درست است که نیکوکاران توقع پاداش ندارند، ولی اغلب آنها می‌خواهند از کاری که کرده‌اند حس خوبی بگیرند. احتمال داشتن چنین لحظاتی متأسفانه به خاطر کاهش اعتماد مردم به خیریه‌ها روزبه‌روز کمتر می‌شود. پلتفرم مومنت مجموعه‌ای است که سعی دارد با ثبت لحظات نیکوکاری نه‌تنها اعتماد را به رابطه خیر و خیریه برگرداند، بلکه به افراد نیکوکار پاداشی مادام‌العمر از لحظه اتفاق‌افتادن کمک و کار نیک‌شان بدهد. مومنت این کار را با تبدیل لحظه اثر کمک افراد خیر به ان‌اف‌تی انجام می‌دهد و آن لحظه را برای این افراد ابدی می‌کند.
در همین راستا به سراغ سوگل ثابت‌فر، مدیرعامل پلتفرم مومنت رفتیم و با او به گفت‌وگو نشستیم. ثابت‌فر سال ۱۳۹۲ در رشته کامپیوتر و از دانشگاه الزهرا(ع) فارغ‌التحصیل شد. ثابت‌فر قبل از فارغ‌التحصیلی در فضای استارتاپی شروع به کار کرد. با اینکه سال ۱۳۹۲ استارتاپ و کسب‌وکار نوپا خیلی به گوش آشنا نبودند، او به‌عنوان دولوپر وارد این کسبوکارها شد. در دوره‌های آموزشی که در این کسبوکارها برگزار می‌شد با مفهوم استارتاپ آشنا و به فضای چالش‌برانگیز استارتاپی علاقه‌مند شد و پس از گذشت چند سال مومنت را راه‌اندازی کرد.
آنچه در ادامه می‌خوانید در صد و ششمین شماره از هفته‌نامه کارنگ منتشر شده است.
در مورد راه‌اندازی مومنت بگویید. داستان شکل‌گیری مومنت چیست و ایده آن چطور مطرح شد؟
مومنت از دل یک استارتاپ‌استودیو شکل گرفته است. استارتاپ‌استودیوها مجموعه‌ای هستند که تیم‌ها و ایده‌ها درون آنها شکل می‌گیرند. استارتاپ‌استودیویی که مومنت در آن شکل گرفته، «چینوا» نام دارد. فرایند شکل‌گیری استارتاپ شامل سه فاز آدیشن، ولیدیشن و بیلد است.
مومنت هم ایده‌ای بود که در دل چینوا وجود داشت. چینوا استارتاپ‌استودیویی است که بر فناوری بلاکچین تمرکز دارد و تحقیقاتی هم که در دنیا انجام می‌دهد، مرتبط با بلاکچین هستند. ما تحقیق کردیم که ببینیم در دنیا در فضای ان‌اف‌تی چه اتفاقاتی در حال رخ‌دادن است. به ایده‌های مختلفی رسیدیم، ولی این ایده برای ما جذاب بود که کاربرد جدیدی از ان‌اف‌تی را معرفی کنیم. در دنیا از ان‌اف‌تی‌ها بیشتر در بحث سرمایه‌گذاری استفاده می‌شود، ولی با توجه به ویژگی‌هایی که ان‌اف‌تی دارد، می‌توان کاربردهای متحول‌کننده دیگری برای آن تعریف کرد. در نتیجه به این ایده رسیدیم که لحظات را ماندگار کنیم.
ما وارد چالش جدیدی شدیم. مردم در ایران چندان در مورد ان‌اف‌تی نمی‌دانند و کاری که ما می‌خواستیم انجام دهیم برای آنها تعریف‌نشده بود. در نتیجه شروع به بررسی چند حوزه کردیم و چند عامل را در نظر گرفتیم. به این موضوع توجه کردیم که مردم به چه حوزه‌ای بیشتر علاقه دارند و در آن فعال هستند و دوست دارند لحظه فعالیت‌شان در آن حوزه ثبت شود. به‌علاوه اینکه پس از ثبت لحظه چگونه می‌توان به آن دسترسی داشت. برای ما مهم بود کاری که می‌خواستیم در این رابطه انجام دهیم، معرف روش جدیدی باشد.
در نتیجه حوزه نیکوکاری را انتخاب کردیم که در آن لحظاتی اتفاق می‌افتند که ثبت آنها ارزشمند است. تصمیم گرفتیم لحظاتی را که لحظات اثر کمک افراد خیر بودند، ثبت کنیم. در واقع یکی از چالش‌هایی که در دنیا وجود دارد، این است که روزبه‌روز اعتماد مردم به مؤسسات خیریه کمتر می‌شود. دلیل عدم اعتماد مردم هم این است که نمی‌توانند کاری را که می‌خواستند انجام شود، ببینند. به عبارت دیگر مردم نمی‌توانند محقق‌شدن عمل خیرشان را ببینند. ما متوجه شدیم این لحظه بسیار ارزشمند است و سعی کردیم این لحظه را به‌صورت ان‌اف‌تی ثبت و ماندگار کنیم و چالش اعتماد بین خیرین و خیریه‌ها را برطرف سازیم.
بنابراین با خیرین و خیریه‌ها وارد گفت‌وگو شدیم. ما متوجه شدیم اگر خیرین لحظه محقق‌شدن عمل خود را ببینند، اعتمادشان نسبت به خیریه‌ها بیشتر می‌شود. به‌علاوه احتمال و میزان مشارکت آتی آنها ۹۰ درصد افزایش می‌یابد. این موضوع از این لحاظ جذاب است که ما آدم‌ها را درگیر مسئله نیکوکاری می‌کنیم. از طرف دیگر برای خیریه‌ها پیدا کردن خیرین جدید و حفظ خیرین قدیمی بسیار مهم است. همان‌طور که گفتم اعتماد مردم به خیریه‌ها در حال کاهش است و برای خیریه‌های حفظ خیرین بسیار مهم شده است. به وسیله پلتفرم مومنت تلاش کردیم چالش خیرین و خیریه‌ها را برطرف کنیم.
ما در مورد فناوری‌ای صحبت می‌کنیم که حد و مرزی ندارد و توانسته‌ایم در این قالب ایرانی‌های خارج از کشور را در موضوعات نیکوکاری داخل کشور درگیر کنیم. وقتی شما از بستر بلاکچین استفاده می‌کنید و کریپتو پرداخت می‌کنید، می‌توانید مستقیماً در موضوعاتی که دوست دارید از خارج از ایران مشارکت کنید. این مسئله جزء جذابیت‌هایی است که مومنت توانسته ایجاد کند.
در نهایت تصمیم گرفتیم مومنت را به‌عنوان پلتفرمی که با خیریه‌ها همکاری می‌کند و سرویس ارائه می‌دهد، راه‌اندازی کنیم. ما با کمک خیریه‌ها کمپین برگزار می‌کنیم. هدف کمپین به‌صورت شفاف اعلام می‌شود. لحظه اثر کمکی که با مشارکت افراد اتفاق می‌افتد هم مشخص خواهد شد. تعداد لحظه‌هایی هم که اتفاق می‌افتند، مشخص می‌شوند. در واقع افراد با شرکت در کمپین می‌توانند ان‌اف‌تی‌های خود را پیش‌خرید کنند و وقتی کمپین برگزار شد، خیریه لحظات را محقق می‌کند.
ما اعتقاد داریم خیرین نباید فقط دهنده باشند، زیرا خیرین به‌دنبال گرفتن حس خوب از کار خیری که انجام می‌دهند، هستند که این حس خیلی سخت محقق می‌شود. ما در مومنت به‌دنبال ثبت لحظه اثر کمک هر شخص هستیم تا حس ناب آن لحظه به او منتقل شود و خَیِر فقط دهنده نباشد و گیرنده هم باشد. این لحظات می‌تواند ویدئو، عکس، پی‌دی‌اف یا هر فرمت دیگری باشند. لحظه‌ای که به‌عنوان لحظه اثر کمک ثبت می‌شود، کاملاً مطابق با قوانین و سیاست‌های خیریه‌هاست.
در حال حاضر چه تعداد کاربر دارید و با چند خیریه همکاری می‌کنید؟
ما تاکنون در مومنت نزدیک به هزار خالق داریم. منظور از خالق، خلق‌کننده لحظه اثر کمک و دارنده ان‌اف‌تی است. باید توجه داشت که فقط ۹ ماه از راه‌اندازی مومنت می‌گذرد. با ۲۰ مؤسسه خیریه هم همکاری می‌کنیم و حدود ۲۷ کمپین هم برگزار کرده‌ایم.
راجع به این کمپین‌ها بیشتر بگویید. کمپین‌ها در چه حوزه‌هایی هستند و هدف از برگزاری آنها چیست؟
ما در شروع به سراغ خیریه‌های مختلفی رفتیم. از آنجایی که المان‌های زیادی در خیریه‌ها وجود دارند، باید بررسی می‌کردیم تا متوجه شویم کدام می‌توانند مخاطب مومنت باشند. ما طیف وسیعی از مشکلات و نیازمندی‌ها داریم. مدل‌های مختلفی از خیریه‌ها وجود دارند که در حوزه‌های متنوعی کار می‌کنند. ما سعی کردیم در تعداد بیشتری از این حوزه‌ها ورود کنیم تا متوجه شویم تمایل خیرین به کدام حوزه بیشتر است. ما روی حوزه کودکان و زنان خیلی کار کردیم، اما حوزه‌های دیگری هم مانند محیط زیست، حیوانات، بحران‌های طبیعی و آموزش هم شامل کار ما شده‌اند.
در حال حاضر هدف ما خیریه‌هایی است که بر مشارکت مردمی بنا شده‌اند و برای آنها جلب اعتماد خیرین‌شان مهم است. ما در مومنت درگیر ایجاد یک چرخه نیکوکاری هستیم که افراد را درگیر می‌کند و باعث می‌شود در آن چرخه باقی بمانند. ما افراد را به واسطه کل کمپین و کل لحظاتی که اتفاق افتاده درگیر می‌کنیم و او را به مشارکت در کمپین‌های دیگر و موضوعات دیگر ترغیب می‌کنیم.
آیا مومنت رقیب داخلی دارد؟ به عبارت دیگر آیا پلتفرم‌های مشابه مومنت در داخل ایران وجود دارند؟ اگر وجود دارد، تفاوت شما با آنها چیست؟
کار اصلی مومنت تولید ان‌اف‌تی است. ما برای رسیدن به این هدف نیاز پیدا کردیم که یکسری سرویس به خیریه‌ها ارائه بدهیم. به‌عنوان مثال کمپین‌هایی را به‌عنوان بستر کرادفاندینگ برگزار کردیم. برای شروع کار، مومنت به دو قسمت تقسیم شد؛ یک قسمت که بحث کرادفاندینگ را انجام می‌دهد و قسمت دیگری که نیکوکاری را شکل می‌دهد.
در مورد قسمت اول باید بگویم که نمونه‌های آن هم در ایران و هم در دنیا وجود دارند، اما هدف ما فقط برگزاری کمپین نیست و مومنت در حال حرکت به سمتی است که وابستگی‌اش به کمپین‌ها کمتر شود و در عوض به سمت نیاز واقعی خیریه‌ها قدم بردارد و به سمت چیزی حرکت کند که خیرها دوست دارند.
در این مسیر با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟ آیا جلب اعتماد مردم به فضایی که با آن آشنایی کافی ندارند، راحت است؟
جذابیتی که استارتاپ‌ها دارند این است که مدام در حال دست‌وپنجه نرم‌کردن با چالش‌های مختلف هستند. در واقع استارتاپ‌ها دائماً در حال یافتن راه‌حل‌های خلاقانه برای چالش‌های خود هستند. اولین چالشی که مومنت به آن برخورد، بازار کوچک افرادی بود که نسبت به ان‌اف‌تی و بلاکچین آگاهی داشته و با این فناوری‌ها آشنا بودند. شناساندن این محیط و فناوری‌ها به چنین افرادی یکی از چالش‌های اصلی ما بوده و هست.
این چالش هم در سمت خیرین و هم در سمت خیریه‌ها وجود دارد. خیریه‌ها با خود فضای آی‌تی خیلی بیگانه هستند، چه برسد به بلاکچین و ان‌اف‌تی. ما داریم در مورد فناوری‌ای صحبت می‌کنیم که گستره آن در ایران کم است. البته این فناوری جوان است، ولی به‌هرحال ما به آن ورود کردیم و از ابتدا می‌دانستیم این چالش را پیش روی خود داریم.
مسئله دیگر این است که المان‌های زیادی در خیریه‌ها تأثیرگذار هستند و شناسایی این المان‌ها برای افرادی که بیرون از خیریه هستند، یا برای ما که می‌خواهیم با آنها همکاری کنیم، خیلی پیچیده است. چون برای استارتاپی که می‌خواهد چابک باشد، این مسئله زمان‌بر می‌شود.
مسئله دیگر اعتماد است که برای هر استارتاپی رکن اصلی است. ما بستر خود را بر این بنا کردیم که اعتماد ایجاد کنیم. در واقع ما به‌دنبال اعتمادسازی هستیم. سعی کردیم با کارهایی که انجام داده‌ایم و سوابقی که ایجاد کرده‌ایم، نشان دهیم که می‌خواهیم اعتماد خیرین را جلب کنیم.
چشم‌انداز شما از آینده مومنت چیست؟ آیا برنامه‌ای برای توسعه مومنت و جذب کاربران خارج از ایران دارید؟
در شروع کار هدف‌مان بیشتر سمت ایرانی‌های خارج از کشور بود. برای ما خیلی مهم بود که این کاربران بتوانند از طریق بستری که ما درست کرده‌ایم، مستقیماً کار خیر انجام دهند و مومنت بتواند حس خوب حاصل از کار خیر را برای آنها شکل داده و به ایشان انتقال دهد. ما در این زمینه موفق بودیم. توانستیم با بسیاری از دوستان خارج از کشور ارتباط بگیریم و یک کامیونیتی برای آنها ایجاد کنیم. در این کامیونیتی کمپین‌ها معرفی می‌شوند و افراد می‌توانند در این کمپین‌ها مشارکت کنند.
یکی از جذابیت‌های مومنت این است که توانسته به کمک فناوری، ایرانی‌های خارج از کشور را در کارهای خیر سهیم کند. پرداخت‌های کاربران خارج از ایران مومنت اکثراً به‌صورت کریپتویی است؛ البته برخی از آنها به واسطه خانواده و دوستان‌شان در ایران پرداخت ریالی انجام می‌دهند.
به‌علاوه ما از ابتدا نگاهی به بازار بین‌الملل داشته‌ایم. به‌دنبال این بودیم که مومنت فعالیت خود را به خارج از ایران گسترش دهد و با خیریه‌های غیرایرانی همکاری کند. چالش‌ها و فرصت‌هایی که در مورد خیریه‌ها و خیرین ایرانی مرور کردیم، در مورد خیریه‌های خارجی هم وجود دارد. در نتیجه بستر مومنت کاملاً برای فعالیت بین‌المللی مناسب است؛ بنابراین در حال برنامه‌ریزی برای ورود به بازار بین‌الملل نیز هستیم.
مومنت تاکنون توانسته قسمت کوچکی از برنامه‌هایش را عملی کند و ما به‌دنبال کامل‌تر و پخته‌تر کردن خدمات خود هستیم. ما به‌دنبال اجرا کردن فعالیت‌هایی به‌جز کمپین‌ها هستیم و می‌خواهیم مومنت در بخش نیکوکاری بزرگ‌تر شود. امیدواریم زمانی برسد که تمام افراد در کیف پول رمزارزی خود ان‌اف‌تی لحظات کمک خود را داشته باشند.
