رسانه رمزارز (ضمیمه هفتهنامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راهکار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخشترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
در دنیای کریپتو، اصطلاح «ایردراپ» مکرر استفاده میشود، اما معنای آن ممکن است مبهم باشد. در این گزارش، با توضیح اینکه یک ایردراپ رمزنگاری چیست، به بررسی دلایل اصلی استفاده پروژهها از این استراتژی و کاوش کامل هفت نوع مختلف ایردراپ میپردازیم.
ایردراپ زمانی اتفاق میافتد که یک پروژه رمزنگاری، سکه یا توکنهای رایگان را به کیف پولهای رمزنگاری توزیع میکند و معمولاً راهی برای تبلیغ پروژه جدیدش است. آنها به جای اینکه عرضه اولیه سکه (ICO) یا عرضه اولیه مبادله (IEO) داشته باشند، بخشی از سکههای خود را بهرایگان برای ایجاد پایگاه اولیه کاربر اهدا میکنند.
چهار انگیزه ایردراپهای رمزارزی
- بازاریابی: دادن سکههای رایگان راهی هوشمندانه برای یک پروژه جدید است تا توکن خود را به دست تعداد زیادی از افراد برساند و در جامعه رمزنگاری هیاهو ایجاد کند. این یک استراتژی بازاریابی مقرونبهصرفه است.
- توزیع: ایردراپها به یک پروژه اجازه میدهند به جای اینکه فقط برای نقدینگی اولیه به صرافیها متکی باشند، سکهها را از ابتدا بهطور گستردهتر توزیع کنند. این کار به سکهها شانس بیشتری برای موفقیت بلندمدت میدهد.
- ایجاد جامعه: با توزیع سکه، پروژهها با رسیدن به موفقیت، به کاربرانی که از چشمانداز آنها حمایت میکنند، پاداش میدهند و این کار سبب وفاداری به برند و ایجاد یک جامعه اولیه میشود.
- اثر شبکه: هرچه تعداد بیشتری از کاربران، یک سکه ایردراپشده را از ابتدا نگه دارند، اثرات شبکه بزرگتر میشود. این کار سکه را برای سرمایهگذاران آینده احتمالی جذابتر میکند و این شرط پذیرش به آن برتری میدهد.
اولین ایردراپ تاریخ رمزارز
اولین توزیع عمده ارز دیجیتال رایگان (ایردراپ) در سال ۲۰۱۴ اتفاق افتاد؛ زمانی که ارز دیجیتال Auroracoin برای تمامی شهروندان ایسلند توزیع شد. در حرکتی بیسابقه، هر شهروند این کشور توانست مقداری از این ارز دیجیتال تازهراهاندازیشده را بدون خرید دریافت کند. این توزیع پیشگامانه، با اعطای رایگان Auroracoin، کل جمعیت ایسلند را با ارز دیجیتال آشنا کرد. با این حال، قیمت AUR پس از توزیع رایگان بهشدت کاهش یافت و پروژه رها شد.
از آن زمان تاکنون، توزیع رایگان توکنها به یک تاکتیک محبوب برای پروتکلهای بلاکچین جدید تبدیل شده است. پروژهها از توزیع رایگان برای ایجاد هیجان و جذب کاربران، با دادن سهمی لحظهای به آنها، استفاده میکنند. با اینکه عملکرد قیمتی Auroracoin پس از توزیع رایگان ناامیدکننده بود، اما قدرت این روش توزیع را برای افزایش آگاهی نشان داد. در نتیجه، توزیع رایگان اکنون به رویکردی رایج در صنعت بلاکچین برای کسب شهرت و جذب طرفداران اولیه تبدیل شده است.
انواع ایردراپ
- هاردفورک (Hard Fork)
ایردراپهای هاردفورک شامل ایجاد یک رمزارز جدید با یک انشعاب بلاکچين (فورک) است؛ جایی که دارندگان فعلی یک ارز دیجیتال خاص، مقدار متناسبی از توکنهای جدید حاصل از انشعاب را دریافت میکنند.این رویدادها با اینکه نادر هستند، اهمیت فراوانی دارند. یک نمونه قابل توجه زمانی رخ داد که اتریوم پس از هک بدنام DAO در ژوئیه ۲۰۱۶ دچار هاردفورک شد. پس از هاردفورک، دارندگان ETH از دو توکن مجزا به مقدار مساوی دریافت کردند: ETH (اتر) که توکن اصلی پروتکل اتریوم بوده و دچار انشعاب شده است و ETC (اتریوم کلاسیک) که توکن اصلی اتریوم است.
- ایردراپهای نگهداری و استیکینگ (Holder & Staking Airdrops)
ایردراپهای نگهداری و استیکینگ فقط به شرکتکنندگان در پروژه برای نگهداری یا استیکینگ توکن یا کوین پروژه خاص پاداش میدهند.
این نوع از توزیع رایگان در اکوسیستم Cosmos رایج است. یک نمونه بهیادماندنی زمانی رخ داد که بلاکچین Juno در ۱۸ فوریه ۲۰۲۱ برای هر اتم استیکشده، یک توکن Juno توزیع کرد. Juno در سوم مارس ۲۰۲۲ به بالاترین قیمت خود یعنی ۴۵.۷۴ دلار رسید و این توزیع رایگان را در معامله در آن دوره بسیار سودآور کرد. نکته کلیدی درباره توزیع رایگان نگهداری و استیکینگ این است که مقدار رمزارزی که به شرکتکنندگان توزیع میشود، بر اساس یک تاریخ ثبتشده (اسنپشات) از آدرس کیف پول فرد از پیش تعیین شده است. اگر فرد در تاریخ اسنپشات توکنهای مناسب را نگهداری یا استیک کرده باشد، به احتمال زیاد یک توزیع رایگان دریافت خواهد کرد.
- توزیع رایگان استاندارد (Standard Airdrops)
توزیع رایگان استاندارد، رویدادی فراگیر است که برای همه شرکتکنندگان علاقهمند امکانپذیر است. معمولاً هیچ کار خاصی به جز ثبتنام برای یک حساب کاربری در پروژه نیاز نیست. ثبتنام برای یک حساب کاربری میتواند بهسادگی دانلود یک کیف پول تعیینشده باشد که در جایگاه دریافتکننده توکنهای توزیعشده عمل میکند. از طرف دیگر، ممکن است شامل ثبتنام برای دریافت خبرنامه، دنبال کردن حسابهای رسانههای اجتماعی پروژه یا ضرب یک NFT خاص باشد. پس از برآوردهشدن معیارها، پروژه مقدار کمی از ارز دیجیتال جدید را به آدرسهای کیف پولهای واجد شرایط توزیع میکند، ولی چون فضا محدود است، شرکتکنندگان باید برای کسب جایگاه خود در یک توزیع رایگان استاندارد بهسرعت عمل کنند.
- توزیع رایگان انحصاری (Exclusive Airdrops)
توزیع رایگان انحصاری، شکلی گزینشی از توزیع است که بر اساس روابط و مشارکت افراد با یک پروژه خاص، آنها را هدف قرار میدهد. این مشارکتها میتواند با عواملی مانند تعامل بلندمدت، پشتیبانی ارائهشده بهوسیله توسعهدهندگان یا مشارکت در فعالیتهای غیرمرتبط با توکن سنجیده شود. هدف این است که به افراد نزدیک به پروژه پاداش دهد؛ خواه آنها حامیان اولیهای باشند که در جامعه مشارکت فعال دارند یا افرادی که بر اساس معیارهایی مانند زمان یا سرمایهگذاری مالی انتخاب شدهاند.
یک نمونه شناختهشده از توزیع رایگان انحصاری زمانی است که Uniswap توکنهای حاکمیتی UNI خود را در سال ۲۰۲۰ برای هر آدرس کاربری که قبلاً با پروتکل آنها تعامل داشت، توزیع کرد. این ابتکار بسیار موفق بود و سایر پلتفرمهای دیفای مانند dYdX و 1inch را تشویق کرد از مدل مشابهی پیروی کرده و توکنهای حاکمیتی را برای جوامع اولیه حامی خود توزیع کنند.
در مجموع، توزیع رایگان انحصاری همچون یک رویکرد توزیع متمرکزتر عمل میکند که بر پاداشدادن به افراد و جوامعی که بیشترین ارتباط را با یک پروژه خاص دارند، تمرکز دارد.
- قرعهکشی (Raffle)
توزیع رایگان قرعهکشی روشی است که عنصر تصادفی را در فرایند توزیع توکن معرفی میکند. این روش معمولاً از طریق پروژههایی استفاده میشود که تقاضا برای توزیع رایگان از عرضه اختصاصدادهشده توکن توزیعشده فراتر رود.
در مدل قرعهکشی، شرکتکنندگان میتوانند بلیتهایی را کسب کنند که با آنها وارد قرعهکشی شوند. فعالیتهای مختلف مانند کسب امتیاز، نگهداری توکن یا نشاندادن علاقه به پروژه میتواند این بلیتها را برایتان به ارمغان بیاورد.
هنگامی که یک شرکتکننده بلیتی دریافت کرد، در قرعهکشی شرکت داده میشود که در آن تعداد محدودی از کیف پولها بهطور تصادفی برای دریافت توزیع رایگان انتخاب میشوند. این کار توزیع عادلانه را در زمان تقاضای بالای توکن اما عرضه محدود تضمین میکند. توزیع رایگان قرعهکشی همچنین میتواند با سایر روشهای توزیع ترکیب شود تا لایه اضافی از انتخاب تصادفی اضافه شود.
- باونتی یا پاداش (Bounty)
توزیع رایگان باونتی روشی است که پروژهها برای توزیع توکنهای رمزنگاری به کاربران در ازای تکمیل وظایف تبلیغاتی خاص استفاده میکنند.
این وظایف شامل فعالیتهایی مانند اشتراکگذاری بهروزرسانیهای پروژه در رسانههای اجتماعی، انجام معاملات زنجیرهای، تأمین نقدینگی، پیوستن به گروههای رسمی Discord یا Telegram و ارجاع دوستان از راه لینکهاست.
کاربران برای تکمیل هر کاری امتیاز کسب میکنند و تعداد امتیازها اندازه جایزه باونتی دریافتی آنها را تعیین میکند. کاربران برای گرفتن توزیع رایگان معمولاً باید به یک آستانه امتیاز خاص برسند. برای مثال، دنبالکردن پروژه در توییتر و پیوستن به Discord ممکن است برای هر کاربر ۵۰ امتیاز به ارمغان بیاورد؛ در حالی که برای دریافت توزیع رایگان، در مجموع ۲۵۰ امتیاز لازم است.
یک نمونه مستند از توزیع رایگان باونتی بهوسیله پلتفرم NFT به نام OneRare انجام شد که جوایزی به ارزش ۷۵.۰۰۰ دلار ارائه داد. شرکتکنندگان باید فرایندی 9مرحلهای را تکمیل میکردند؛ ازجمله دنبال کردن چندین حساب رسانههای اجتماعی و قرار دادن پروژه در فهرست نظارت در CoinMarketCap.
با اینکه به نظر میرسد ایردراپ باونتی توکنهای رایگان میدهد، اما تکمیل وظایف تبلیغاتی تعیینشده برای دریافت توکنهای توزیعشده ضروری است. این سیستم با تشویق فعالیتهای بازاریابی در مراحل اولیه رشد، به شرکتکننده و پروژه سود میرساند.
- توزیع رایگان گذشتهنگر (Retroactive Airdrops)
توزیع رایگان گذشتهنگر راهی برای پروژههاست تا از حامیان اولیه خود قدردانی کنند. به جای اینکه بهسادگی توکنها را در کیف پولهای فعلی توزیع کنند، در زمانهای مختلف، اسنپشاتهایی از بلاکچین میگیرند تا کاربران گذشته Dapp را شناسایی کنند. این روشی برای دادن پاداش به کسانی است که در مراحل اولیه به پروژه اعتقاد داشتند و به آن کمک کردند.
نمونه عالی از پروژهای که توزیع رایگان گذشتهنگر را بهطور مؤثر اجرا کرد، Uniswap است. آنها به جای اینکه صرفاً کاربران فعلی پروتکل Uniswap را در نظر بگیرند، تراکنشهای گذشته را بررسی کردند تا کاربران اصلی را که از ابتدا فعالانه پلتفرم را آزمایش میکردند، شناسایی کنند. این عمل اغلب هنگام انتشار توکنهای حاکمیتی به کار می رود، زیرا تضمین میکند که حامیان اولیه در شکلدهی به آینده پروژه حرفی برای گفتن داشته باشند.
توزیع رایگان گذشتهنگر معمولاً زمانی اتفاق میافتد که یک پروتکل موجود توکن بومی خود را معرفی میکند. به دلیل ارتباط آنها با پروژههای تثبیتشده، توزیع رایگان گذشتهنگر در مقایسه با توزیعهای رایگان دیگر ارزش بیشتری دارد.
انتظار از یک توزیع رایگان گذشتهنگر اغلب منجر به افزایش چشمگیر قیمت هر دو توکن موجود و جدید مرتبط با پروژه میشود. همچنین شرکتکنندگان مانند توزیع رایگان استاندارد، بدون هیچ هزینهای توکنهای باارزش دریافت میکنند.
ایردراپ در دنیای رمزنگاری موضوع تازهای نیست و حدود ۱۰ سال است که انجام میشود، اما اخیراً با فراگیر شدن بازیهای ایردراپی تلگرامی مانند ناتکوین و همستر کامبت، به یک مسئله عمومی تبدیل شده است. طبق اطلاعات گفتهشده، میتوان این بازیها را در دسته ایردراپهای توزیع رایگان با تعامل و باونتی با هدف جذب کاربر قرار داد. همانطور که تاریخ ثابت کرده، این نوع ایردراپها معمولاً سودهای چندانی ندارند و فقط جایزه کوچکی برای تشویق و آگاهی کاربر اهدا میکنند.