رسانه رمزارز (ضمیمه هفتهنامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راهکار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخشترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
رویداد ۹ ژانویه بهعنوان بزرگترین رویداد اکوسیستم رمزارز، بلاکچین و دارایی دیجیتال ایران، نقش بسیار مهمی در توسعه و رشد این حوزه در کشور ایفا میکند. این رویداد سالانه فرصتی است تا فعالان و علاقهمندان به این حوزه، از جدیدترین دستاوردها و فناوریها مطلع شوند، با یکدیگر تبادل نظر کنند و شبکههای ارتباطی خود را گسترش دهند.
چهارمین دوره این رویداد، امسال برگزار خواهد شد و همچون گذشته اهدافی چون توسعه اکوسیستم رمزارز، بلاکچین و دارایی دیجیتال ایران و توسعه فرصتهای کسبوکاری و اقتصادی پیشروی فعالان این حوزه نوظهور را دنبال خواهد کرد.
سومین دوره رویداد 9 ژآنویه، در سال 1402 برگزار شد و ۱۳۵ نفر از فعالان اکوسیستم رمزارزی به تشریح ابعاد مختلف این حوزه پرداختند. در این گزارش، صرفا به نظرات بزرگان این صنعت راجعبه رگولاتوری پرداخته شده است.
بدترین حالت برای بانک مرکزی عدم پذیرش رمزارزهاست
ولیاله فاطمی اردکانی، بنیانگذار توسن و ققنوس: «درست است که اساس کریپتو مبنی بر این بوده که دولت و حاکمیت و بانک مرکزی هیچ تضمینی نسبت به آن نشان ندهند؛ اما بهتدریج جایگاه متفاوت رگولاتورها، حاکمیت و دادگاهها به سمتی میرود که کار مردم را سخت میکند. ما به بانک مرکزی نشان دادیم که بدترین حالت برای او همین است که هیچگونه پذیرشی نداشته باشد و رگولیشن نگذارد. در این صورت نمیتواند بیشترین سهم را از بازار بگیرد؛ در حد ۷۳ درصد را به خود اختصاص خواهد داد و ۲۷ درصد از دستش میرود. بهترین حالت این است که یکی از سه سناریو را بپذیرد. اگر بانک مرکزی کریپتو را نپذیرد، اینطور نیست که ۱۰۰ درصد بازار در دست خودش بماند. مدل گیمیفای نشان میدهد که بانک مرکزی در هر کدام از صورتهای چهارگانه، ۲۷ الی ۳۰ درصد بازار پولی را از دست میدهد؛ پس خوب است بهتدریج روشی را مورد پذیرش قرار دهد که برای خودش درآمد و برای کسبوکارها منفعت داشته باشد. این را مرحله رگولیشن میخوانند.»
بانک مرکزی بهتنهایی تنها تصمیمگیرنده در حوزه رمزارزها نیست
محمدرضا مانی یکتا، مدیر نظارت بر نظامهای پرداخت بانک مرکزی: «بانک مرکزی بهتنهایی، تنها تصمیمگیرنده نهایی در حوزه رمزارزها به شمار نمیرود. رمزدارایی طیف گستردهای از دارایی موضوعات را شامل میشود. اولین مواجهه دستگاههای تصمیمگیرنده و تنظیمگر با موضوع رمزدارایی در اواخر سال ۹۸ و اوایل ۹۹ بود. آن زمان هنوز این پدیده به شکل کنونی به رشد و توسعه نرسیده بود و رویکردهای متفاوتی دراینرابطه وجود داشت. امروز شرایط دیگری را پیشرو داریم. هنر دستگاههای تنظیمگر این است که متناسب با شرایط، خود را وفق دهند و تنظیم کنند. این تنظیمگری باید مبتنی بر شرایط موجود و البته مبتنی بر رویکردها و سیاستگذاریها باشد.»
بانک مرکزی خودش ذینفع این حوزه است
امیرحسین راد، مدیرعامل نوبیتکس: «وظایف ذاتی بانک مرکزی بزرگتر و جدیتر است و از سویی پاداشی بابت توسعه و فناوری فینتک دریافت نمیکند. بانک مرکزی خودش ذینفع این حوزه است که این مسئله در تنظیمگریاش تأثیر میگذارد. همچنین این نهاد کنترلگر است و تمایل دارد ریسک را صفر کند. برای اینکه بانک مرکزی بتواند تنظیمگری را درست انجام دهد یک راهکار این است که ساختار تنظیمگریاش بازطراحی شود؛ بهنحویکه از توسعه کسبوکارهای فینتک سود ببرد. ضمن اینکه باتوجهبه متصل بودن بازارهای مالی به هم ما در این حوزه به یک فرانهادی تنظیمگری نیاز داریم.»
رگولاتوری برای تصمیمگیری در این حوزه نیاز به داده دارد
مهدی مرادیان، مدیرعامل جیبیمو: «رگولاتوری برای تصمیمگیری در این حوزه نیاز به داده دارد. از سویی سیستم بانکی ما امکان خدماتدهی به اکوسیستم رمزارزی را ندارد و با رگولاتوری برای آن ایجاد محدودیت میکند. رگولاتور باید بهجای محدودکردن کسبوکارها از آنها بخواهد که دادهها را برای نظارت و رگولاتوری در اختیارش قرار بدهند.»
بهجای تهدیدها به مزایا اشاره کنیم
علیرضا ماهیار، مدیرعامل شرکت ملی انفورماتیک: «گاهی اوقات تهدیدها را بزرگنمایی میکنیم و در هر جلسهای که مینشینیم بخش خصوصی و دانشگاهیان و دانشبنیانها فقط تهدید را نشان میدهند؛ درصورتیکه زمینههای فرصتسازی مثل توکنایز سبدها و صندوقهای سرمایهگذاری، فراوان است. داستان ETF Fund هم اتفاق عجیبوغریبی است و بهزودی به اتریوم هم میرسد. به نظرم بیش از اینکه درباره تهدیدها بگوییم، بهتر است به مزایا اشاره کنیم. تمام دوستان مزایای این حوزه را میشناسند؛ اما نقش بانک مرکزی یا هر نهاد قانونگذار و ناظر را نیز نمیتوان انکار کرد.»
عدم شفافیت کار را برای ما خیلی سخت میکند
مسعود ملک، همبنیانگذار و مدیرعامل صرافی رمزارز تبدیل: «خیلی از فعالیتهای توسعهای این حوزه، مسئله قانونگذاری است. خیلی از نوآوریها به طور کامل تحتتأثیر قوانین مشخص یا نامشخص قرار میگیرد. در همان فضای نامشخص هم یکسری مسائل نامشخصتر شکل میگیرد که زیرمجموعه نوآوری هستند. قانونگذاری برای ما یک مسئله پررنگ به شمار میرود. روی هر حوزه جدیدی که دست میگذاریم، یکی از دغدغههای جدی برایمان این است که آیا ما فیلتر میشویم یا نه؟ هر نوآوریای که بخواهیم بالا بیاوریم، همواره باید از خود بپرسیم که آیا به فیلتر میانجامد یا نه؟ بعضی وقتها میگویم کاش یک پنل بود که داخلش سرچ کنم و قبل از اینکه روی یک موضوع کار کنم بفهمم آیا جزو خطقرمزها به شمار میرود یا نه؟ عدم شفافیت کار را برای ما خیلی سخت میکند. البته این یک موضوع دوجانبه است؛ قانونگذار همیشه برای حفظ منافع سرمایهگذار باید سختگیرانهترین اقدامات را در پیش گیرد و ما هم باید به کمک بیاییم که به قانونگذار آموزش داده شود.»
فناوری مرزها را حتی در لایه تنظیمگری کمرنگ میکند
احمد نوروزی، دبیر کارگروه مدیریت یکپارچه و هماهنگی محیطهای آزمون: «در همین دوران چند اتفاق به وقوع پیوسته است؛ اول این که یک سری کسبوکار و بیزینس مدل به وجود آمده که تابهحال قانون و مقرراتی برای آن وجود نداشته است؛ یعنی کسبوکارهایی که در خلأ مقرراتی توانستهاند پا بگیرند نظام تنظیمگری در مورد آنها نسبتاً ساکت مانده است. بخشی از مقررات و قوانین کنونی، با نگاه سنتی، برای بهینهیابی شرایط تا کنون تدوین شدهاند؛ ولی پاسخگویی کافی نسبت به این مسائل جدید ندارند. موضوع سوم این که خدمات کنونی و ماهیت بیزینس مدلهای جدید، مثل گذشته، مرز مشخص و تفکیک شدهای ندارد؛ نمیتوانیم بگوییم که این نوآوریها صرفاً در حوزه تنظیمگری بازار پول بوده یا در حوزه تنظیمگری بازار سرمایه! نه! فناوری آمده و مرزها را حتی در لایه تنظیمگری، تا حدی کمرنگ ساخته است.»
در حوزه تنظیمگری رتبه 121 گرفتیم
علی عبداللهی، استاد دانشگاه شهید بهشتی: «اینهمه منابع و قابلیتهایی که داریم؛ چرا باید از حیث محیط تنظیمگری، رتبه 121 را بگیریم و کیفیت تنظیمگری در حد 132 از 132 باشد؟ خیلی جالب است! برای من که جای سؤال دارد. با خودم گفتم که این عدد احتمالاً درست نیست. چرا ما بعد از بورکینافاسو قرار داریم؟ چطور میشود که بعد از نیجریه باشیم؟ من دو سه تا کتاب از گوگل گرفتم که مفهوم Regulation Quality و شاخصها و گزارشهای موجود به آن را بخوانم؛ آمارهای سایت و وضعیت سالیان قبل را نیز بررسی کردم؛ فهمیدم که ماجرا مربوط به امسال نیست؛ نزدیک به یک دهه میشود که ما در همین جایگاه درجا میزنیم؛ از رتبه 125 به مرور پسرفت کردیم و سال قبل به 130 رسیدیم؛ الآن 132 هستیم.»
بزرگترین چالش رگولاتوری رمزارز بلاتکلیفی است
پوریا صنعتی، رئیس هیئتمدیره هیتوبیت: «از نگاه رگولاتور، مهمترین سؤال درباره رمزارز چنین مطرح میشود: با او دوست باشم یا دشمن، یا هر دو به طور همزمان؟ بسیاری از مواقع، رگولاتور یک بیانیه میدهد که قرار است رمزارزها پذیرفته شوند و جنبه قانونی پیدا کنند، ولی در عمل اتفاق نمیافتد. ما نمیدانیم این چالش به کدام سمت میرود. از یکجهت رمزارز میتواند به کشور کمک کند و از جهتی رگولاتور کاری برای توسعه آن انجام نمیدهد و قدرت مانور اکوسیستم را میکاهد. شاید بزرگترین چالش را بتوان همین موضوع دانست.»