رسانه رمزارز (ضمیمه هفتهنامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راهکار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخشترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
امروز، هفت مهرماه، در برنامهای در رادیو گفتوگو با نام «فرصتها و تهدیدهای ریال دیجیتال» و با حضور جمعی از کارشناسان، به ابعاد مختلف رمزارزها و همچنین ارز دیجیتال بانک مرکزی پرداخته شد. یکی از مهمانان این برنامه، رضا قربانی، مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار بود که در ابتدا درباره اکوسیستم رمزارز در ایران صحبت کرد.
او در این باره بیان کرد: «راجع به بحث اکوسیستم رمزارز در ایران باید بگویم نه اینطور است که رد پول زده نشود (نامشخص باشد) و نه به این صورت است که پولشویی داشته باشیم. در دنیا میزان پولشویی با رمزارزها زیر 1 درصد است. پول هم کاملاً قابل ردیابی است.»
قربانی درباره تأثیر رمزارزها روی سیاست پولی توضیح داد: «طلا خارج از سیاست پولی است، ولی تأثیرگذار است. همه کلاسهای دارایی روی سیاست پولی تأثیر میگذارند. تنها جایی که بانکهای مرکزی، ازجمله فدرال رزرو آمریکا، میتوانند بهصورت مستقیم ورود داشته باشند، پول فیات، پول دستوری یا پول بدون پشتوانه است و بانکهای مرکزی در جاهای دیگر نمیتوانند ورود کنند.»
او درباره مشکلات اکوسیستم رمزارز در ایران خاطرنشان کرد: «اکوسیستم رمزارز ایران جزو اکوسیستمهایی است که تقریباً در هفت، هشت سال گذشته از سمت دولت حتی بهاندازه یک ریال هم حمایت پولی نشده و قانونی هم برای حمایت از آن تصویب نشده است. با این حال این اکوسیستم رشد کرده و من با قاطعیت میگویم که اکوسیستم رسمی رمزارز در کشور، مرتکب کوچکترین خطایی نشده است.»
مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار ادامه داد: «برای مثال، پرونده کینگمانی هیچ ربطی به دنیای رمزارز ندارد و اتفاقاً این دوستان از سمت برخی نهادها هم مجوز داشتند. همچنین بحث کریپتولند هیچ ربطی به فضای رمزارز ایران ندارد. اکوسیستم رمزارز دوازده ستون دارد. مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که در ایران فقط صرافیهای رمزارز بزرگ شدهاند و کسبوکارهای مربوط به کیف پول در ایران وجود ندارند. از طرفی در سالهای گذشته، کسبوکارهای مربوط به حوزه استخراج رمزارز از بین رفتهاند. همچنین کسبوکاری نداریم که در حوزه زیرساخت یا پرداخت یا سرمایهگذاری فعالیت کند.»
او درباره بحث رشد نکردن ابعاد مختلف اکوسیستم رمزارز در کشور بیان کرد: «دیفای و روندهای جدیدی در دنیا آمده که با دنیاهای متعدد سرمایهگذاری، بیمه، بورس، پرداخت و غیره ترکیب شده است. در حال حاضر ما فقط خریدوفروش با صرافی رمزارز را داریم. این مسئله را بهنوعی در فضای بورس هم مشاهده میکنیم. در این فضا هم سالها گله میشد که ابزارهای مختلف بازار سرمایه بهدرستی رشد نکرده است، اما این موضوع در فضای رمزارز بسیار شدیدتر است.»
قربانی با اشاره به اینکه قصه رمزارزها تقریباً هفت، هشت سال است در کشور جدی شده است، اظهار کرد: «بانک مرکزی، بهعنوان سیاستگذار پولی کشور یک وظیفه اصلی، یعنی حفظ ارزش پول ملی دارد. این پول ملی را اگر در تاریخی شصتساله در نظر آوریم، مشاهده میکنیم که هر سال با تورم ۲۰درصدی ارزش آن کاهش یافته؛ حتی زمانی که رمزارزها نبودهاند.»
او در ادامه بیان کرد: «اگر نخواهیم بیماریای را که راهحلهای مخصوص به خود را دارد، درمان کنیم، میتوانیم بهصورت مداوم دنبال بهانه بگردیم. میتوانیم بگوییم رمزارزها باعث شدهاند ارزش پول ملی کاهش پیدا کند. ما درباره ارزش پول ملی و سیاستگذاری پولی که در بانک مرکزی متمرکز شده، مسئله داریم.»
ریال دیجیتال، مزایا و معایب
او درباره پروژه ریال دیجیتال بیان کرد: «در سال ۱۴۰۰ در مطلبی، گله کردم که چرا بانک مرکزی میخواهد ریال دیجیتال را راهاندازی کند؟ هدف از این کار چیست و به چه چیزی میخواهد دست پیدا کند؟ در تمام این سالها همیشه تأکید داشتهام که اگر پروژهای را میخواهیم راهاندازی کنیم باید به چرایی آن هم جواب دهیم. همین کارتهای پلاستیکی هم ریال را دیجیتالی کرده است. پس اتفاق خاصی نمیافتد.»
مدیرعامل کارخانه نوآوری رسانه راهکار درباره سیاست بانکهای مرکزی درباره راهاندازی CBDCها گفت: «اسوار. اس پراساد در سال ۲۰۲۱ کتابی به نام «آینده پول» را منتشر کرد. پراساد اقتصاددان است و سالها در صندوق بینالمللی پول فعالیت داشته است. او در این کتاب توضیح میدهد که چرا CBDCها یا ارزهای دیجیتال بانک مرکزی میتوانند آینده سیاستهای پول باشند. من و امثال من از فضای فناوری میآییم. در سالهای گذشته، حداقل از سال ۲۰۰۷ به بعد، فناوری پابهپای سیاستهای مالی پیش رفته و کسبوکارهای معروف به فینتک که خلق شدهاند در حال تغییر ایجاد کردن هستند. ارز دیجیتال بانک مرکزی در دنیا با یک هدف ایجاد میشود و آن هم این است که سیاستگذار پولی بتواند کنترل خود را روی ابزارهای پولی حفظ کند.»
او درباره سیاست کاهش نقدینگی در کشور خاطرنشان کرد: «تقریباً از سال ۱۳۹۰ تا امروز شاهد روند کاهش سکه و اسکناس از دست مردم بودهایم. در آن زمان تقریباً ۱۰ درصد از نقدینگی کشور به شکل سکه و اسکناس بوده است. حالا، سهم سکه و اسکناس در نقدینگی کشور تقریباً نزدیک به ۱ درصد است.»
قربانی با اشاره به این نکته که در فضای پولی، ما دو نوع پول داریم: پول بانک مرکزی (سکه و اسکناس) و پول بانکها، اذعان داشت: «پولی که در کارتها موجود است، پول بانک مرکزی نیست. ما تقریباً از سال ۱۳۹۰ همیشه از بانک مرکزی انتقاد کردیم که برخلاف جهت دنیا حرکت میکند. روند دیجیتالی شدن افسارگسیخته آسیبزا است. بانک مرکزی این هدف را داشت که جامعه بدون پول نقد بسازد. درنتیجه امروز بانک مرکزی را در ایران داریم که 1 درصد از پولهای در گردش را در اختیار دارد و ابزار کنترلی خود را از دست داده است. اکنون بانکها افسار بانک مرکزی را در دست گرفتهاند.»
او در پایان خاطرنشان کرد: «ریال دیجیتال قرار است جایگزین اسکناس شود. تفاوت آن با پولهای داخل کارتهای پلاستیکی این است که پول داخل کارتها تنها یک کلید دسترسی به حساب سپرده افراد در بانک است. ریال دیجیتال، پول نقد دیجیتال است که همان ویژگیهای پول را دارد. این یک توهم درباره دسترسی به حسابهای سپرده است. به جای اینکه اسکناس و سکه چاپ کنیم، ریال دیجیتال چاپ میشود. ریال دیجیتال از نظر عملیاتی شدن مسائل زیادی دارد. بانک مرکزی نهتنها در قبال اکوسیستم بلاکچین و رمزارز رفتار حرفهای نداشته؛ بلکه بعد از سه سال هنوز ریال دیجیتال در کیفهای خود نداریم. درعمل واقعاً مصیبت است.»