رسانه رمزارز (ضمیمه هفتهنامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راهکار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخشترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
استیبلکوینها شکلی از رمزارزها هستند که به یک دارایی ثابت مثل دلار آمریکا متصلاند. مانند دیگر رمزارزها، شرکتها برای ایجاد، مدیریت و بازخرید استیبلکوینها از قراردادهای هوشمند استفاده میکنند. با این حال، ارزش این رمزارزها ثابت باقی میماند؛ در حالی که ارزش توکنهای رمزنگاریشدهای مثل بیتکوین ممکن است به طور گستردهای نوسان داشته باشد.
تتر و USDC دو گونه از محبوبترین استیبلکوینها در بازار هستند. USDT (تتر) در سال ۲۰۱۴ توسط شرکت تتر (Tether Limited Inc.) راهاندازی شد و به دلار آمریکا با ارزش یک به یک متصل است (یعنی یک USDT معادل یک دلار آمریکاست). تتر اظهار میکند که برخوردار از سطح بالایی از شفافیت است؛ چراکه این شرکت گزارش روزانه میزان ذخایرش و تعداد تترهای صادرشده را منتشر میکند. تتر در بسیاری از بزرگترین صرافیهای رمزنگاری در دسترس است.
USDکوین، که بیشتر با عنوان USDC شناخته میشود، استیبلکوین دیگری است که به دلار آمریکا متصل است. این کوین به وسیله حلقه اینترنت مالی (شرکت Circle) ایجاد شده است. همچنین این کوین میتواند در یک کیف پول رمزنگاری ذخیره شود یا به یک بلاکچین مثل اتریوم انتقال داده شود. برخلاف تتر -که فیالجمله مورد وثیقهگذاری قرار گرفته است- USDC کاملاً وثیقهگذاری شده است. این بدین معناست که هر توکن USDC پشتوانه ذخیرهشدهای از دلار آمریکا به همان میزان دارد.
چرا استیبلکوینها میان کاربران رمزارزها محبوب شدهاند؟
استیبلکوینها نوعی از رمزارزها هستند که برای حفظ یک ارزش ثابت طراحی شدهاند و معمولاً به یک ارز فیات مثل دلار آمریکا متصل هستند. هدف استیبلکوینها از بین بردن نوسانی است که در دیگر رمزارزها -مثل بیتکوین یا اتریوم- مشاهده میشود و آنها را مناسب معاملات روزمره میکند. استیبلکوینها اغلب توسط داراییهای دنیای واقعی مثل ارزها، کالاها یا اوراق بهادار پشتیبانی میشوند که این داراییها تضمین میکنند ارزش استیبلکوینها در طول زمان ثابت بماند. دلایل مختلفی برای محبوبیت استیبلکوینها وجود دارد که ازجمله آنها سرعت، کارآمدی، مقرون به صرفه بودن، امنیت و رعایت حریم خصوصی است.
اهمیت درک استفاده غیرقانونی از رمزارزها به طور کلی و استیبلکوینها به طور خاص
استیبلکوینها نهتنها توسط کاربران عادی بلکه توسط مجرمین نیز استفاده میشوند. مجرمین با گرفتن سرمایههای دزدیدهشده و انتقال آنها از طریق مبادلاتی که قوانین KYC و AML در آنها رعایت نمیشود از استیبلکوینها سوءاستفاده میکنند. در این مبادلات آنها میتوانند وجوه دزدیدهشده را به استیبلکوین تبدیل کنند. متعاقباً اقدام به تبدیل استیبلکوینها به ارزهای فیات سنتی میکنند و به این شکل به طور مؤثری پول را در این فرایند «تمیز میکنند». این فرآیند به مجرمین اجازه میدهد خاستگاه سرمایه خود را مبهم کنند و آن را قانونی جلوه بدهند.
روششناسی
هر دوی تتر و USDC در چندین بلاکچین ازجمله ERC20, TRC20, BEP20 و غیره به عنوان توکن حضور دارند. با این حال تعداد نقل و انتقالات و حجم معاملات -بسته به هر بلاکچین- به شدت متفاوت است. علاوه بر این، همه بلاکچینها دادههای کافی برای خوشهبندی ندارند که این موضوع تجزیه و تحلیل فعالیت غیرقانونی روی استیبلکوینهای انتخابی را محدود میکند. بنابراین، منطقی است که بلاکچینهایی برای تتر و USDC را بررسی کنیم که در حجم معاملهشده و تعداد تراکنشها فعالترین هستند. پس از انجام تجزیه و تحلیل دادههای زنجیرهای از فعالیت USDT و USDC در بلاکچینهای مختلف با استفاده از Flipside، بلاکچینهای اتریوم (ETH) و ترون (TRX) انتخاب شدند. این نکته نیز شایان ذکر است که همانطور که نمودارهای زیر نشان میدهند USDC در بلاکچین ترون در مقایسه با تتر و USDC در اتریوم و همچنین تتر در ترون فعالیت مرتبط نسبتاً کمی دارد. به همین دلیل USDC TRC 20 مورد تجزیه و تحلیل قرار نگرفت.
فعالیتهای مرتبط با استیبلکوینها در یک نگاه کلی
عنوان نمودار: میزان نقل و انتقالات استیبلکوینها بر بستر بلاکچین
عنوان نمودار: حجم استیبلکوین منتقلشده بر بستر بلاکچین
فعالیتهای مرتبط با تتر در هر بلاکچین
عنوان نمودار: نقل و انتقالات روزانه توکن به تفکیک زنجیرهها
عنوان نمودار: حجم توکن منتقلشده به صورت روزانه به تفکیک زنجیرهها
فعالیتهای مرتبط با USDC در هر بلاکچین
عنوان نمودار: نقل و انتقالات روزانه توکن به تفکیک زنجیرهها
عنوان نمودار: حجم توکن منتقلشده به صورت روزانه به تفکیک زنجیرهها
علاوه بر این، برای انجام تحلیل فشردهسازی مطلوب USDT ERC20 و USDT TRC20 در برابر USDC ERC20 از ابزارهای تجزیه و تحلیل بلاکچین، مثل AMLBot استفاده شد. این چنین ابزارهایی دارای خوشههای مختلفی هستند که به سطح ریسک نسبت داده میشوند: کم، متوسط، زیاد. مثلاً خوشه تبادل (Exchange) سطح کمی از ریسک را دارد. در مقایسه خوشه بازار سیاه (Dark market) دارای سطح بالایی از ریسک است. برای دستیابی به اهداف تجزیه و تحلیل، چندین خوشه از هر سطح ریسک برای استیبلکوینها در هر دو بلاکچین انتخاب شدند و قرار گرفتن آن خوشهها (به صورت مستقیم و غیرمستقیم) در معرض سایر خوشههایی که ریسک بالایی دارند مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در پایان، مجموع مواجهههای با ریسک بالای اینگونه خوشهها برحسب ارزش دلار و درصد، مورد مقایسه و تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
بررسی اجمالی تتر
تتر (USDT) یک استیبلکوین متصل به دلار آمریکاست و کاملاً با ذخایر تتر پشتیبانی میشود. شرکت پشت تتر (iFinex) مالک صرافی رمزارزی بیتفینکس (BitFinex) نیز هست. تتر در ابتدا در جولای ۲۰۱۴ با عنوان ریلکوین (RealCoin) معرفی شد، اما بعدتر در نوامبر ۲۰۱۴ به تتر تغییر نام داد. تتر ابتدا [تنها] روی بلاکچین بیتکوین کار میکرد [اما در حال حاضر] پشتیبانی خود را به پروتکلهای بلاکچین دیگری ازجمله Omni و Liquid بیتکوین، اتریوم، سولانا، الگورند، ترون، ایاس (EOS)، و بیتکوینکَش گسترش داده است.
از ژانویه ۲۰۲۳، تتر پس از بیتکوین و اتریوم در جایگاه سومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر سرمایه بازار ایستاد. این استیبلکوین با ارزش بازار نزدیک به ۶۸ میلیارد دلار قابلتوجهترین استیبلکوین شناخته میشود. در سال ۲۰۲۲، تتر جزء مهمی از کل حجم معاملات در بازارهای ارزهای دیجیتال بود و از نظر ارزش حتی از بیتکوین نیز پیشی گرفت. موقعیت منحصر به فرد تتر به عنوان یک استیبلکوین پرکاربرد، آن را به یک بازیگر کلیدی در اکوسیستم کریپتو و بازارهای مالی تبدیل میکند.
پشتوانه و صدور: تتر ادعا میکند هر توکن تتر یک دلار آمریکای ذخیره به عنوان پشتوانه خود دارد. فرض بر این است که صدور تتر مطابق با مقدار دلار آمریکای موجود در ذخایر باشد که میتواند [به شکل] پول نقد، معادلهای نقدی، و گاهی اوقات سایر داراییها یا مطالبات وامهای تتر به اشخاص ثالث باشد.
فرآیند مینت کردن (ضرب سکه جدید): هنگامی که شخصی بخواهد تتر به دست بیاورد، به حساب بانکی تتر دلار واریز میکند. تتر در ازای آن مقدار معادل تتر برای او صادر میکند.
بازخرید و سوزاندن: در مقابل، اگر کسی بخواهد تتر خود را دوباره به دلار آمریکا تبدیل کند، USDT را به تتر میفرستد، که ظاهراً توکنها را از بین میبرد (یا میسوزاند) و از ذخایرش دلار آمریکا پس میفرستد.
شفافیت و حسابرسی: در مورد شفافیت ذخایر تتر اختلاف نظرها و مسائل قانونی وجود داشته است. ممیزیها و گزارشهای دورهای برای نشان دادن وجود پشتوانه برای تتر منتشر میشوند، اما این موارد مورد بررسی و شک و تردید قرار گرفتهاند.
بررسی اجمالی USDC
USD Coin (USDC) یک استیبلکوین کاملاً دارای پشتوانه است که برای حفظ برابری ارزش با دلار آمریکا طراحی شده است و ثبات را در بازار بیثبات تضمین میکند. USDC نوعی استیبلکوین است؛ یعنی دارایی دیجیتالی که به یک ارز فیات، در این مورد، دلار آمریکا متصل است. USDC در سال ۲۰۱۸ توسط صرافی Circle و کوینبیس مستقر در بوستون، بخشی از کنسرسیوم مرکزی ایجاد شد. این استیبلکوین متعهد است که هر USDC در گردش معادل یک دلار آمریکا ذخیره دارد و اساساً دلار را برای استفاده آسان در اینترنت و بلاکچینهای عمومی توکنایز (تبدیل به توکن) میکند. این توکن به عنوان یک توکن ERC-20 پرکاربردترین استاندارد برای برنامههای بلاکچین را دارد و آن را با برنامههای غیرمتمرکز مبتنی بر اتریوم (DApps) سازگار میکند. با این حال به اتریوم محدود نمیشود و USDC میتواند در شبکههای بلاکچین مختلف از جمله سولانا، آوالانچ، ترون، الگورند، استلار، فلو و هدرا کار کند. USDC به یک استیبلکوین حیاتی در بازار تبدیل شده است که دارای نقدینگی قابل توجه و معاملات فعال در صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز در سراسر جهان است.
پشتوانه و صدور: USDC توسط مؤسسات مالی رگولهشده صادر میشود. ادعا میشود که هر USDC یک به یک توسط یک دلار آمریکا که در یک حساب بانکی جداگانه نگهداری میشود پشتیبانی میشود.
فرآیند مینت کردن (ضرب سکه جدید): مشابه USDT، زمانی که دلار آمریکا به حساب بانکی تحت مدیریت Circle (شرکت پشتیبان USDC) واریز میشود، معادل USDC ضرب شده و برای سپردهگذار صادر میشود.
بازخرید و سوزاندن: بازخرید شامل ارسال USDC به Circle است، که سپس توکنهای USDC را میسوزاند و USD را از حساب بانکی ذخیره به حساب بانکی بازخریدکننده منتقل میکند.
شفافیت و حسابرسی: USDC به خاطر شفافیت بالاتر در مقایسه با USDT شناخته شده است. این سازمان تحت ممیزیهای منظم توسط شرکتهای حسابداری مستقل قرار میگیرد تا تأیید کند که هر USDC واقعاً توسط یک دلار آمریکا پشتیبانی میشود و این گزارشها به صورت عمومی منتشر میشوند.
چگونه تتر مانع پولشویی میشود
مکانیسم انجماد به تتر اجازه میدهد انتقال و استفاده از وجوه تتر مرتبط با آدرسهای خاص را محدود کند. این قابلیت برای انطباق با استانداردهای نظارتی و مبارزه با سوءاستفادههای احتمالی از استیبلکوینها برای فعالیت غیرقانونی پیادهسازی و اجرا شده است. تصمیم برای اصلاح این خطمشی در ۹ دسامبر ۲۰۲۳، تعهد تتر به پایبندی به الزامات نظارتی را برجسته میکند. تتر با مسدود کردن فعالانه آدرسهای مرتبط با اشخاصی که توسط دفتر کنترل داراییهای خارجی (OFAC) مورد تحریم قرار گرفتهاند، قصد دارد از استفاده از استیبلکوینهای خود در نقض تحریمهای بینالمللی جلوگیری کند. تا امروز، بیش از ۱۲۰۰ آدرس مسدود شدهاند که مجموعاً مبلغ ۸۲۳ میلیون دلار را در اختیار دارند.
نتیجهگیری
استیبلکوینها نوعی از رمزارزها هستند که محبوبیت فزایندهای دارند. آنها مزایای سایر رمزارزها را بدون نوسانات بیش از حد فراهم میسازند. دو مورد از رایجترین استیبلکوینها، تتر و USDC، استیبلکوینها را برای استفاده روزمره کاربردیتر و دردسترستر ساختهاند. با این حال، فعالیت غیرقانونی همچنان یک نگرانی مبرم برای صادرکنندگان، صرافیها و استفادهکنندگان استیبلکوینهاست. این پژوهش میزان فعالیت غیرقانونی که با تتر و USDC رخ میدهد را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نتایج نشان داد USDC از نظر ریسک بهتر است، زیرا نرخ فعالیت غیرقانونی آن بسیار پایینتر از USDT بود: 0.14% [USDC] در مقابل 3.37% [USDT] . این بازتابی از تعهد USDC به تأمین امنیت و همچنین این واقعیت است که USDT به طور گستردهتری استفاده میشود. نرخ فعالیت غیرقانونی USDT در ترون بیشتر از اتریوم بود، در درجه اول به این دلیل که تعداد کل تراکنش های بیشتری داشت.
آگاهی از فعالیتهای غیرقانونی برای فرآیندهای تصمیمگیری سرمایهگذاران حیاتی است. استفادهکنندگان استیبلکوینها که ریسکگریز هستند ممکن است بهتر بتوانند از خدمات USDC استفاده کنند. با این حال، تتر اخیراً نشانههایی از اتخاذ موضع فعالتر در مهار فعالیتهای غیرقانونی نشان داده است. هر دو استیبلکوین USDC و تتر با درجاتی از پولشویی و دیگر رفتارهای مجرمانه مرتبط هستند. به همین دلیل برای سازمانها اتخاذ سیاستها و رویههای سختگیرانه برای شناسایی و گزارش فعالیتهای مشکوک بسیار مهم است. از آنجایی که چشمانداز نظارتی همچنان در حال تغییر است، ضروری است که شرکتهای استیبلکوین و صرافیهای رمزارزی، سیاستهای AML و KYC خود را جدی بگیرند و در نتیجه از خود و کاربران در این بازار محافظت کنند.