رمزارز / فاطمه شایگان: آخرین خبر اکوسیستم داخلی شامل آیین‌نامه نئوبانکی است که بانک مرکزی مصوب کرده است. مهدی فاطمیان، رئیس انجمن فین‌تک و مدیرعامل پرداخت‌یاری زیبال به بهانه رویداد 9 ژانویه در این‌باره بیان کرد: «قانونی که به صورت پیش‌نویس در مجلس در حوزه رمزارز آماده شده بود و یکسری اتفاق‌هایی هم که در تشکل‌های صنفی افتاد، توجه من را جلب کردند. در خارج از کشور نیز جابه‌جایی سم آلتمن، مدیرعامل OpenAI و مسائلی که برای او به وجود آمد به نظرم جالب بود.»
مهم‌ترین اتفاقات رمزارز و بلاکچین
مهدی فاطمیان با اشاره به اینکه در یک سال اخیر اتفاقات مهمی رخ داده و فضا به سمت رسمی‌شدن و اهمیت بخشیدن به گروهی از کسب‌وکارها می‌رود که می‌خواهند به صورت شفاف و قانون‌پذیر فعالیت کنند، عنوان کرد: «اتفاقاتی مانند sro یا خودتنظیم‌گری که بین سه تشکل انجمن فین‌تک، نظام صنفی و انجمن بلاکچین افتاده، یکی از مسائلی است که اگر به ثمر بنشیند، بخش عمده‌ای از مشکلات کسب‌وکارها در دریافت و پرداخت اینترنتی، مسدودی‌های حساب‌ها و درگاه‌های آنها احتمالاً برطرف خواهد شد. همچنین ما بالاخره در مجلس یک پیش‌نویس قانون در خصوص رمزارز دارایی‌ها داریم که یکی از اتفاقات بسیار مثبت است؛ به این معنا که این حوزه بعد از مدت‌ها در حال پذیرفته شدن است. این موضوعات مهم‌ترین اتفاقات سال اخیر هستند. به رویدادهای سال گذشته که نگاه می‌کردیم، عمده دغدغه دوستان این بود که به رسمیت شناخته شوند، اما اکنون می‌بینیم که اتفاقات این‌چنینی در حال رخ دادن است و این دغدغه وجود دارد که این به رسمیت شناخته شدن منجر به رشد، توسعه یا محدودیت می‌شود.»
ضعف‌های اکوسیستم داخلی
همچنان در بعضی از لایه‌های اکوسیستم، آن تعامل با حاکمیت را یاد نگرفته‌ایم و آن ادبیاتی را که به صورت مشترک بتوانیم از آن بین خودمان و حاکمیت استفاده کنیم شفاف نکرده‌ایم. فاطمیان ادامه داد: «برای مثال ساختار به این شکل است که ما در جلسه حضور پیدا می‌کنیم و مطالبات نیز بیان می‌شود، اما نیاز است که مجموعه کارهای پژوهشی و اقدامات مطالعات تطبیقی و آن موضوعاتی که در خارج از کشور بنچ‌مارک کردند را برمبنای قوانین کشور بازنویسی کنند تا موضوعی که به دولت، مجلس و سایر نهادها پیشنهاد می‌شود، قابل اجرا باشد. در واقع عمده کسب‌وکارهای ما پیشنهاداتی می‌دهند که به دور از واقعیت‌های موجود است. در آن سمت نیز حاکمیت نگاه کاملاً کنترل‌گر و ریسک‌پذیری صفر دارد. در واقع باید میزان ۱۰ یا ۲۰ درصد ریسک را بپذیرند و از آن طرف نیز خواسته‌ها را با توجه به قوانین پیشین تطبیق دهند.»
نقطه قوت و ضعف کسب‌وکارهای داخلی
رئیس انجمن فین‌تک با اشاره به اینکه شفاف نبودن حوزه رمزارز ضعف کسب‌وکارهای داخلی است، بیان کرد: «در حال حاضر بخش عمده‌ای از پرونده‌های قضایی که به یکسری پیامک روی گوشی همراه همه منجر شده، در واقع جلوی ترویج حوزه رمزارز را گرفته است. بخشی از آن به خاطر این است که کسب‌وکارها باید این آگاهی‌بخشی را داشته باشند که اگر ضرر یا سودی کردند، بدانند و کاری که در حال انجام آن هستند برایشان تعریف‌شده باشد. از نظر من شفاف کردن این موضوع ضعیف بوده که می‌توانست قوی‌تر باشد. همچنین ابزارهای کمی برای جلوگیری از بروز تخلف وجود دارد یا توسعه داده نشده‌اند.»
او درباره پیشرفت‌های داخلی اکوسیستم داخلی گفت: «پیشرفت‌هایی که وجود داشته این است که در این یک سال و نیم اخیر به دلیل وجود حس رسمیت بخشیدن در کسب‌وکارها و به واسطه آن، سرویس‌های مختلفی در رمزارز داشتیم. هما‌ن‌طور که وام‌دهی مبتنی بر رمزارز را دیدیم. اگر به صرافی‌ها در این یک سال و نیم نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم که محصولات جدیدی هم‌تراز با صرافی‌های بزرگ خارجی پیاده‌سازی کردند تا بتوانند این الگو را در داخل کشور حفظ کنند، اما متأسفانه همچنان رگولاتور ما با ایجاد محدودیت‌هایش، بازار را به سمت پلتفرم‌های خارجی هدایت کردند که این موضوع، احساس امنیت را از کاربر ایرانی گرفته است. هرچقدر بتوانیم به کسب‌وکارهای داخلی بها بدهیم، باعث می‌شود این محصولات و سرویس‌هایی که ارائه می‌شوند بیشتر مورد استفاده قرار گیرند. طبیعتاً این موضوع از خروج سرمایه از داخل کشور نیز جلوگیری می‌کند.»
ارزیابی بلوغ کامیونیتی‌ها
بلوغ کامیونیتی‌ها در فین‌تک نسبت به سال گذشته خیلی بهتر است، اما با چیزی که باید باشد خیلی فاصله دارد. مهدی فاطمیان در این‌باره خاطرنشان کرد: «دلیل آن جوان بودن این حوزه است. وقتی با بازیگران سن‌وسال‌دار و قدیمی مانند بانک‌ها و لیزینگ‌ها صحبت می‌کنیم، متوجه می‌شویم با آن بلوغی که باید وجود داشته باشد، فاصله داریم.»
پرداخت و کریپتو؛ دو عضو جدانشدنی از یکدیگر
رئیس انجمن فین‌تک در پاسخ به این سؤال که با توجه به همکاری پرداخت‌یارها با اکوسیستم رمزارزی، اگر فضا مقرره شده بود به چه ظرفیت‌هایی در پرداخت و کریپتوکارنسی می‌رسیدند، این‌گونه پاسخ داد: «پرداخت و کریپتو دو عضو جدانشدنی از یکدیگر هستند. طبیعتاً اگر قانون‌گذاری انجام شده بود، می‌توانستیم به کریپتو به‌عنوان یک ابزار پرداخت نگاه کنیم و اکنون بسیار فراگیر شده بود و به‌واسطه آن می‌توانستیم انواع مختلفی از سرویس‌های پرداختی مبتنی بر کریپتو را در زندگی روزمره خود ببینیم. یکسری ممنوعیت‌های قانونی وجود دارد، اما همین ضعف محدودی که به ارائه درگاه اینترنتی و سرویس‌های تسویه منجر شده بود، رشد خوبی را هم برای کسب‌وکارهای رمزارزی و هم برای پرداخت‌یارها ایجاد کرد. از این جهت که کسب‌وکارها می‌توانستند با یکسری خدمات تسویه‌ای که در پرداخت‌یاری وجود دارد، سرعت تسویه بالاتری داشته باشند و از سمت دیگر نیز به دلیل اینکه امکان ارائه درگاه پرداخت به پرداخت‌یارها وجود داشت، توانستند در این بازه زمانی تراکنش‌هایشان را انجام دهند. اما همچنان مشکلاتی نیز وجود دارد و همچنان از سمت رگولاتور درگاه‌هایی بسته می‌شوند و این معضل هنوز برطرف نشده است. اگر ما بتوانیم فرایند خودتنظیم‌گری را به جای خوبی برسانیم، عملاً این مشکلات نیز در بازه زمانی کوتاهی برطرف خواهند شد.»
نتیجه‌بخش بودن تلاش‌های صنفی تاکنون
اولین لازمه یک جریان و اتفاق به کسب‌وکارها مربوط می‌شود. به این معنا که وقتی اتفاقی در حوزه قانونی می‌افتد، اولین جایی که درگیر می‌شود کسب‌وکار است. فاطمیان در این‌باره توضیح داد: «طبیعتاً یک کسب‌وکار نمی‌تواند به تنهایی امکان تغییر و هم‌افزایی و انسجام در مسائل رسانه‌ای داشته باشد و ممکن است انواع برچسب‌ها هم به آن زده شود. اینجاست که کسب‌وکارها یک صنف را تشکیل می‌دهند. عمده تأثیر کارهای صنفی که انجام شده، چه در انجمن فین‌تک و چه در سایر تشکل‌ها، به این صورت است که توانستیم دیدگاهی را که به این اکوسیستم داشتیم به نهاد قانون‌گذار مربوط به آن برسانیم. این اتفاق را باید در بازه زمانی سه یا چهارساله بررسی کرد.»
او ادامه داد: «اواخر سال 1399 بود که نامه‌ای از رئیس مجلس به رئیس‌کل بانک مرکزی در خصوص بسته شدن درگاه‌های پرداخت رمزارزی منتشر شد. در واقع ما از آن ادبیات به این پیش‌نویس طرح ساما‌ندهی رمزدارایی‌ها توسط مجلس رسیدیم. اگر بخواهم باز هم به موضوعات قدیمی اشاره کنم، از بسته شدن درگاه‌های پرداخت به مجوز پرداخت‌یاری رسیده و امروز به مقداری تثبیت در بازار پرداخت‌یاری که مشخصاً در حال طی کردن مسیر رشد است، رسیدیم. امروز دنیا نیز نقش فرهنگ‌سازی و اثرگذاری را در حوزه‌های آی‌تی و به طور خاص فین‌تک برعهده گرفته است.»
امیدواری در کاربردپذیری فین‌تک و پرداخت
رئیس انجمن فین‌تک درباره امیدواری در کاربردپذیری فین‌تک و پرداخت گفت: «باید قانون آن در حوزه رمزارز به وجود بیاید و به یک قانون واحد در کشور برسیم، زیرا انواع مختلفی از ستادها و کارگروه‌ها اعلام کردند که خواهان قانون‌گذاری هستیم، اما تا به این لحظه قانون واحدی که همه ذیل آن قرار بگیرند وجود ندارد. زمانی که ما به آن قانون برسیم، احتمالاً گام‌های بعدی می‌تواند در قالب آیین‌نامه‌ها یا تبصره به موضوع کاربردپذیری کمک کند تا بتوانیم کاربردپذیری کریپتو را در پرداخت‌ها داشته باشیم.»
مسائل مهم در رویداد 9 ژانویه
مهدی فاطمیان پیش‌نویس قانون جدیدی که در مجلس مطرح شده و نیز خودتنظیم‌گری را موضوع خوبی برای مطرح شدن در رویداد 9 ژانویه دانست: «من اگر جای دوستان «راه‌کار» بودم پیشنهاد صندلی داغ با آقای فرزین، آقای محرمیان یا آقای یکتا را مطرح می‌کردم که همه دوستان حاضر در سالن بتوانند سؤالات خود را از آنها بپرسند.»
