۱۳ سال پیش، در تاریخ سوم ژانویه سال ۲۰۰۹ بود که بیت‌کوین متولد شد و در حوالی سالگرد تولد این ارز دیجیتال، انتظار طولانی جامعه کریپتو به پایان رسید و اولین ETF بیت‌کوین به‌عنوان طلایه‌دار بازار ارزهای دیجیتال توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات‌متحده (SEC) تایید شدند. «فرهیختگان» در همین خصوص در ادامه با رضا قربانی نایب رئیس کمیسیون تحول نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران، علیرضا بزرگمهری عضو کارگروه ارزیابی اقتصاد دیجیتال وزارت اقتصاد، محمد میرزایی فعال بازار کریپتو و حسین مرید‌‌سادات فعال بازار سرمایه گفت‌وگو کرده است. کارشناسان معتقدند پس از یک سال تلاش برای رگولاتوری و قانونگذاری سرسختانه برای این حوزه که تا تغییر مدیرعامل بایننس نیز پیشروی کرد، حالا اما تایید ETF بیت‌کوین گام موثری برای کریپتوکارنسی‌ها محسوب می‌شود و اتفاق اخیر، مسیر را برای پذیرش ETF سایر ارزها نیز بازخواهد کرد. برخی نیز در مقابل معتقدند این امر شاید خبر خیلی خوبی برای بیت‌کوینرها نبوده و منجر به ورود شرکت‌های بزرگ و دستکاری در ارزش این ارز شود.
پس از 13 سال؛ بالاخره انتظارها به پایان رسید
محبوب‌ترین رمز ارز دنیا بالاخره به تایید یک مرجع جهانی رسید و به سال‌ها انتظار جامعه کریپتو پایان داد. روز پنجشنبه اولین ETFهای بیت‌کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار ایالات‌متحده (SEC) تایید شدند.
علی‌رغم تایید EFTهای بیت‌کوین توسط کمیسیون بورس و اوراق بهادار آمریکا، که اتفاقا خبر بسیار مهمی برای بازارهای مالی است، اما به‌نظر پس از انتشار خبر جعلی تایید بیت‌کوین در برنامه X، خبر اصلی این اتفاق تاثیر خاصی بر قیمت این رمزارز نداشته و بیت‌کوین هم‌اکنون با قیمت 45871 دلار در حال معامله است. و هر واحد اتر نیز 2581 دلار قیمت دارد. خبر تایید اولین ETFهای بیت‌کوین تاکنون تاثیر چندانی در روند بازارهای مالی نداشته که این موضوع بسیار دور از انتظار است. این امر می‌تواند به پخش شدن اخبار فیک قبلی، محتاط شدن کامیونیتی، حرف‌های گری گنسلر و البته این واقعیت که ورود سرمایه به ETFها امری زمان‌بر است، مرتبط باشد. به‌هرحال همه‌چیز به آینده بستگی دارد که این تایید چه سرنوشتی در دراز‌مدت و میان‌مدت برای این رمزارز جنجالی چیده است.
برخی کارشناسان معتقدند اثر پر قدرت‌تر پذیرش ETF بیت‌کوین روی ارزهای دیجیتال خود را با کاهش نرخ‌های بهره بیش از پیش نشان خواهد داد. به عبارت بهتر، با توجه به بالا بودن نرخ بهره در شرایط فعلی نباید انتظار معجزه در بازار ارزهای دیجیتال را داشت و اگر در سال 2024 ریسک‌های بین‌المللی خاصی مثل وقوع جنگ یا اتفاقاتی نظیر آن رخ ندهد به احتمال زیاد کشورها بعد از اطمینان از کاهش نرخ تورم، نرخ‌های بهره را تعدیل خواهند کرد که این تعدیل نرخ بهره به همه بازارهای دارایی ازجمله کریپتوکارنسی کمک خواهد کرد.
تحلیلگران معتقدند این پیشرفت مهم نه‌تنها اهمیت رو به رشد کریپتو را تایید می‌کند، بلکه راه‌های جدیدی را برای سرمایه‌گذاران نهادی برای مشارکت در پتانسیل تحول‌آفرین فناوری بلاکچین باز می‌کند. لازم به ذکر است تقریبا 5 تا 10 درصد از مالکیت طلا از طریق ETFها است. با ETFهای بیت‌کوین، مردم انتظار دارند درصد خوبی از مالکیت بیت‌کوین از طریق ETFها هدایت شود. Nischal Shetty، یکی از بنیانگذاران Shardeum، گفت: «این امر بیت‌کوین را برای کسانی که در بازارهای مالی سنتی راحت‌تر معامله می‌کنند، قابل دسترس‌تر می‌کند. اگر ETFهای بیت‌کوین به ارقامی مشابه با طلا برسند، به‌طور بالقوه 50 تا 80 میلیارد دلار نقدینگی جدید وارد بازار می‌شود. با استقبال از این تکامل، ما شاهد همگرایی دو جهان (سیستم مالی سنتی تمرکزگرا و سیستم مالی غیرمتمرکز) هستیم، جایی که ویژگی غیرمتمرکز بازار کریپتو با چهارچوب نظارتی مالی سنتی تمرکزگرا (تحت نظارت دولت‌ها) مطابقت پیدا خواهد کرد و راه را برای یک اکوسیستم مالی فراگیرتر و انعطاف‌پذیرتر هموار می‌کند. این اولین ETF دارایی دیجیتال است اما آخرین آن نخواهد بود. این تصمیم توسط US Securities به 11 شرکت سرمایه‌گذاری از جمله BlackRock، Fidelity و Franklin Templeton اجازه می‌دهد تا ETFهای مبتنی‌بر بیت‌کوین را در صرافی‌های بزرگ ایالات‌متحده از جمله نزدک و بورس نیویورک فهرست کنند.»
از نظر تاثیر بازار، تمرکز فوری روی قیمت بیت‌کوین است که از اوایل اکتبر تاکنون بیش از 60 درصد افزایش یافته است، که ناشی از پیش‌بینی گسترده تایید ETFها توسط SEC در اوایل سال 2024 بود. این تایید بیشتر این احساسات مثبت در بازار ارزهای دیجیتال را تقویت می‌کند. این تصمیم قرار است باعث افزایش فعالیت معاملاتی شده و منجر به افزایش قابل توجه حجم معاملات شود. سامیت گوپتا، یکی از بنیانگذاران CoinDCX، گفت: «انتظار می‌رود حرکت مثبت فراتر از بیت‌کوین به سایر توکن‌ها گسترش یابد و نشان‌دهنده یک تجدید حیات گسترده‌تر در بازار کلی کریپتو باشد. بیت‌کوین پس از رسیدن به اوج بی‌سابقه نزدیک به 69000 دلار در نوامبر 2021، به‌طور متوالی کاهش یافت و در عرض یک سال به حدود 16000 دلار کاهش یافت. تاییدیه SEC ایالات‌متحده برای تجارت ETF بیت‌کوین گامی تشویق‌کننده به سوی پذیرش تدریجی دارایی‌های دیجیتال به‌عنوان یک طبقه دارایی اصلی توسط اکوسیستم مالی جهانی است. این در واقع یک لحظه تاریخی برای همه علاقه‌مندان دارایی دیجیتال است زیرا راه را برای پذیرش بیشتر بزرگ‌ترین ارز دیجیتال جهان از طریق موسسات مالی بزرگ هموار می‌کند. دارایی‌های دیجیتال در‌واقع پرچمدار کلاس‌های دارایی جایگزین هستند که همه سرمایه‌گذاران امروزی باید برای تحقق اهداف مالی خود در معرض خطر قرار بگیرند.»
سرانجام اتفاق بزرگ
رضا قربانی، نایب‌رئیس کمیسیون تحول نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران در گفت‌وگو با «فرهیختگان» اظهار داشت: «موضوع تایید ETF بیت‌کوین (صندوق‌های قابل مبادله بیت‌کوین) بیش از 4 سال مطرح و در دستورکار SEC بود. ورود کریپتوها و به‌طور خاص بیت‌کوین اتفاق مهمی در حوزه کریپتوکارنسی و بازار ارزهای دیجیتال محسوب می‌شود؛ چراکه بازارهای سرمایه در آمریکا بازارهایی بسیار رگوله و تنظیم شده هستند و قوانین و مقررات سختی در آن حاکم است و امکان فعالیت‌های پرریسکی که منجر به تهدید سرمایه‌گذاران شود در آن وجود ندارد. پذیرش این صندوق‌ها پس از 4 سال در بازار سرمایه و بورس آمریکا اتفاق بزرگی است که می‌تواند در کوتاه‌مدت و بلندمدت تاثیرات بسیار مهمی را بر جای بگذارد و حتی می‌تواند به کاهش قیمت بیت‌کوین در یک برهه زمانی منجر شود؛ در‌نتیجه نمی‌توان گفت این اتفاق حتما و لزوما منجر به افزایش قیمت بیت‌کوین خواهد شد. بیت‌کوین که تا امروز در صرافی‌های رمزارز یا اکسچنجرهای بیرون از بازار سرمایه مرسوم فعالیت می‌کرد و مبادله می‌شد اکنون وارد بازارهای رسمی شده و این باعث خواهد شد این کلاس دارایی جدید یک گام رو به جلو بردارد. به بیان بهتر این رسمیت بخشیدن به بیت‌کوین سبب افزایش اقبال عمومی و پذیرش عمومی بیشتری برای این ارز خواهد شد.
حرکت کریپتو به سمت تنظیم‌گری
رضا قربانی پیرامون اتفاقات و اخبار یک سال اخیر در حوزه ارزهای دیجیتال و تلاش‌های بیشتر برای قانونگذاری در این زمینه افزود: «این خبر و تاییدETF بیت‌کوین پاسخ مناسبی است به کسانی که در این مدت می‌گفتند رمزارزها در هیچ کجای جهان به رسمیت شناخته نشده‌اند. در طی یک سال گذشته شاهد تنظیم‌گری بسیار جدی در حوزه صرافی‌های رمزارز بودیم، به طوری‌که حتی در بایننس شاهد بروز و وقوع تغییر و تحولات جدی بودیم و که حتی به تغییر مدیرعامل این مجموعه منتهی شد. از سوی دیگر نیز شکایت SEC (کمیسیون بورس و اوراق بهادار) به عنوان یک آژانس نظارتی دولتی در آمریکا که مسئولیت تنظیم بازارهای اوراق بهادار و حمایت از سرمایه‌گذاران را بر عهده دارد از شرکت Ripple که رمز ارز بومی آن XRP است شکایت کرد، اما در نهایت Ripple موفق شد علیه SEC حکم بگیرد و در نهایت دادگاه به نفع Ripple رای داد.»
نایب‌رئیس کمیسیون تحول نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران تصریح کرد: «فکر می‌کنم 11 ژانویه و حوالی 13سالگی ارز دیجیتال بیت‌کوین بود که خبر ETF بیت‌کوین منتشر شد. این خبر بسیار مثبت است. اما این به معنای افزایش قیمت نیست. حوزه کریپتوکارنسی در حال گام برداشتن به سمتی است که تحت تنظیم‌گری بیشتر قرار بگیرد. پیش از این و تا هفت سال پیش تنظیم‌گری خاصی در این حوزه وجود نداشت و حتی افراد می‌توانستند بدون KYC احراز هویت از صرافی‌های رمزارز استفاده کنند؛ این در شرایطی است که اکنون با حاکمیت و قوانین بین‌المللی بیشتر و به رسمیت شناخته شدن این رمزارز ورود و معامله در این بستر سخت‌تر خواهد شد. ما می‌توانیم انتظار گام‌های بعدی را داشته باشیم. انتظار می‌رود پس از این اتفاق شاهد پیشروی و رسمیت بخشیدن به ETF ارزهای دیجیتالی مانند اتریوم، سولانا، کاردانو و سایر پروژههای رمزارزی و بلاک‌چینی و وقوع اتفاقات خوب در این حوزه باشیم. اما نکته حائز اهمیت این است که این موضوع را نباید به بحث قیمت گره زد. اکنون امکان معامله سهام کسب و کارهای موفقی مثل اپل، مایکروسافت و گوگل در بازار سرمایه وجود دارد اما صرفا قابل معامله شدن در بازارها به معنای افزایش ارزش و سرمایه نیست. به طور کلی اما می‌توان گفت ورود این کلاس دارایی به بازار سرمایه نقطه‌عطفی برای بیت‌کوین به شمار می‌رود. از سوی دیگر نیز پیش‌بینی می‌شود این امر موجب باز شدن دریچه‌های بیشتری برای پروژههای دیگر در آینده شود و در نهایت نیز به کاربردپذیری بیشتر این رمزرزها کمک خواهد کرد. کریپتو کارنسی در حال تکامل و همگام شدن است و و شرایط را به سمتی می‌برد که نوآوری رشد کند اما در عین حال موارد قانونی و مسائلی مثل مبارزه با پولشویی، تامین مالی تروریسم و موضوعاتی از این دست وجود دارد که با نظارت دولت‌ها می‌تواند حل شود.»
افزایش قیمت در انتظار بیت‌کوین؟
علیرضا بزرگمهری، عضو کارگروه ارزیابی اقتصاد دیجیتال وزارت اقتصاد در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «برای همه کشورهایی که دارای بانک مرکزی هستند چهار عامل برای انتقال پول مهم است که عبارتند از مبدا، مقصد، مبلغ و منشا؛ موضوع بیت‌کوین به واسطه اینکه منشا‌های گوناگونی از ماین و دریافت در کیف پول برای آن وجود دارد پذیرفته نیست و اثر مثبتی بر قوانین پولشویی ندارد. بانک مرکزی نیز با آن مخالف است. اما به طور کلی ETF بیت‌کوین منجر به افزایش ارزش مالی سرمایه‌ای این ارز خواهد شد، چراکه بحثی در این‌باره وجود دارد که بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال ارز هستند یا دارایی؟ این اتفاق منجر به افزایش ارزش دارایی بیت‌کوین خواهد شد. بازار کریپتو کارنسی و بیت‌کوین لزوما دو موضوع متناسب نیستند. بازار کریپتوکارنسی مثل هر بازار و خدمت و محصول دیگری براساس قواعد عرضه و تقاضا تغییر می‌کند و تقاضا برای اتریوم بیشترین مقدار است.»
آثار تایید ETF را بلندمدت ببینیم
محمد میرزایی، فعال بازار کریپتو نیز در گفت‌وگو با «فرهیختگان» تصریح کرد: «ETF بیت‌کوین در کوتاه مدت هیچ اتفاقی را رقم نخواهد زد، چراکه شرایط خبری از قبل قابل پیش‌بینی بوده و بازار آن قیمت را پیشخور کرده است. اما در بلند مدت شاهد ورود نقدینگی از مجراهای بسیار قوی مثل شرکت‌های سرمایه‌گذاری مثل بلک راک و… خواهد شد که مسیر را به کل تغییر می‌دهد و منجر به افزایش قیمت‌ها می‌شود. در مرحله اول رفع نیاز بازیگر جدید به بازار دستیابی به بیت‌کوین و ارز دیجیتال است. این نیاز در صورتی تامین می‌شود که ترسی در بازار به وجود بیاید و در نتیجه آن صاحبان سرمایه نسبت به فروش ارز دیجیتال خود اقدام کنند. در نتیجه این اصلاح عمیق در میان مدت، ارز انتقال خواهد یافت و زمان و شرایط مساعد می‌شود تا بیت‌کوین بتواند عددهای بسیار بالاتری را ببیند. قطعا افزایش قیمت خواهیم داشت اما زمان، چگونگی و چرایی آن را می‌توان از زوایای مختلف بررسی و مخاطب را از محاسن و معایب آن آگاه کرد.»
دست زیاد می‌شود
کاوه مشتاق در صفحه اجتماعی خود ETF بیت‌کوین را خبر خیلی خوبی برای بیت‌کوینرها نمی‌داند. وی در این‌باره به خبرنگار «فرهیختگان» توضیح داد: «این اتفاق به شرکت‌هایی مثل بلک‌راک انگیزه می‌دهد که به بازار ورود و در آن بازار دخالت و قیمت‌ها را دستکاری کنند. این خبر در کوتاه مدت اثر مثبت قیمتی خواهد داشت اما در بلند مدت باعث افزایش سفته‌بازی می‌شود.»
نقطه عطفی برای بیت‌کوین
حسین مرید سادات، فعال بازار سرمایه و مدیر واحد آموزش کارگزاری باهنر در گفت‌وگو با «فرهیختگان» عنوان کرد: «ETF بیت‌کوین خبر خیلی خوبی برای بازار ارز دیجیتال به شمار می‌رود؛ چراکه بالاخره ارزهای دیجیتال در بازار اسپات مارکت پذیرفته شدند. این اتفاق می‌تواند نقطه عطفی برای بازارهای کریپتو کارنسی باشد چون معمولا بازار ارز دیجیتال خیلی موردقبول مارکت بانکی و سهام نبود و این پذیرش اتفاق مثبتی برای بازار به شمار می‌رود که روندی مثبت و ادامه روند صعودی را در بازار رقم خواهد زد. این خبر قطعا در کوتاه مدت نیز تاثیر خود را خواهد گذاشت و نشان‌دهنده پذیرفته شدن مارکت کریپتوکارنسی در دنیا است. به طور کلی مارکت کریپتوکارنسی مارکتی است که به جز چند ده ارز برتر که مارکت کپ بالایی دارند دستکاری می‌شوند. ارزی را بررسی می‌کردیم و دیدیم شش هزار درصد قیمت بالا و پایین شده بود؛ در نتیجه دستکاری همیشه در این بازار هست. این موضوع می‌تواند ناشی از این باشد که ذی‌نفعان مالی دارد و افزایش و کاهش قیمت‌ها می‌تواند منجر به سودهای چند ده میلیون دلاری برای سرمایه‌گذاران شود. در مجموعه ETF بیت‌کوین خبر مثبتی است و کاهش قیمت و اصلاحی که مربوط به این خبر باشد را نخواهیم داشت. همین الان بیت‌کوین یک واگرایی قوی در روزانه زده اما ربطی به خبر ETF بیت‌کوین اکنون ندارد. قطعا در ادامه ETF سایر ارزها نیز تایید خواهد شد، چراکه بیت‌کوین به نسبت فاندامنتال بهتری نسبت به اتریوم و سایر ارزها ندارد؛ کمااینکه ارزهای دیجیتال دیگر خدمات بهتری ارائه می‌کنند، اما طلایه‌دار این مارکت بیت‌کوین است. به نظرم فرصت برای اتریوم هم هموار خواهد شد.»
منبع: روزنامه فرهیختگان