای با پایگاه خارجی ایجاد شود، این کار سخت‌تر نیز می‌شود.»
مدیرعامل انجمن بلاکچین در ادامه تأکید کرد که اگر یک پروژه، فاکتورهای ریسک ذکرشده را نداشت، کاربران برای تشخیص درستی آن پروژه در مرحله بعد باید ابعاد اقتصادی وایت‌پیپر را به‌دقت بررسی کنند. آشتیانی ادامه داد: «وایت‌پیپر با اگر و شاید کار نمی‌کند، بلکه باید واضح باشد تا معتبر محسوب شود. اقتصاد توکن باید در قرارداد هوشمند آن مشخص باشد و کاربر بداند چه تعداد از این توکن در چه زمان‌هایی منتشر می‌شود و نحوه توزیع آن و کاربرد آن چگونه است و امکان ویرایش قرارداد هوشمند نیز مشخص باشد.»
نحوه اعتبارسنجی پروژه‌های رمزارزی به روایت فعالان این حوزه
با توجه به ابهامات موجود جهت تمییز و اعتبارسنجی پروژه‌های کریپتویی برای کاربران رمزارزی ایران، رسانه رمزارز در راستای نحوه شناخت پروژه‌های معتبر رمزارزی، با سهیل نیکزاد و کاوه مشتاق، از فعالان و کارشناسان حوزه ارزهای دیجیتال نیز به گفت‌و‌گو پرداخت.
سهیل نیکزاد در خصوص بررسی‌های لازم برای ورود به پروژه‌های رمزارزی مطرح کرد: «کاربران باید در اولین مرحله، اقتصاد توکن معرفی‌شده و تیم بنیان‌گذاران آن را بررسی کنند.»
نیکزاد ادامه داد: «یکی دیگر از موارد مهمی که کاربران در وایت‌پیپر باید آن را بررسی کنند، رگولاتوری است. کاربران باید بدانند این توکن تحت قانون کدام کشور فعالیت می‌کند و کجا بر آن توکن یا کوین نظارت دارد.» او تأکید کرد شفافیت در رگولاتوری یکی از مهم‌ترین نکات برای صحت‌سنجی پروژه است.
به گفته این فعال رمزارزی، استفاده ابزاری از اعتقادات مذهبی برای تبلیغات یک پروژه، بدون ارائه دادن برنامه اجرایی و عملیاتی دقیق، می‌تواند از نشانه‌های ریسک یک پروژه رمزارزی باشد.
او در ادامه اضافه کرد: «پشتوانه کوین و توکن باید مشخص و شفاف باشد؛ کاربر باید بداند چه کسی آن را توسعه داده و چه کسی برای آن ارزش قائل است و در ازای آن توکن یا کوین، کالا و خدمات ارائه می‌دهد.»
کاوه مشتاق نیز در خصوص اطمینان از پروژه‌های رمزارزی گفت که اولین شرط برای معتبر بودن یک پروژه، دسترسی و بررسی قرارداد هوشمند آن است.
او مطرح کرد: «برای عدم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های مشکوک رمزارزی، کاربران در ادامه و پس از بررسی قرارداد هوشمند، باید نحوه توزیع آن توکن را بررسی کنند و بدانند چه مقدار از آن توکن در دست چه کسانی است.» او تأکید کرد که نحوه توزیع باید در وایت‌پیپر و قرارداد هوشمند آن پروژه مشخص باشد و پاداش‌های پیش‌بینی‌شده نیز طبق قرارداد هوشمند به کامیونیتی تعلق بگیرد.
او ادامه داد: «مورد دیگری که در یک پروژه معتبر وجود دارد، معرفی تیم توکن است. کاربران باید بدانند توسعه‌دهندگان یک توکن چه کسانی هستند، چراکه بخشی از اعتبار یک پروژه به تیم آن بستگی دارد.»
به گفته کاوه مشتاق، مورد دیگر برای شناخت یک پروژه رمزارزی، شفافیت و اجرایی و قابل اثبات بودن عملکرد هدف آن توکن است. او مطرح کرد: «راه‌حل و عملکردی که یک توکن ارائه می‌دهد، باید دقیق، مشخص و عملیاتی باشد. اگر راهکار ارائه‌شده در وایت‌پیپر دچار ایراداتی جزئی باشد اما به نظر اجرایی برسد، نشانه خوبی است؛ درحالی که یک راهکار ایده‌آل‌گرا و رؤیایی، یک زنگ خطر است.»
به گفته این فعال رمزارزی، کاربران باید با نگاهی بدبینانه این موارد را بررسی کنند تا احتمال ریسک و آسیب را کاهش دهند. او در انتها تأکید کرد: «امیدوارم مردم آگاهانه در این حوزه فعالیت کنند و حتی برای بهترین پروژه‌ها، فقط پول مازاد خود را به این بازار تزریق کنند تا در زندگی روزمره خود با چالش مواجه نشوند.»