علی فضائلی، مدیرمحصول «تومن» در رویداد فیناپ در مورد سابقه پول از گذشته تاکنون می‌گوید: «زمانی که حرف از پول می‌شود ما یک تعریف ساده از آن داریم. در طول تاریخ، چند مدل پول وجود داشته است. در زمان‌های قدیم، به‌عنوان مثال افراد با پرداخت طلا، کالایی را خریداری می‌کردند. یا حتی از نمک و صدف نیز برای مبادلات استفاده می‌شد. به‌تدریج با پیچیده‌تر و گسترده‌تر شدن سیستم‌های اقتصادی، یکسری کاغذ ایجاد شد که با استفاده از آنها کالاهایی در جایی ذخیره می‌شدند. مشهورترین آنها در سال 1944 دلار بود که در این زمان تصمیم می‌گیرند به ازای دلاری که چاپ می‌شود، بانک مرکزی آمریکا طلا ذخیره کند و در نهایت هم بعد از مدتی پول‌های بدون پشتوانه کالاها منتشر شد که عملاً اعتماد آنها بر اساس اقتصاد کشورها بود.»
طلا؛ قدیمی‌ترین پول تاریخ بشر
فضائلی در مورد استفاده از طلا به‌عنوان پول در زمان‌های قدیم عنوان می‌کند: «قدیمی‌ترین و معتبرترین پول در تاریخ اقتصاد، طلا بوده است. ماجرای طلا 600 سال قبل از میلاد مسیح شروع شد. برای اولین‌بار طلا به‌عنوان پول در اقتصادهای محلی آسیای شرقی مورد استفاده قرار گرفت. در طول این سال‌ها طلا به‌تدریج جای خود را به نقره می‌دهد و در اوایل قرن 18 دوباره مهم‌ترین واحد پولی می‌شود. دولت بریتانیا تا اواخر قرن 18 تقریباً استانداردهای طلا را ایجاد می‌کند و سپس در ابتدای قرن 19 بانک‌های مرکزی دنیا به تبع بانک مرکزی انگلیس عملاً پول‌های خود را با پشتوانه طلا منتشر می‌کنند.»
دلار با پشتوانه طلا
مدیرمحصول تومن درباره دلار با پشتوانه طلا اظهار می‌کند: «در سال 1944 بعد از جنگ جهانی دوم، از آنجا که دولت آمریکا قصد داشت اقتصاد خود را گسترش دهد متعهد می‌شود به ازای هر 35 دلار، یک اونس طلا در بانک مرکزی ذخیره کند. هر کسی که به بانک 35 دلار پرداخت می‌کرده، یک اونس طلا دریافت می‌کرده است. 25 سال بعد، نیکسون اعلام کرد که این روند دیگر ادامه نخواهد داشت و به ازای دلار، طلا ذخیره نخواهد شد. در آن سال، به ازای کمتر از 17 درصد از دلارهای چاپ‌شده طلا وجود داشت. این موضوع، از جذابیت‌های اقتصاد متمرکز است که قانون‌گذاران به راحتی می‌توانند یک‌شبه قانونی را تغییر دهند.»
پول‌های فیات وارد میدان می‌شوند
علی فضائلی در مورد ایجاد پول‌های فیات این‌گونه می‌گوید: «در سال 1971 عملاً پول‌های نوین یا فیات به وجود آمدند که برای آنها پشتوانه کالایی وجود نداشته اما به دلیل حجم اقتصادهایی که آن پول‌ها را چاپ می‌کردند، پذیرش عمومی برای آنها وجود داشت. پذیرش عمومی بر پایه اعتماد شکل می‌گرفته و شاخص‌های مختلفی برای این موضوع، از جمله شفافیت، امنیت، امکان مبادله با پول و غیره وجود داشته است. ابزارهای اصلی که در این فضا وجود دارد، بانک، بورس و بیمه بودند که کمک می‌کردند ارزهای فیات خود را در اقتصاد گسترش دهند.»
او در ادامه توضیح می‌دهد: «نکته‌ای که وجود دارد این است که در دهه 90 میلادی همین پول‌های فیات با یک هایپ جدی روبه‌رو می‌شوند؛ آن هم زمانی بود که شرکت‌هایی مثل پی‌پل، ویزا و مستر شروع به گسترش فعالیت‌های مالی خود کردند. ازجمله این اقدامات این بود که تراکنش‌های آنلاین، خودکارسازی فرآیندها، سیستم‌های مدیریت ریسک، قراردادهای دیجیتال و غیره راه‌اندازی شدند. این ماجرا ادامه پیدا می‌کند و می‌توان گفت با مهم‌ترین ترند بازارهای مالی یعنی رمزارزها همراه می‌شود.»
بررسی بازارهای مالی در جهان
مدیرمحصول تومن در مورد بازارهای مالی در سراسر جهان بیان می‌کند: «بازار سرمایه یکی از مهم‌ترین نمادهای بازارهای مالی در جهان است و قصد داریم مقایسه‌ای انجام دهیم که آیا این بازارها قانون‌گذاری شدهاند یا خیر، حجم بازار آنها چقدر است و از چه زمانی شروع به کار کرده‌اند. پیش‌بینی می‌شود بازار سرمایه حدود 180 میلیون دلار گردش مالی روزانه دارد. پیش‌بینی می‌شود این عدد برای بازار کریپتوکارنسی بین 20 تا 30 میلیون دلار باشد. عدد دقیقی از بازار طلا در دسترس نیست؛ به این دلیل که بخشی از این بازار از آنجا که بخشی از آن مصرف خود بازار نیز است، ممکن است کم و زیاد شود و عدد دقیقی در دسترس نباشد. اما بازار طلا و سرمایه قانون‌گذاری شدهاند.»
او درباره نقدشوندگی این بازارها توضیح می‌دهد: «در مورد نقدشوندگی آنها هم باید گفت که هر زمان نیاز داشته باشید طلای خود را بفروشید، یک روز زمان می‌برد تا آن را به ریال تبدیل کنید. در بازار سرمایه هم این کار دو روز کاری زمان می‌برد و ارزهای دیجیتال هم احتمالاً شما هر زمانی که اراده کنید، مابه‌ازای ریالی آن را می‌توانید دریافت کنید. می‌توان گفت این بازارها عملاً به بلوغ رسیده‌اند. بازار طلا حدود چهار هزار سال و بازار سرمایه حدود 57 سال قدمت دارد. می‌توان گفت قدمت ارزهای دیجیتال در بهترین حالت 10 سال است، اما در بازار ایران پیش‌بینی ما حدود پنج سال است. بازار رمزارزها دو مشخصه مثبت دارد: یک مورد تسویه آنی و اینکه در بازه زمانی کوتاه‌مدت توانسته حداقل به اندازه 10 درصد از بازار سرمایه تراکنش ایجاد کند اما مسائل مربوط به قانون‌گذاری همچنان برای آن وجود دارد.»
رویکرد دولت‌ها و شرکت‌ها درباره رمزارزها
علی فضائلی در مورد آمار بازار رمزارزها در ایران اظهار می‌کند: «بیایید زاویه دید خود را عوض کنیم و ببینیم افراد، شرکت‌ها و دولت‌ها چه رویکردی نسبت به بازار رمزارزها دارند. پیش‌بینی می‌کنیم حدود 10 تا 12 میلیون ایرانی تا به امروز وارد این بازارها شدهاند. حدود سه میلیون کاربر فعال ماهانه وجود دارد و پیش‌بینی می‌کنیم حجم بازار رمزارزها 23 میلیون دلار باشد. طبق اطلاعاتی که داریم میانگین سنی افراد در این بازار حدود 31 سال است.»
او در ادامه اضافه می‌کند: «پیش‌بینی ما این است که بر اساس ترند جهان احتمالاً تا چهار، پنج سال آینده این بازار نهایتاً رشد دو تا سه‌برابری را تجربه کند. به تبع استفاده افراد از بازار کریپتوکارنسی، دولت‌ها هم وارد مسئله قانون‌گذاری این حوزه شدند و پروژه‌هایی را راه‌اندازی کردند که ارزهای دیجیتال آنها یا رمزارز مربوط به آنها بوده است. ما در شرایط فعلی حدود پروژه راه‌اندازی‌شده، 21 پروژه در حال آزمایش (پروژه رمزریال بانک مرکزی هم در این مرحله قرار دارد) در سطح جهان داریم. 33 کشور وجود دارند که پروژه در حال توسعه و 46 کشور پروژه در حال تحقیق دارند.»
مدیرمحصول تومن با اشاره به اینکه در واقع می‌توان گفت دولت‌ها هم روی موجی که اتفاق افتاده در حال همراه شدن هستند، می‌گوید: «پیش‌بینی ما هم این است که طی دو تا سه سال آینده احتمالاً بانک‌های مرکزی یا سیستم‌های اقتصادی دنیا نسبت به این بازار رفتار شفاف و مشخص داشته باشند.»
تحلیل رفتار شرکت‌ها در بازار رمزارزها
علی فضائلی در مورد رویکرد شرکت‌ها در برابر رمزارزها یادآور می‌شود: «در اقتصاد آمریکا می‌توان با بیت‌کوین ماشین خرید، در ایکس‌باکس بازی خرید یا قبض خود را پرداخت کرد. این موارد بسیار جذاب است اما یک نقطه ترسناک دارد و آن هم این است که چه اتفاقی افتاده که شرکت‌ها صرفاً از سرویس‌های رمزارز برای یکسری کارهای پرداختی آن هم در کنار سایر فناوری‌های خود استفاده می‌کنند. کل دارایی‌های رمزارز طبق سندهای مالی شرکت‌های عمومی دنیا، 0.2 درصد است؛ یعنی 0.2 درصد از دارایی‌های شرکت‌های عمومی در سطح جهان را رمزارزها تشکیل می‌دهند.»
او این‌گونه ادامه می‌دهد: «به طور کلی هم 250 هزار بیت‌کوین تحت مدیریت شرکت‌های عمومی است که این درصد کمتر از دو درصد کل بیت‌کوینی است که وجود دارد. همچنین در کل 15 هزار شرکت در سراسر جهان امکان پرداخت با بیت‌کوین را قبول کرده‌اند.»
دولت‌ها و شرکت‌ها در جهت مخالف هم حرکت می‌کنند
مدیرمحصول تومن با اشاره به اینکه در میان افراد و شرکت‌هایی که از رمزارزها استفاده می‌کنند مشاهده می‌کنیم که حجم 10 تا 15درصدی اقتصاد نگاهی مثبت داشته و دولت‌ها در این زمینه در حال راه‌اندازی پروژه‌های خود هستند، توضیح می‌دهد: «اما سؤالی که پیش می‌آید این است که چرا شرکت‌ها همراه این موج نبوده‌اند و بخشی از این فناوری‌ها را توسعه نداده‌اند. نگاه ما این است که در نهایت مسئله اعتماد برای شرکت‌ها حل نشده که بخواهند از این دارایی استفاده کنند. ما راه‌حل این مسئله را ما ساخت ابزار می‌دانیم؛ یعنی اینکه بتوانیم ابزارهایی بسازیم که مسئله اعتماد را برای شرکت‌ها حل کند که بتوانند در دارایی‌های خود از آن استفاده کنند.»
علی فضائلی در مورد راه حل مجموعه تومن برای حل مسئله اعتماد شرکت‌ها بیان می‌کند: «ما در مجموعه تومن در سال گذشته در بحث پرداخت و تسویه آنی که با صرافی‌ها داشتیم، روی این موضوع، تحقیق و بررسی انجام دادیم و اکنون به صرافی‌ها کمک می‌کنیم تا بحث اعتماد برای شرکت‌ها تسهیل شود.»