رویداد دورهمی اعضا و فعالان انجمن بلاکچین ایران تحت عنوان اولین رویداد بلاک‌دی در بیست و یکم خرداد برگزار شد.
در این رویداد، کارگروه آموزش و پژوهش و همچنین کارگروه تبادل انجمن، به ارائه گزارشی از عملکرد گذشته و همچنین برنامه‌های آینده خود پرداختند. همچنین در این رویداد، پنل گفتگویی با محوریت رگولاتوری کسب‌وکارهای رمزارزی با حضور مدیریت و اعضای انجمن برگزار شد.
پنل چالش‌های رگولاتوری و اینماد برای رمزارزی‌ها توسط انجمن بلاکچین برگزار شد
در اولین رویداد بلاک‌دی انجمن بلاکچین، پنلی با موضوع بررسی چالش‌های رگولاتوری و مشکلات و فرصت‌های موضوع اینماد برای صرافی‌های رمزارزی برگزار شد.
عباس آشتیانی(مدیرعامل انجمن بلاکچین)، سهیل نیکزاد (فعال صنعت بلاکچین)، مهکامه شریف‌زاد (رئیس کارگروه تبادل در انجمن بلاکچین)، نیما نعیمی‌خواه (عضو هیئت رئیسه انجمن) به عنوان سخنرانان در این برنامه حضور داشتند و احمد جنتی‌فرد، مدیریت این پنل را به عهده داشت.
رگولاتوری ایران، روندی سلبی پس از ایجاب دارد
سهیل نیکزاد در خصوص مقایسه وضعیت رگولاتوری در ایران و سایر کشورهای جهان عنوان کرد: «چالش رگولاتوری در همه جای جهان وجود داشته و دارد. در این میان برخی از کشورها مثل ژاپن و آمریکا به تدریج به سمت نوعی قانون‌گذاری برای این حوزه حرکت کرده‌اند و برخی کشورها نیز به عنوان جزایری امن برای اقدامات مشکوک و پولشویی، از رگولاتوری این حوزه صرف‌نظر کرده‌اند».
نیکزاد ادامه داد: «در ایران با دو موضوع چالش‌برانگیز روبه‌رو هستیم؛ ممنوعیت‌ها و مسدودیت‌های گسترده و همچنین فعالیت افراد و شرکت‌هایی خصوصی‌نما که با دولت و حاکمیت در ارتباطند و خیال آن‌ها را آسوده نگه می‌دارند».
به گفته نیکزاد، روند موجود در ایران، روندی سلبی پس از ایجاد و ایجاب است؛ او ادامه داد: «یعنی حاکمیت سکوت می‌کند، کسب‌وکارهای این حوزه شکل می‌گیرند، درگاه پرداخت اخذ می‌کنند، معاملات و گردش مالی ایجاد می‌شود و بعد قانون‌گذار در نقطه‌ای ضمن بی‌اطلاعی از همه چیز، کسب‌وکار را با ممنوعیت و مسدودیت مواجه می‌کند».
نیکزاد در این خصوص به مسدودیت سه هزار درگاه پرداخت در روزهای اخیر اشاره کرد که بدون اطلاع به صاحبان کسب‌وکارها صورت گرفت. او ادامه داد: «اتفاقاتی از این دست، هزینه‌های سنگینی به کاربران و کسب‌وکارهای تحمیل می‌کند و کسی پاسخگو نیست».
دو سوم از دارایی‌های دیجیتال ایرانیان به صرافی‌های خارجی منتقل شده است
نیکزاد در اولین بلاک‌دی ادامه داد: «طبق تحقیقات ما، در دو سال گذشته، یک‌سوم دارایی‌های دیجیتال ایرانیان در صرافی‌های خارجی وجود داشت و دو سوم دیگر در پلتفرم‌های تبادل داخلی نگهداری می‌شد». نیکزاد عنوان کرد: «در حال حاضر این اعداد برعکس شده و تنها یک‌سوم دارایی کاربران ایرانی در صرافی‌های داخلی است و دو سوم باقی، در صرافی‌های خارج از کشور است».
به گفته نیکزاد این آمار نشان‌دهنده سوءتدبیر حاکمیت و ایجاد فضای ناامنی بر اساس تصمیمات سلیقه‌ای‌ست.
هفت میلیون کاربر رمزارز داریم اما تعریفی از آن در قانون وجود ندارد
در ادامه بلاک‌دی، عباس آشتیانی در خصوص روند ایجاد خودتنظیم‌گری و ضرورت اینماد برای کسب‌وکارهای رمزارزی مطرح کرد: «نظم، دغدغه اکثر حاکمیت‌ها و انجمن‌ها و کاربران است». او ادامه داد: «حاکمیت، کسب‌وکارها و کاربران به عنوان سه لایه مختلف، یک دغدغه واحد دارند و آن حفظ حقوق کاربر است و نظم نیز پیش‌نیاز رعایت این حقوق است».
آشتیانی با اشاره به اینکه در حال حاضر هفت میلیون ایرانی، کاربر فضای رمزارزها هستند ادامه داد: «تشخیص سره از ناسره برای انتخاب پلتفرم توسط کاربران ایرانی، دشوار است و این منجر به هزینه‌های مادی و معنوی، از جمله ضررهای مالی و همچنین بی‌اعتمادی به فضای بلاکچین می‌شود».
به گفته آشتیانی، علت این موضوع، آن است که هنوز تعاریف پایه و مشخصی از این صنعت در کشور و رگولاتوری ایران وجود ندارد در حالی‌که در سایر نقاط دنیا، دارایی دیجیتال و رمزارزها به عنوان کلاس جدیدی از دارایی تعریف و پذیرفته شده است.
آشتیانی ضمن به اشاره روند رگولاتوری از سال ۱۳۹۶، ادامه داد: «حاکمیت در آن زمان آن‌قدر با این کلاس دارایی ناآشنا بود که آن را به عنوان ارز شناخته بود اما در سال ۱۳۹۹ و پس از ورود انبوهی از کاربرانی ایرانی به این حوزه، حاکمیت به آن توجه نشان داد».
او ادامه داد: « در نهایت به این نقطه رسیدیم که این حوزه نیاز به تنظیم‌گری بدون نگاه مجوز محورانه دارد». به گفته آشتیانی، مجوزمحور بودن به معنی امضاهای طلایی و فساد است و یکی از این مجوزها اینماد است.
خودتنظیم‌گری به حل چالش‌های کسب‌وکارها کمک می‌کند
آشتیانی در اولین دوره از رویداد بلاک‌دی مطرح کرد: «در سال ۱۳۹۹ و در نتیجه همکاری سه تشکل انجمن فین‌تک، انجمن بلاکچین و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای به راهکاری پیشنهادی به نام روش خود تنظیم‌گری یا SRO رسیدیم. باتوجه به مصوبه شوارای عالی پول و اعتبار، کسب‌وکارهایی که اینماد ندارند حق استفاده از شبکه بانک مرکزی را ندارند. بعد از مشکلات فراوان برای کسب‌وکارهای این حوزه که امکان دریافت اینماد را نداشتند، به پیشنهاد خود تنظیم‌گری رجوع شد. برای حل این مشکل کسب‌وکارهای این حوزه به عنوان سایر خدمات مالی دسته‌بندی شدند تا بتوانند اینماد را بدون ستاره و بدون امکان درج در سایت دریافت کنند».
آشتیانی مطرح کرد که کاربرد و فایده این نوع نماد، در واقع ثبت شدن در پایگاه داده سازمان توسعه تجارت الکترونیک است و سایر کارکردهای اینماد برای کسب‌وکارهای آنلاین را ندارد.
به گفته آشتیانی، خودتنظیم‌گری پیش از این در ژاپن و سنگاپور با تشکل‌های خصوصی متعددی انجام شده و نتایج خوبی به دنبال داشته است.
او ادامه داد: «در روش SRO، تشکل‌های خصوصی در تدوین الزامات توسط رگولاتور نقش دارند و بر اجرای این الزامات توسط کسب‌وکارها نظارت می‌کنند».
۴ الزام غیررسمی صرافی‌های رمزارز برای دریافت نماد به نظر اجراپذیرند
به گفته آشتیانی، اولین قدم برای دریافت این نماد، عضویت در یکی از سه تشکل انجمن بلاکچین، انجمن فین‌تک و یا نصر خواهد بود و اخذ نماد با دریافت تاییدیه و معرفی‌نامه از این نهادهای خصوصی آغاز می‌شود.
آشتیانی در خصوص این روند اضافه کرد: «در ابتدا این سه تشکل باید به یک مکانیسم اجرایی واحد برسند که هنوز نرسیده‌اند».
مدیرعامل انجمن بلاکچین در ادامه با اشاره به گفتگوهای غیررسمی، به شرح اولین سری الزامات بررسی‌شده برای دریافت نماد بی‌ستاره و غیرقابل پرداخت و تاکید کرد که این الزامات هنوز به طور رسمی ابلاغ نشده است. به گفته آشتیانی، الزامات برای صرافی‌های رمزارز به این شرح است:
- گواهی عدم سوءپیشینه کادر مدیریت شرکت، مدیرعامل و اعضای هیئت مدیره
- اجرای الزامات پایه کسب‌وکارهای فضای مجازی به شماره FATA_200_01
- بستر قرارداد برای گذراندن تست استاندارد اَفتا برای امنیت نرم‌افزار کسب‌وکار مربوطه
- وجود احراز هویت برای کسب‌وکار
آشتیانی ادامه داد: «گرچه این موارد هنوز نهایی و رسمی نشده‌است اما به نظر الزاماتی اجراپذیر است».
انجمن بلاکچین، به دنبال تعریف دارایی دیجیتال در قانون است
در ادامه بلاک‌دی، عباس آشتیانی با تاکید بر اینکه انجمن بلاکچین باید تصمیم‌ساز باشد و در تعیین الزامات مشارکت داشته باشد، عنوان کرد: « انجمن بلاکچین در تلاش است تا پیشتاز تدوین این مکانیسم باشد تا بتوانیم شاهد پیاده‌سازی اصولی خودتنظیم‌گری (SRO) برای اولین بار در کشور باشیم».
آشتیانی در پاسخ به سوال رسانه رمزارز مبنی بر میزان مشارکت این انجمن در تدوین تعاریف دارایی دیجیتال و رمزارز با مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: «ما در انجمن، در حال تدوین تعاریفی برای دارایی دیجیتال هستیم. قبلا چنین موضوعی را در هفت ماده به مجلس شورای اسلامی ارائه کردیم تا مجلس روند نوشتن لایحه آن را تسریع کند، اما از آن‌جا که در آخرین سال از این دوره مجلس هستیم، فعلا همه چیز متوقف شده است».
آشتیانی ادامه داد: «ما در یک تک‌ماده، دارایی دیجیتال را تعریف کردیم و آن را از طرف تشکل، به مجلس تقدیم کردیم اما شورای عالی فضای مجازی، به نوعی مانع ما شد. پس از آن در اقدامی دیگر، امضای نمایندگان مجلس برای اعلام وصول به حد لازم رسید اما هیئت رئیسه مجلس آن را رد و از دستور کار خارج کرد».
به گفته آشتیانی انجمن بلاکچین همچنان در تلاش است تا تعریف دارایی دیجیتال، در قانون گنجانده شود.
کسب‌وکارهای رمزارزی از قانون هم شفاف‌تر عمل می‌کنند
در ادامه پنل از رویداد بلاک‌دی، مهکامه شریف‌زاد ضمن انتقاد شدید از برخوردهای حاکمیت با کسب‌وکارهای رمزارزی مطرح کرد: «ما معتقدیم قانون‌گذاری و قانون‌پذیری مثبت است اما قانون رانتی را نمی‌خواهیم».
او ادامه داد: «پلتفرم‌های تبادل، روزی استارتاپ بوده‌اند و حالا به کسب‌وکارهای بالغی تبدیل شده‌اند. این کسب‌وکارها در سطح کلان به کشور خدمات ارائه می‌دهند و از قانون هم شفاف‌تر عمل می‌کنند».
او با اشاره به اتفاقات چند سال اخیر در خصوص برخوردهای سلبی با کسب‌وکارهای رمزارزی گفت: «نهادهای مختلف کشور، با عناوین مختلف و بهانه‌های گوناگون، کسب‌وکارهای تبادل را تحت فشار قرار می‌دهند؛ در حالی‌که همین کسب‌وکارها خودشان به صورت داوطلبانه، پیگیر قانون‌گذاری و قانون‌مداری هستند».
شریف‌زاد ضمن اشاره به ابلاغیه ۷۲ساعته فتا به کسب‌وکارهای رمزارزی مطرح کرد: «اولین حق کسب‌وکار، آن است که قانون و دستورالعمل‌ها به صورت رسمی و کتبی به او ابلاغ شود؛ اما در ابلاغیه هفتاد و دو ساعته فتا، شاهد برخوردهای سلیقه‌ای بودیم و این موارد به صورت تلفنی به صاحبان کسب‌وکار اعلام شد که غیرقانونی است».
او ادامه داد: «قانون‌گذار، شرط اول کارش را رعایت نمی‌کند؛ از کسب‌وکار انتظار قانون‌پذیری دارد درحالیکه عملکرد خودش در این خصوص، غیرقانونی است. مسیر اصولی و حقوقی ابلاغ، اعلام شفاهی نیست».
بار سنگین رگولاتوری به عهده بخش خصوصی است
شریف‌زاد در این بخش از رویداد بلاک‌دی ضمن اشاره به سلف‌رگولاتوری مطرح کرد: «ایجاد چنین روالی مثبت است با این حال در این روش، رگولاتور و حاکمیت، بار خودش را به دوش بخش خصوصی می‌اندازد و دردسرهای تشکل‌های خودتنظیم‌گر نیز بیشتر می‌شود».
به گفته شریف‌زاد، انجمن بلاکچین در نظر دارد صفحه‌ای در وب‌سایت خود ایجاد کند تا کسب‌وکارهای تبادل رمزارز عضو این انجمن، اطلاعات خود را برای دریافت تاییدیه در این صفحه آپلود کنند. او تاکید کرد که انجمن در تلاش است تا رسیدگی به درخواست‌های دریافت نماد، با سرعت بالایی از سمت کارگروه تبادل، انجام شود.
نوآوری با بی‌نظمی همراه است؛ اما حالا کسب‌وکارها خواستار نظام‌مندی هستند
در انتهای پنل بلاک‌دی، نیما نعیمی‌خواه ضمن تاکید بر نقش مهم حاکمیت در رگولاتوری، عنوان کرد: «نوآوری همیشه با نوعی بی‌نظمی همراه است و قانون‌گذاران نیز از بی‌نظمی متنفرند و از آن اجتناب می‌کنند».
به گفته او، شروع فعالیت کسب‌وکارهای رمزارزی در ایران با نوعی بی‌نظمی همراه بوده است. او ادامه داد :«پس از شکل‌گیری تشکل‌های صنفی این حوزه، بی‌نظمی ناشی از نوآوری تا حدی حل شد. با این حال همین بی‌نظمی، موجب رشد و بلوغ نسبی کسب‌وکارها شده است».
او مطرح کرد: «حالا استارتاپ‌های رمزارزی دیروز، به کسب‌وکارهای تبادل تبدیل شده‌اند و برای ادامه رشد خود، نیازمند چهارچوب‌های نظام‌مند هستند».
به گفته او، کسب‌وکارهای این حوزه چاره‌ای جز رگوله شدن ندارند. او ادامه داد: «به دلیل ماهیت دارایی‌های دیجیتال، نهادهای سنتی وظیفه رگولاتوری آن را به عهده نمی‌گیرند و ما هم در همین راستا، سلف‌رگولاتوری را پیشنهاد دادیم».
نعیمی‌خواه در انتها با اشاره به رفتارهای نهادهای امنیتی و نظامی با فعالان و کسب‌وکارهای رمزارزی مطرح کرد: «این نوع برخوردهای خصمانه، ضربتی و سلیقه‌ای مثل اعلام شفاهی ابلاغیه‌ها از سوی فتا، فضا را برای کسب‌وکار دشوار و او را از فعالیت دلزده می‌کند». او در انتها ابراز امیدواری کرد که سلف‌رگولاتوری بتواند این فضای نظارتی را متعادل کند.
آموزش بلاکچین و آگاهی‌بخشی به حاکمیت، وظیفه انجمن است
در این دوره از بلاک‌دی انجمن بلاکچین ایران، احمد جنتی‌فرد، رئیس کارگروه آموزش و پژوهش انجمن بلاکچین، ضمن اشاره به فعالیت‌های گذشته این کارگروه عنوان کرد که فعالیت‌ها پیشین انجمن بیشتر جنبه صنفی داشته‌است اما انجمن در نظر دارد در سال جاری، بر حوزه آموزش در سطوح مختلف نیز تمرکز کند.
جنتی‌فرد گفت: «ضعف کشور ما در فناوری بلاکچین، به علت عدم آگاهی و دانش دولت، عموم مردم و متخصصان این حوزه است». او ادامه داد: «ما در نظر داریم آموزش را در دو بخش برنامه‌های کاربردی و برنامه‌های راهبردی پیگیری کنیم».
جنتی‌فرد در این دوره از بلاک‌دی ضمن مروری بر نقشه راه و چشم‌انداز این کارگروه برای سال جاری، مطرح کرد: «دانش بلاکچین در سطوح دولتی بسیار پایین بوده و این وظیفه انجمن است که به حاکمیت، آموزش اصولی ارائه دهد». او ادامه داد: «جهل و عدم آگاهی، منجر به ترس می‌شود و همین ترس علت محافظه‌کاری و انفعال رگولاتور برای ورود به حوزه کسب‌وکارهای بلاکچینی ایران است».
جنتی‌فرد در تشریح برنامه‌های راهبردی انجمن به آگاه‌سازی و آموزش شامل تدوین استانداردهای آموزشی در سطح همومی، دولتی و تخصصی و استعدادیابی نخبگان و همچنین به جریان‌سازی و پژوهش، شامل ایجاد تفاهم‌نامه‌های مشترک، تدوین بانک اطلاعاتی و فراخوان نگارش مقالات اشاره کرد.
جنتی‌فرد در خصوص برنامه‌های کاربردی انجمن بلاکچین، به توضیح برگزاری رویدادهایی با محوریت شبکه‌سازی شامل بلاک‌دی، بلاک‌میت، بلاک‌تاک، آموزش شامل بلاک‌کمپ، بلاک‌کورس، بلاک‌سورس و رسانه شامل بلاک‌تی‌وی، بلاک‌کست و بلاک‌مگ پرداخت.
انجمن به دنبال ایجاد وایت‌لیست از مدرسان مورد تایید است
در ادامه این برنامه از بلاک‌دی، نوید مددی، عضو کارگروه آموزش و پژوهش انجمن ضمن تشریح گام‌های عملی برای اجرای برنامه‌های این کارگروه مطرح کرد: «برای پیش بردن اهداف آموزشی خود و اجرای ۶ مورد از ۹ برنامه موجود، نیازمند مدرسان باتجربه و مورد تایید انجمن هستیم».
او ضمن دعوت از همه کسانی که خود را دارای توانمندی در این حوزه می‌دانند اضافه کرد: «افراد متعددی در فضای مجازی، ادعای متخصص بودن و تدریس حوزه بلاکچین را دارند که به لحاظ علمی، چندان به روز نیستند». او ادامه داد: «با این حال ما به دنبال ایجاد بلک‌لیست از این افراد نیستیم؛ بلکه در نظر داریم وایت‌لیستی از مدرسان توانمند و واجد صلاحیت ایجاد کنیم تا بتوانیم نقش آموزشی خود در این حوزه را به خوبی انجام دهیم».
به گفته مددی، برنامه‌های آموزشی انجمن بلاکچین ایران در قسمت‌های مختلفی مانند همکاری با سازمان فنی و حرفه‌ای برای ارائه مدرک در حوزه بلاکچین و همچنین همکاری‌هایی با آکادمی ایرانسل، آکادمی همراه، مرکز مالی ایران، دانشگاه آزاد برای بهبود فضای آموزشی شکل گرفته است.
به گفته مددی، انجمن بلاکچین ایران در نظر داد رویداد بلاک‌دی را به صورت ماهانه و با هدف هم‌افزایی بیشتر اعضا برگزار کند.
