رسانه رمزارز (ضمیمه هفتهنامه کارنگ) دارای مجوز به شماره ۸۷۷۲۰ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «کارخانه نوآوری رسانه راهکار» است. رسانه رمزارز فعالیت خود را از ۲۸ آذرماه ۱۴۰۰ شروع کرده و اکنون تاثیرگذارترین و اثربخشترین رسانه اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال ایران است.
هفته گذشته پلیگان، zkSync و اسکرول از عرضه قریبالوقوع نسخههای خود از فناوری لایه 2 «جام مقدس» (ماشین مجازی اتریوم با دانش صفر یا zkEVM) خبر دادند. این خبر تعجب بسیاری را برانگیخت و این سؤال را در ذهن آنها تداعی کرد که چقدر به ظهور یک zkEVM کارآمد نزدیک هستیم.
ZkEVM در واقع همان ماشین مجازی اتریوم (EVM) است که این بار در رولآپهای مبتنی بر دانش صفر (zk) پیادهسازی شده است. این ماشین مجازی، موتور محرک اجرای قراردادهای هوشمند و در نتیجه برنامههای غیرمتمرکز محسوب میشود و از آنجایی که در این رولآپها مقیاسپذیری بالاتر و هزینه تراکنش پایینتر است، به بهبود عملکرد برنامههای غیرمتمرکز کمک میکند. ZkEVM ها سرعت تراکنشهای لایه۲ اتریوم را نسبت به وضعیت موجود بسیار افزایش میدهند. ویتالیک بوترین، بنیانگذار اتریوم، از این فناوری استقبال کرده و امیدوار است به رفع مشکل مقیاسپذیری اتریوم کمک کند.
رولآپهای دانش صفر، تراکنشها را قبل از ارسال دستهای دادهها جهت تسویه در اتریوم، برای تأیید به خارج از زنجیره انتقال میدهند. این فرایند بر یک «اثباتکننده» (Prover) متکی است که میتواند در عین حفظ حریم خصوصی کاربران، درست یا نادرستبودن دادهها را تشخیص و بر اساس آن، دادهها را برچسبگذاری کند. اثباتکنندهها برای رفع مشکل مقیاسپذیری ضروری هستند، اما اطلاعیههای هفته گذشته مبنی بر تولید zkEVM نتوانست برخی را قانع کند که بالاخره یک اثباتکننده کارآمد ساخته شده است.
«استیون گلدفدر»، مدیرعامل «آفچین لبز»، توسعهدهنده مجموعه آربیتروم میگوید: «ما در مرحلهای نیستیم که هر شرکتی یک اثباتکننده zkEVM کارآمد داشته باشد. من فکر میکنم تا تولید آن فاصله زیادی داریم. ناگفته نماند که ترتیبدهندههای (Sequencer) لایه ۲ هنوز متمرکز هستند و هنوز هم بیشتر سازندگان به ساخت یک zkEVM منبعباز نزدیک نشدهاند.
پلیگان که یک پروتکل لایه 2 است، کد zkEVM خود را عمومی کرده است. پلیگان باور دارد این کار باعث جلو افتادن آن از اسکرول و zkSync میشود. «میهایلو بیلیچ»، همبنیانگذار پلیگان گفته که zkEVM این شرکت تمام فیچرهای مورد نیاز را دارد و منبعباز است، اما محصول اسکرول فقط از کدهای عملیاتی EVM پشتیبانی میکند و zkSync هم یک اثباتکننده منبعباز ندارد. اما برخی شک دارند اثباتکننده پلیگان واقعاً تمام فیچرها را داشته باشد. بهعلاوه کد اثباتکننده آن که در گیتاب آپلود شده، کاملاً کاربردی نیست. برخی نسبت به کد پلیگان واقعاً تردید دارند و توانایی این شرکت را در راهاندازی چنین محصولی زیر سؤال میبرند.
«دیوید شوارتز»، یکی از مدیران پلیگان، در این مورد توضیح داده و گفته که آنها هنوز در حال کار کردن روی این کد هستند و هنوز تمام بخشهای کد در گیتاب فعال نشدهاند. او تصریح میکند که ما چیزی را پنهان نمیکنیم و رقبای ما هیچگاه شبکههای دانش صفر خود را منبعباز نمیکنند.
استارور، رقیب پلیگان و رولآپ دانش صفر با یک اثباتکننده منبعباز، در اینباره میگوید فناوری zkEVM اصلاً یک موضوع ساده نیست. «الی بن ساسون»، همبنیانگذار استارور میگوید: «ما یک تیم صدنفره داریم و چهار سال است که روی ساخت اثباتکننده کار کردهایم. ساختن یک اثباتکننده از نظر ریاضی، مهندسی و نرمافزار یک کار دشوار است. حتی با فرض اینکه zkEVMها دارای اثباتکنندههای کارآمد هستند، عمومیکردن کد ارائهدهنده، لایه 2 را به غیرمتمرکز شدن نزدیکتر میکند.»
«دان یانف»، یکی از مدیران Rhino.fi میگوید: «اگر اثباتکننده منبعباز باشد، میتوان کاری را که با سرمایه انجام شده، دید و تأیید کرد. یانف معتقد است این شرکتها در شرایط سختی قرار داشته و کار دشواری در دست انجام دارند. او همچنین اثباتکننده منبعباز پلیگان را گامی بزرگ برای این zkEVMها میداند و خوشبین است که شبکههای لایه 2 با بلوغ فناوری میتوانند غیرمتمرکز شوند.
اما گلدفدر که شرکتش با مجموعههای خوشبینانه کار میکند، معتقد است هزینه بالای اثباتکنندههای دانش صفر، zkEVMها را از پایداری مالی در بلندمدت منع میکند. او میگوید مقیاسسازی باید از راهحلهای مقیاسپذیر حاصل شود، نه از منابع مالی [سرمایههای خطرپذیر].
لینک کوتاه: https://ramzarzmedia.com/581p
[…] خواهد بود از اکوسیستم سازندگان و توسعهدهندگان بازی پلیگان حمایت کند. لازم به ذکر است که شبکه پلیگان میزبان برخی […]