عکس: نسیم اعتمادی
پنل بررسی ظرفیت‌های همکاری میان ایران و روسیه در حوزه رمزارزها و بلاکچین، در پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی صنعت مالی در تاریخ ۱۷ خرداد برگزار شد.
مصطفی امیری(دبیر انجمن فین‌تک ایران)، عباس آشتیانی (مدیرعامل انجمن بلاکچین)، رضا قربانی (رئیس کمیسیون فین‌تک نصر تهران) و الکساندر براژینکوف (مدیر اجرایی انجمن صنایع رمزارز و بلاکچین روسیه) و حسین خسروپور(مدیرکل نوآوری و حمایت از سرمایه‌گذاری وزارت ارتباطات) از سخنرانان این نشست بودند و میثم سلیمانی(سردبیر رسانه‌های دیجیتال کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار) مدیریت این پنل را به عهده داشت.
بلاکچین می‌تواند مشکلات تجارت ناشی از تحریم ایران و روسیه را کم‌رنگ کند
مصطفی امیری، دبیر انجمن فین‌تک ایران در ابتدای این پنل و در خصوص ظرفیت‌های همکاری در خصوص تبادلات مالی میان دو کشور مطرح کرد: «بازار، کلمه‌ای فارسی است و حالا با تغییراتی در سایر زبان‌های دیگر هم استفاده می‌شود و همین مساله نشان‌دهنده وجود ظرفیت‌های تجارت در ایران، از سال‌های دور است. در واقع ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، از قدیم‌الایام با همسایگان و کشورهای دیگر در حال مراودات اقتصادی بوده است».
امیری با اشاره به مساله تحریم‌ها و محدودیت‌های ایجاد شده برای تجارت کشور در سال‌های اخیر عنوان کرد: «ما در ایران مدت‌هاست که با تحریم‌ها، دست‌وپنجه نرم می‌کنیم و حالا با بهره‌گیری از فناوری‌های بلاکچینی و رمزارزها، می‌توانیم در سطوح حاکمیتی و در سطوح کسب‌وکارها از ظرفیت‌های تجاری میان دو کشور استفاده کنیم و به نوعی اثر تحریم‌ها رو کم‌رنگ کنیم».
امیری تاکید کرد که به دلیل تعلل در اقدامات لازم، فرصت‌هایی از میان رفته است اما همچنان می‌توان با استفاده از فناوری، موقعیت‌های گذشته را احیا و موقعیت‌های جدیدی را ایجاد کرد.
روسیه باید اقدامات اجرایی داشته باشد
عباس آشتیانی، مدیر عامل انجمن بلاکچین ایران در ادامه پنل و در خصوص تعاملات ایران و روسیه در حوزه بلاکچین مطرح کرد: «اقدامات سال گذشته، مقدمه و شروعی برای ایجاد تعامل میان کسب‌وکارهای ایران و روسیه از طریق رمزارزها بوده است اما هنوز تا اجرایی شدن، فاصله زیادی داریم».
آشتیانی اضافه کرد: «طی گفتگویی که با مدیر آزمایشگاه بلاکچین روسیه در خصوص تجارت از طریق فناوری‌های نوین مالی از جمله بلاکچین، متوجه شدم اجرایی شدن این طرح، نیازمند الزاماتی قانونی در طرف روس است و علی‌رغم اینکه در سمت ایرانی و از طریق بانک مرکزی، مواردی پیش رفته است، اما این مسائل قانونی هنوز در کشور روسیه حل نشده است».
او همچنین تاکید کرد که نباید ظرفیت‌های تجاری را منحصر به حوزه رمزارزها بدانیم؛ بلکه با توجه به تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه، در همه سطوح فین‌تکی مثل لندتک و سیستم‌های پرداختی و حتی پرداخت خرد می‌توان همکاری‌های مشترکی با این کشور تعریف کرد اما هنوز سیستمی برای آن شکل نگرفته‌است.
رمزریال، می‌توانست تجارت با روسیه را تسهیل کند
آشتیانی با اشاره به درخواست کمیسیون اصل نود مجلس مبنی بر توقف پروژه ریال دیجیتال مطرح کرد: «یکی از مهم‌ترین و محوری‌ترین کاربردهای رمزریال، می‌توانست در قالب تسهیل تجارت از طریق فناوری‌های نوین مالی با کشور روسیه بروز پیدا کند که متاسفانه کمیسیون اصل نود مجلس، خواستار توقف آن شده است؛ زیرا معتقد است بانک مرکزی وجاهت قانونی برای ورود به حوزه رمزریال و استفاده از ابزارهای مالی غیرفیزیکی را ندارد».
آشتیانی تاکید کرد که در سمت ایران، متولی ایجاد تعاملات تجاری از طریق رمزارز، بانک مرکزی است و این نهاد اقدام‌های عملیاتی داشته است اما باید منتظر گام‌های اجرایی از سمت روسیه باشیم.
تعاملات در سطح کسب‌وکارها میان ایران و روسیه هنوز به خوبی شکل نگرفته است
حسین خسروپور، مدیرکل نوآوری و حمایت از سرمایه‌گذاری وزارت ارتباطات در خصوص موانع موجود در میان تعامل رمزارزی میان دو کشور مطرح کرد: «اقدامات اجرایی برای رفع موانع قانونی از سمت کشور روسیه آغاز شده است؛ تا جایی که بانک مرکزی این کشور به پنج کسب‌وکار مجوز تجارت از طریق فناوری‌های مالی را اعطا کرده است اما برای عملیاتی شدن این موارد، نیاز به تسریع اقدامات از سمت روسیه هستیم».
خسروپور تاکید کرد: «تعاملات در سطح کسب‌وکارها میان روسیه و ایران هنوز به خوبی شکل نگرفته است و فعلا در سطح حل کردن چالش‌های تجاری میان نهادهای دولتی با این کشور در حال فعالیت هستیم».
روسیه به دنبال الگوبرداری از تجربه ایران برای بی‌اثر کردن تحریم‌هاست
براژینکوف در خصوص اقدامات رگولاتوری رمزارزها در روسیه مطرح کرد: «در یک سال گذشته، موارد مربوط به رگولاتوری در روسیه تغییرات زیادی داشته است و ما خیلی جدی‌تر به دنبال استفاده از ظرفیت‌های فناوری‌های نوین مالی در کشورمان هستیم».
براژینکوف با اشاره به تحریم‌های بین‌المللی علیه روسیه عنوان کرد: «به دنبال چالش‌های سیاسی ایجادشده در این مدت، فعالان و مسئولان کشور ما در تلاش هستند که سریع‌تر قوانین را تغییر دهند تا به نقطه خوبی برای استفاده از رمزارزها و فناوری بلاکچین برسیم. در حال حاضر چهار قانون جدید در خصوص پول دیجیتال در روسیه تصویب شده است».
براژینکوف با اشاره به وجود زیرساخت‌های لازم در ایران تاکید کرد که علت حضورش در ایران، پیدا کردن راه‌هایی برای توسعه تجارت دیجیتال میان دو کشور است.
براژینکوف اضافه کرد: «ایران دارای تجربه تجارت زیر سایه سنگین تحریم‌های بین‌المللی است و ما در روسیه تازه با این مساله مواجه شده‌ایم. بنابراین می‌توانیم از زیرساخت‌ها و تجربه این کشور برای ادامه تعاملات اقتصادی خود در روسیه، الگوبرداری کنیم».
او تاکید کرد که به عقیده این کشور، در سال ۲۰۲۴، تحولات اساسی در نظام مالی جهان ایجاد می‌شود و تجارت جهانی، وابسته به پول دیجیتال خواهد بود.
گام اول تعامل میان دو کشور، اتصال سیستم‌های پرداخت است
رضا قربانی در خصوص عملیاتی شدن تبادل و تجارت میان ایران و روسیه از طریق رمزارزها مطرح کرد: «پیش از ورود به مبحث رمزارزها و توکن‌های منطقه‌ای، باید به مبادلات از طریق پرداخت الکترونیکی بپردازیم».
قربانی ضمن اشاره به گفته بانک مرکزی مبنی بر اتصال شبکه پرداخت شتاب و شاپرک ایران به کشورهای ژاپن، روسیه، ترکیه و چین ادامه داد: «علی‌رغم اعلام زمان برای این موارد، هنوز هیچ‌کدام اجرایی نشده است. گرچه از نظر فنی، ممکن است چالش‌هایی برای این اتصال وجود داشته باشد، اما این‌ها چالش‌های پیچیده و غیرقابل‌حل نیستند».
او تاکید کرد که به دلیل وجود تحریم‌ها، افراد در ایران از شبکه‌های بین‌المللی پرداخت از جمله ویزا و مسترکارت محروم هستند و به دلیل این محدودیت‌ها، توسعه شبکه‌های داخلی پرداخت در این، به خوبی انجام شده است.
قربانی در خصوص وضعیت شبکه پرداخت ایران ادامه داد: «مطابق با آمارهای فروردین بانک مرکزی، در ایران بیش از صد و چهل و سه میلیون کارت فعال دارای تراکنش در سیستم شاپرک داریم و در فرودین، بیش از سه میلیارد و ششصد و نود و سه میلیون تراکنش به ارزش هشتصد و بیست و یک هزار میلیارد تومان پردازش شده است».
قربانی مطرح کرد که به دلیل اعمال محدودیت‌ها بر روسیه، سیستم میر در این کشور از سال ۲۰۱۴ آغاز به کار کرده است و بانک مرکزی روسیه آن را پشتیبانی می‌کند. او با اشاره به آمار سیستم میر در روسیه ادامه داد: «بر این اساس من معتقدم پیش از ورود به حوزه رمزارزهای منطقه‌ای برای تعامل دو کشور، باید در فضای سیاسی و میان دو بانک مرکزی ایران و روسیه به جمع‌بندی برسیم».
بخش خصوصی، مطالبه‌گر تعاملات بانکی و پرداختی میان دو کشور است
قربانی عنوان کرد: «ما در بخش خصوصی، می‌توانیم برای چنین اقداماتی در خصوص تعاملات بانکی و پرداختی، مطالبه‌گری کنیم. صحبت‌های مطرح‌شده در این سال‌ها بیشتر از جنس شوآف بوده است و اقدامات اجرایی صورت نگرفته است».
او تاکید کرد که باید این تعاملات را به دو بخش پرداخت شامل پرداخت کارتی و تراکنش‌های بدون کارت و بخش پرداخت‌های بانکی تفکیک کرد. قربانی ادامه داد: «بدون حل کردن این چالش‌ها و معطوف کردن تمرکز بر رمزارز منطقه‌ای، نمی‌توانیم انتظار ایجاد تعاملات و اجرایی شدن آن را داشته باشیم و باید به جای تغییر دادن ابزار، اصل موضوع را رفع کنیم».
به گفته قربانی، برخی از کسب‌وکارهای خصوصی داخلی با استفاده از سیستم میر روسیه، در حال ایجاد تعاملات در مقیاس کوچک با این کشور هستند اما به دلیل محدودیت‌ها از سمت بانک مرکزی، دچار چالش هستند و نیازمند اراده جدی از سمت بانک مرکزی ایران هستند تا کار را پیش ببرند.
برای هموار کردن مسیر تبادلات رمزارزی میان ایران و روسیه رگولاتور هر دو کشور باید اقدام کند
در ادامه این پنل، مصطفی امیری در خصوص چالش‌های تعامل میان دو کشور مطرح کرد: «برای اتصال دو اسکیمای پرداختی در دو کشور مختلف، قطعا استانداردها و قانون‌گذاری‌های مختلف، موجب چالش و کندی اقدامات خواهد شد».
عباس آشتیانی، در خصوص راهکارها برای هموار کردن مسیر تبادلات رمزارزی میان ایران و روسیه عنوان کرد: «ما نیازمند اقدامات جدی رگولاتوری در هر دو کشور هستیم».
آشتیانی ادامه داد: «ایجاد یک رمزارز مشترک میان دو کشور، می‌تواند اقدامی موثر باشد که باید سریعا انجام شد اما موضوع دیگر، بحث مطرح شده از سمت سازمان توسعه تجارت الکترونیک مبنی بر استفاده از استفاده از این کلاس جدید دارایی با قابلیت تهاتر بالا برای تجارت خارجی است».
به گفته آشتیانی، اقدامات اولیه این کار از سمت سازمان توسعه تجرات الکترونیک صورت گرفته است و حالا نیازمند گام‌های اجرایی از طرف روسیه است.
چالش‌های قانونی و مالیاتی روسیه مانع تعامل کسب‌وکارهای دو کشور است
حسین خسروپور در خصوص گام‌های اجرایی از سمت ایران برای تعامل رمزارزی با روسیه مطرح کرد: «همکاری‌های میان دو کشور، در سطوح مختلف پیش می‌رود».
او ادامه داد: «اولین سطح، تعامل میان دو دولت است که ما در حال پیگیری آن هستیم و تا حد خوبی نیز انجام شده است».
به گفته خسروپور، سطح دیگر تعاملات، همکاری میان شرکت‌های دو کشور است که به دلیل چالش‌های قانونی و مالیاتی به خصوص از سمت روسیه، هنوز به خوبی ایجاد نشده است و هنوز پیشرفت محسوسی در آن دیده نمی‌شود.
او تاکید کرد: «در حال حاضر، همکاری در سطوح دولتی، پیشرو است اما در تلاشیم اقدامات عملی برای همکاری در سطوح کسب‌وکارهای میان دو کشور صورت بگیرد».
روسیه برای اعتبارسنجی کسب‌وکارهای ایرانی چالش دارد
براژینکوف در ادامه پنل با اشاره به چالش‌های سنجش کسب‌وکارهای ایرانی برای شروع همکاری عنوان کرد: «یکی از چالش‌های ما در روسیه، پیدا کردن کسب‌وکارهای رمزارزی مطمئن در ایران است تا بتوانیم مذاکرات همکاری را آغاز کنیم».
او ادامه داد: «ما تلاش کردیم این موارد را از طریق بانک مرکزی روسیه پیگیری کنیم چراکه قوانین مالی و مالیاتی روسیه متفاوت و سخت‌گیرانه است و همکاری کسب‌وکارها را با چالش مواجه می‌کند».
به گفته براژینکوف، لجستیک و حمل‌نقل و همچنین امور گمرکی و تایید پرداخت از طریق رمزارز، از چالش‌های همکاری با ایران است که حل کردن آن به عهده روسیه است.
انجمن بلاکچین، انجمن فین‌تک و نصر، محل مناسبی برای شناسایی کسب‌وکارهای ایرانی هستند
قربانی در انتهای این پنل در خصوص اعتبارسنجی شرکت‌های رمزارزی برای ایجاد فعالیت مشترک میان دو کشور مطرح کرد: «در سال‌های گذشته در حوزه رمزارزها و همچنین در حوزه بلاکچین، کسب‌وکارهای خوب و قابل‌توجهی شکل گرفته‌اند».
قربانی با اشاره به فعالیت‌های انجام شده برای ایجاد بستر پرداخت دارایی دیجیتال ادامه داد: «بنابر آمار غیر رسمی، بیش از هفتصد صرافی رمزارز در ایران وجود دارد و بیست تا بیست و پنج مورد از آنها، شناخته‌شده و مطرح هستند. همچنین در سال‌های اخیر، شاهد ایجاد مارکت‌پلیس‌های ان‌اف‌تی و همچنین تولید کیف‌پول‌های سخت‌افزاری رمزارز در ایران بودیم».
قربانی ادامه داد: «برای شناسایی این کسب‌وکارها، سه نهاد صنفی شاخص در ایران شکل گرفته است؛ انجمن بلاکچین، انجمن فین‌تک و نصر. کسب‌وکارهای فعالی در این انجمن‌ها حضور دارند. این نهادها می‌توانند مسیر مناسبی برای شناخت و اعتبارسنجی کسب‌وکارهای برای ایجاد همکاری میان دو کشور باشد».
قربانی در ادامه تاکید کرد که هر دو بانک مرکزی ایران و روسیه، باید اقدامات جدی داشته باشند تا همکاری میان کسب‌وکارهای دو کشور شکل گرفته و رشد کند.
