رسانه رمزارز (ضمیمه هفته‌نامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخش‌ترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
موضوع رمزارز، رمزریال و ارز دیجیتال در بازارهای مالی، پولی و سرمایه داغ است. سازمان‌ها و بنگاه‌های بزرگ و کوچک دولتی و خصوصی در تلاش هستند تا از این فضا برای بهبود فضای کسبوکار خود بهره ببرند. در مردادماه امسال بود که رئیس سازمان توسعه تجارت از تسویه صادرات و واردات با برخی از کشورها با رمزارز خبر داد و اعلام کرد که سازوکارهای این شکل از تسویه‌حساب، مهیا شده است. بر همین اساس بازارهای دیگر نیز به این صرافت افتادند که تسویه‌های مالی خود را با رمزارز انجام دهند. یکی از بازارهایی که در این حوزه گام‌های هرچند ابتدایی برداشته، بازار سرمایه است. بورس تصمیم دارد تسویه اتاق پایاپای با ارز دیجیتالی داشته باشد.
در دنیای جدید که همه‌چیز به‌سرعت نور در حال تغییر است، بازار پولی، مالی و سرمایه نیز تغییر کرده و ابزارهای مختلفی در این بسترها تولید و رشد می‌کنند. یکی از مهم‌ترین تحول در سال‌های اخیر افزوده‌شدن ارزهای دیجیتالی به‌عنوان ابزار معامله و دادوستد است. در دنیای بیرون از بازار سرمایه این دادوستد در حال همه‌گیری بوده و حتی کار به صادرات و واردات بین کشورها نیز رسیده، اما حقیقت این است که بورس به‌دلیل شفافیت و نظارت‌هایی که وجود دارد، معمولاً دیرتر از سایر بازارها به ابزارهای نوین واکنش نشان می‌دهد، اما به‌دلیل تقاضای شهروندان به ابزارهای نوین به ناچار تغییر را می‌پذیرند. مهم‌ترین بخشی که می‌تواند با موضوع رمزارز ارتباط داشته باشد، بخش اتاق پایاپای یا همان تسویه‌حساب معاملات بورسی است.
فرایند تسویه معاملات بورسی
برای بررسی بیشتر ابتدا باید دانست که تسویه مالی در بازار سرمایه چگونه است. تسویه معاملات بورسی به معنای جابه‌جایی اوراق بهادار و پول بین خریدار و فروشنده یک سهم از طریق کارگزاری است. معاملات بورسی در کارگزاری‌ها انجام شده و هر معامله، طرف مستقیم و غیرمستقیم دارد. طرف‌های مستقیم، خریداران و فروشندگان یک نماد، در ساعات معاملات بورس و طرف‌های غیرمستقیم، کارگزاران، خریداران و فروشندگان هستند.
پس از انجام معاملات، وجه و سهم خریدوفروش‌شده بین کارگزار خریدار و فروشنده جابه‌جا می‌شود، به این کار تسویه معاملاتی می‌گویند. کارکرد تسویه معاملات به این صورت است که پس از انجام معامله بین خریدار و فروشنده، وجه خریدار از طریق کارگزار خریدار وارد سیستم مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه شده و پس از آن وارد حساب کارگزار فروشنده می‌شود.
تسویه معاملات در اتاق پایاپای، بدون توجه به اینکه این قرارداد چه نوع قراردادی است (نقدی، سلف و نسیه) طبق قوانین به دو صورت نقدی و اعتباری صورت می‌گیرد. اتاق پایاپای، بازوی مالی بورس و محلی برای تسویه معاملات است. ثبت و ضبط کلیه معاملات خریداران و فروشندگان بر عهده تسویه معاملات است.
در تسویه نقدی، طی مدت تعیین‌شده وجه قرارداد با در نظر گرفتن کارمزد دو طرف به حساب تسویه واریز می‌شود. در تسویه اعتباری، خریداران، سند تسویه اعتباری را مطابق با فرمت شرکت تهیه کرده و همراه با سایر مدارک و اسناد به اتاق پایاپای تحویل می‌دهند. در بازار سرمایه ایران مرکز تسویه‌حساب‌های هر معامله‌ای شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا سمات است و همه دادوستدهای بورسی از اینجا توزیع می‌شود.
ماجرا از کجا آغاز شده است؟
اخیراً مدیرعامل بورس انرژی از بهره‌گیری از بستر رمزارزها و بلاکچین به‌منظور تسویه خبر داده و گفته: «با توجه به شرایط فعلی کشور مسئله بسیار مهمی است که در آینده با همکاری انجمن رمزارز ایران این مهم در چهارچوب قوانین اجرایی خواهد شد.» این موضوع با توجه به پیگیری‌های سازمان توسعه تجارت می‌تواند با هماهنگی یکدیگر به سرانجام خوبی برسد، اما سؤال این است که آیا بورس بسترهای لازم در این حوزه را دارد؟ نقوی از آمادگی بورس انرژی برای عرضه اوراق مالی مبتنی بر رمزارزها و در بستر بلاکچین به‌منظور تأمین مالی صنعت نفت در صنایع بالادستی، پایین‌دستی و ساخت پالایشگاه خبر داد و گفت: «این ظرفیت در بورس انرژی وجود دارد تا با کمک وزارت نفت این حوزه را فعال‌تر کند.»
مدیرعامل بورس انرژی در گفت‌وگو با «راه پرداخت» اظهار کرد: «در بورس انرژی هنوز اقدام خاصی در این حوزه انجام نشده و در بازار سرمایه شرکت‌ها به‌صورت مستقل در خصوص تسویه‌حساب رفتار نکرده و اقدامات در سازمان بورس و شرکت سپرده‌گذاری متمرکز است. اما بورس انرژی آمادگی دارد تا در صورت مهیا شدن شرایط، در این فضا دادوستد کند.»
کارهای مطالعاتی انجام شده است
شرکت سپرده‌گذاری مرکزی یا «سمات» که در حوزه تسویه‌حساب‌های ارکان بورس نقش خزانه بورس را دارد، در حوزه تسویه‌حساب‌های معاملاتی اقداماتی را انجام داده و در حال حاضر روی این پروژه فعال هستند و احتمالاً به‌زودی نتیجه این اقدامات به تسویه‌حساب معاملات بورسی با رمزارز منجر می‌شود.
در همین رابطه، سیدمحمدجواد فرهانیان، مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت سپرده‌گذاری مرکزی «سمات» اظهار کرد: «مدیریت برنامه‌ریزی و توسعه شرکت، مطالعات زیادی در خصوص رمزریال انجام داده که به محض آماده‌شدن زیرساخت‌های قانونی و بررسی دقیق ابعاد کسبوکار و مسائل حقوقی می‌تواند به‌کارگیری این نوع پول دیجیتال در معاملات بازار را به هیئت‌مدیره سازمان بورس ارائه دهد. مطالعات بسیار ابتدایی در این زمینه انجام شده، چون هنوز سازوکار، قوانین و مقررات، مسائل حقوقی و غیره رمزریال تدوین و ابلاغ نشده است.»
او افزود: «یکی از راه‌های مورد بررسی، توافق بین خریدار و فروشنده است. یعنی خریدار و فروشنده در بازارهای مختلف مانند بورس انرژی می‌توانند با یکدیگر توافق کرده و تسویه‌حساب را از یکی از راه‌های موجود که ممکن است رمزارز باشد، انجام دهند. ذکر این نکته ضروری است که در خارج از اتاق پایاپای می‌توان معاملات کالایی را با توافق انجام داد. ریسک این تسویه هم با خود مشتریان و توافق‌کنندگان است.» فرهانیان در خصوص تسویه‌حساب در داخل اتاق پایاپای نیز گفت: «افرادی که مایل هستند در داخل اتاق پایاپای تسویه‌حساب با رمزارز انجام دهند، می‌توانند با ارز دیجیتالی «رمزریال» تسویه انجام دهند.»
لینک کوتاه: https://ramzarzmedia.com/gtdg