رویداد نهم ژانویه هر سال توسط کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار برگزار می‌شود. نوزدهم و بیستم دی‌ماه، این رویداد برای سومین سال متوالی به منظور گرد هم آمدن فعالان حوزه رمزارز و بلاکچین کشور برگزار خواهد شد. علیرضا مفتخر، هم‌بنیان‌گذار پادکست ۳ ژانویه، مدیر محصول صرافی بیت‌پین و یکی از فعالان این حوزه است که به بهانه رویداد نهم ژانویه با او صحبت کرده‌ایم.
نقش کامیونیتی‌ها در اکوسیستم رمزارزی
علیرضا مفتخر در مورد تأثیرگذاری کامیونیتی‌ها در اکوسیستم رمزارزی و بلاکچینی می‌گوید: «هر عنصری که در این جهان وجود دارد، برای بقای خود به حمایت و تایید اجتماعی نیازمند است. این مفهوم، حتی در مورد موضوعاتی نظیر پول که روزانه استفاده می‌شوند، صادق است. به عنوان مثال، در عرصه رمزارزها، این پشتیبانی کامیونیتی‌ها حیاتی است. بیت‌کوین، به عنوان نمونه‌ای بارز، بدون حمایت و آگاهی عمومی، هرگز به این سطح از موفقیت دست نمی‌یافت. اهمیت کامیونیتی‌ها حتی در دنیای NFTها واضح‌تر است. کالکشن‌های موفق، محصول کامیونیتی‌هایی هستند که نه تنها آنها را حمایت می‌کنند بلکه باعث رشد و ارزش‌گذاری آنها می‌شوند. این کامیونیتی‌ها فقط به معنای حمایت کردن نیستند، بلکه بستری برای توسعه و نوآوری نیز به شمار می‌روند. به عنوان مثال، اتریوم، با جمع‌آوری یک کامیونیتی فعال و پویا، توانسته از یک ایده اولیه به یکی از پیشگامان عصر وب ۳ تبدیل شود.»
رشد کامیونیتی رمزارز ایران
او در خصوص تحولات کامیونیتی رمزارز در ایران بیان می‌کند: «وقتی به روزهای نخستین تشکیل کامیونیتی رمزارز ما در ایران نگاه می‌کنم، می‌بینم که چقدر پیشرفت کرده‌ایم. در آن زمان، وقتی در مورد بیت‌کوین گفتگو می‌کردیم، بسیاری از ما حتی قادر به توضیح دقیق مفهوم و کارکرد آن نبودیم. اما این جلسات مستمر و تلاش‌ها برای آموزش و جذب افراد جدید، سبب شد تا کامیونیتی ما گسترش یابد. هر چه بیشتر یاد می‌گرفتیم و آموزش می‌دادیم، کامیونیتی ما نیز به همان اندازه رشد می‌کرد. اکنون، این کامیونیتی به قدری پیشرفت کرده که هر جا سخن از بیت‌کوین به میان آید، دیدگاه‌ها و نگرش‌های مثبتی نسبت به آن وجود دارد»
هم‌بنیان‌گذار پادکست ۳ ژانویه با بیانی دقیق‌تر توضیح می‌دهد: «اگرچه بسیاری از افراد ممکن است جزئیات فنی و مکانیزم‌های پشت‌پرده رمزارزها را ندانند، اما آگاهی عمومی درباره وجود و کاربردهای آن قابل توجه است. مردم تا حد زیادی فهمیده‌اند رمزارز چیست و چگونه رمزارز خریداری کنند، که این خود نشان‌دهنده رشد قابل توجهی از آگاهی در این زمینه است. با این حال، کماکان موضوع آموزش و ضعف آگاهی در مورد سرمایه گذاری های صحیح مشهود است. از این رو، اعتقاد دارم که کامیونیتی ما باید بر روی آموزش و آگاهی‌بخشی بیشتر تمرکز کند. این کار نه تنها به افراد کمک می‌کند تا تصمیمات سرمایه‌گذاری آگاهانه‌تری داشته باشند، بلکه به رشد و توسعه پایدار کل اکوسیستم رمزارز کمک خواهد کرد. باید به یاد داشته باشیم که آگاهی و دانش عمیق، ستون‌های اصلی یک کامیونیتی موفق هستند و باید در جهت تقویت این اصول گام برداریم.»
جای خالی کسب‌وکارهای هدایت‌کننده
علیرضا مفتخر در پاسخ به این پرسش که کدام نوع کسب‌وکار در اکوسیستم رمزارزها هنوز جای خالی خود را نشان می‌دهد، توضیح می‌دهد: «در حال حاضر، مردم از نحوه خرید بیت‌کوین و سایر رمزارزها آگاه هستند. این امر نشان‌دهنده پیشرفت و بلوغ صرافی‌ها در طی چندین سال فعالیت است. این روند منجر به شکل‌گیری کامیونیتی و افزایش آگاهی شده است. اما هنوز فضا برای کسب‌وکارهایی وجود دارد که بتوانند سرمایه‌های متفرقه‌ای که بین صرافی‌های داخلی و خارجی در حال چرخش هستند را مدیریت کنند. این موضوع مشابه آن چیزی است که در مدیریت سبدها در بازار بورس می‌بینیم. به عنوان مثال، یک فرد مبتدی میتواند در بازار بورس ورود کند، اما با وجود امکان مدیریت سبد سرمایه‌گذاری توسط کارگزاری ها، میتواند ورود موفق‌تری برای او داشته باشد. به همین ترتیب، در حوزه رمزارزها، نیاز به کسب‌وکارهایی است که بتوانند سرمایه‌های سردرگم را به سمت مسیری مشخص و مناسب هدایت کنند.»
رابطه کامیونیتی رمزارز با صرافی‌های داخلی
او در رابطه با تحلیل روابط میان کامیونیتی رمزارز و صرافی‌ها توضیح می‌دهد: «به نظر من، در بسیاری از موارد، تفاهم و هم‌آهنگی میان این دو بخش برقرار شده است. در ابتدا، برخی در کامیونیتی دارای تعصبی خاص بودند و باور داشتند که با ظهور بیت‌کوین، جهان باید به سمت مدیریت غیرمتمرکز حرکت کند و در نتیجه، صرافی‌های متمرکز و فیزیکی را نمی‌پذیرفتند. با گذر زمان، هم صرافی‌های غیرمتمرکز شکل گرفتند و هم صرافی‌های متمرکز توسعه یافتند. کامیونیتی نیز در نهایت خود تصمیم گرفت که به کدام سمت برود. این انتخاب آزاد بود، چه انتخاب صرافی غیرمتمرکز با کارمزدها و تبادلات خاص خود، چه انتخاب صرافی متمرکز. هر دوی این گزینه‌ها که رشد یافتند، تأثیر قابل توجهی بر دیدگاه‌های عمومی گذاشتند. »
وی افزود «جالب است بدانید که بسیاری از صرافی‌هایی که امروز می‌بینیم، مستقیماً از درون همین کامیونیتی رمزارز برخاسته‌اند. علاوه بر این، خود صرافی‌ها نقش مهمی در گسترش و تعمیق فضای کامیونیتی داشته‌اند. آنها نه تنها به گسترش دانش و آگاهی مردم درباره رمزارزها کمک کرده‌اند، بلکه به عنوان عنصری محوری در ایجاد و تقویت ارتباط بین اعضای کامیونیتی عمل نموده‌اند. این تعامل دوسویه میان صرافی‌ها و کامیونیتی به شکل‌گیری یک اکوسیستم قوی و متحد در حوزه رمزارزها کمک شایانی کرده است.»
دسته‌بندی کامیونیتی رمزارز
علیرضا مفتخر در پاسخ به این پرسش که چه کسانی را می‌توان در دسته‌بندی کامیونیتی رمزارز قرار داد، می‌گوید: «به نظر من، هر فردی که به نحوی درگیر با دنیای کریپتو است و دیدگاهی نسبت به آن دارد، جزئی از این کامیونیتی محسوب می‌شود. فردی که مقاله‌ای علمی ارائه می‌دهد ممکن است نظرات بسیاری را به خود جلب کند؛ اما به همان اندازه، افرادی که از این ایده‌ها و رویکردها حمایت می‌کنند نیز مهم هستند. هر شخصی که اکنون در این عرصه فعالیت می‌کند، بخشی از این کامیونیتی است و نمی‌توان او را نادیده گرفت؛ حتی کسی که در حال فروش بسته‌های آموزشی است، به نوعی در حال هدایت کردن بخشی از کامیونیتی به سمت خاصی است.»
وظیفه کامیونیتی رمزارز در قبال رؤیافروشان
هم‌بنیان‌گذار پادکست ۳ ژانویه در خصوص نقش کامیونیتی رمزارز در برابر رؤیافروشان می‌گوید: «در ابتدای ظهور این رؤیافروش‌ها، زمانی که بحث‌های کلاب‌هاوس نیز در جریان بود، ما در کامیونیتی با این افراد بسیار بحث و جدل داشتیم. اما به نظر من، ما باید از همان ابتدا با آنها گفتگو می‌کردیم و اهداف و نیات‌شان را جویا می‌شدیم. ما باید به آنها نشان می‌دادیم که یک کامیونیتی متحد و آگاه داریم و نباید اجازه دهیم که رؤیاهای نادرست و وعده‌های پول‌سازی یک‌شبه، افراد را به مسیر اشتباه هدایت کنند. اگر آنها نیز خواهان ثروتمند شدن بودند، می‌بایست به آنها کمک می‌کردیم تا این کار را به درستی انجام دهند. در حقیقت،اگر آنها واقعاً به دنبال ثروتمند شدن از طریق فروش بسته های آموزشی بودند، می‌توانستیم به آنها کمک کنیم تا این کار را به درستی انجام دهند. در واقع، اگر از ابتدا با آنها صحبت می‌کردیم، می‌توانستیم تفاوت میان کسانی که واقعاً به دنبال آموزش دادن هستند و کسانی که قصد فریب و کلاهبرداری دارند را روشن‌تر کنیم.»
کامیونیتی آموزش را رها کرده است
او در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه تمرکز کامیونیتی رمزارز باید روی چه مسائلی باشد، تأکید می‌کند: «به نظر من، اهمیت آموزش در این حوزه بسیار زیاد است. کامیونیتی به نظر می‌رسد در یک مرحله‌ای آموزش را کنار گذاشته و با تحولات جاری در عرصه تکنولوژی همگام نشده است. ما تا حدودی در مورد مسائل پایه‌ای رمزارزها و بلاکچین و NFTها اطلاع‌رسانی کرده‌ایم، اما با پیشرفت سریع تکنولوژی‌هایی مانند هوش مصنوعی و ادغام آنها با بلاکچین، به نظر می‌رسد که آموزش در این زمینه‌های پیچیده و نوظهور نادیده گرفته شده است. این ممکن است به دلیل تمرکز بیشتر فعالان این حوزه بر کسب‌وکارهای شخصی‌شان باشد. اگر کامیونیتی وقت و منابع بیشتری را به آموزش و بررسی تأثیرات و فرصت‌هایی که این ترکیب تکنولوژی‌ها ارائه می‌دهد، اختصاص دهد، می‌توانیم گفتگوهای مفیدتری درباره روندهای فناوری که دنیا در حال پیشروی به سوی آنها است، داشته باشیم. به عنوان مثال، افرادی مانند رضا نورمحمدی، ضیا صدر، حمید مرادی و خیلی دیگه از فعالان آگاه به تکنولوژی که بصورت تخصصی در زمینه‌های بلاکچین و هوش مصنوعی فعال هستند، می‌توانند در تربیت متخصصان بیشتر در این زمینه‌های ترکیبی نقش اساسی داشته باشند. افزایش تعداد این گونه متخصصان قطعاً به کامیونیتی رمزارز کمک خواهد کرد.»
موضوعاتی که لازم است در رویداد ۹ ژانویه مطرح شود
علیرضا مفتخر در ارتباط با موضوعات مهمی که باید در رویداد ۹ ژانویه مطرح شوند، توضیح می‌دهد: «در این رویداد، دو موضوع کلیدی باید مورد بررسی قرار گیرند. نخستین موضوع، بحث مقررات و رگولاتوری است که دغدغه اصلی صرافی‌ها و بسیاری از کسب‌وکارهای نوظهور است. این مسئله سردرگمی زیادی برای بسیاری از ما ایجاد کرده و مانعی برای پیشرفت کسب‌وکارهای جدید به شمار می‌رود. بسیاری از ما به سمت کسب‌وکار نوظهوری به جز صرافی رفته‌ایم، اما به خاطر بحث رگولاتوری نتوانستیم کاری پیش ببریم. حل سریع این مشکل میتواند به تسهیل فعالیت‌های اقتصادی و رشد کسب‌وکارها کمک کند. دومین موضوع، اهمیت هوش مصنوعی و گفتگو درباره نقش آن در تکنولوژی‌های نوین است. بحث در مورد تجربیات و تصمیم‌گیری‌های مرتبط با AI میتواند بسیار جذاب و سازنده باشد.»
او همچنین ابراز نگرانی می‌کند: «یکی از دغدغه‌های من این است که بسیاری از متخصصان برجسته حوزه کریپتو از ایران مهاجرت می‌کنند. ما که در ابتدای راه همگان با جهان حرفی در این زمینه برای گفتن داشتیم، اکنون شاهد عقب‌ماندگی خود هستیم، زیرا افراد دانشمند به دلیل نبود فضای مناسب در ایران، به دنبال فرصت‌های بهتر در خارج از کشور هستند. امیدوارم که راه‌حلی برای این چالش‌ها یافت شود تا این افراد بتوانند در ایران به فعالیت خود ادامه دهند.»