نسیم اعتمادی
صرافی بیتمکس، یکی از پلتفرم‌های خرید و فروش رمزارز در کشور است که بیش از دو سال از شروع فعالیت آن می‌گذرد. صرافی بیتمکس که زیرمجموعه هلدینگ ماموت است، در این مدت در تلاش بوده روز به روز خدمات بهتری به کاربران خود ارائه دهد. به منظور بررسی تاریخچه صرافی بیتمکس و همچنین صحبت در مورد مبحث پذیرش انبوه در بازار کریپتو، به سراغ احسان قاضی‌زاده، مدیرعامل بیتمکس و مجید قاقازانی، مدیر بازاریابی و هم‌بنیان‌گذار بیتمکس رفتیم که در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانید.
آقای قاضی‌زاده لطفاً در مورد بیتمکس و تاریخچه تأسیس آن توضیح دهید. چگونه این پلتفرم در بازارهای کریپتو مطرح شد؟
درمورد تاریخچه بیتمکس باتوجه به اینکه من جزو حلقه اولیه کوفاندرها نبودم و بعدتر در تابستان ۱۴۰۱ به مجموعه اضافه شدم، پس باید تاریخچه بیتمکس را نقل‌قول کنم. بیتمکس از مهر ماه ۱۴۰۰ تاسیس شد و من فکر می‌کنم نحوه پرزنت و معرفی بیتمکس برمی‌گردد به هلدینگ بالاسری آن یعنی هلدینگ مکس که خود زیرمجموعه هلدینگ بزرگ‌تر ماموت است و این موضوع سلسله مراتب همکاری با بیتمکس را برای من به شدت جذاب کرد و به نظرم یکی از موارد خاص در صنعت کریپتو ایران است که یک هلدینگ کاملا صنعتی و قدرتمند وارد فضای کریپتو می‌شود.
چه ارتباطی بین بیتمکس و هلدینگ ماموت وجود دارد و چگونه این ارتباط بر رشد و توسعه بیتمکس تاثیر گذاشته است؟
همانطور که اشاره کردم ایده فعالیت یک هلدینگ صنعتی در صنعت کریپتو به شدت جذاب است. از طرفی خود هلدینگ ماموت به زعم بنده یکی از موفق‌ترین و خوش‌نام‌‌ترین هلدینگ‌ها در کشورمان است. به این علت که بنیان‌گذاران این هلدینگ در این سال‌ها توانستند ارتباط موثر با سرمایه‌گذارن و کسبوکارهای بزرگ غیرایرانی با تمام سختی‌ها ایجاد و حفظ کنند. بیتمکس هم به عنوان عضوی از خانواده ماموت، قطعا این موفقیت‌ها را می‌بیند و همواره در این فضا ارتباط می‌گیرد و همچنین از حضور مدیران و انسان‌های برجسته و باسابقه در این هلدینگ و هلدینگ مکس استفاده می‌کند. شاید همین دلیل این موضوع باشد که بیتمکس توانست مسیر رشد خودش را زودتر از یک پروسه عادی طی کند.
صنعت کریپتو و میزان پذیرش آن در ایران
مهم‌ترین چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی کریپتوکارنسی‌ها در ایران چه هستند؟
من تصور می‌کنم ایران در این صنعت تفاوت زیادی با سایر کشورها ندارد و هر کشوری باتوجه به شرایط قانونی خود به این صنعت نوظهور واکنش نشان می‌دهد. قوانین جاری کشور در حوزه پولی و بانکی و اقتصاد کلان باعث می‌شود که پذیرش همه‌جانبه رمزدارایی‌ها در اقتصاد کشور با چالش‌هایی مواجه شود. اما به نظر من مهم‌ترین مسئله بحث ماهیت‌شناسی این موضوع است. اگر در کشور ما حاکمیت بتواند چارچوب هوشمندانه‌ای در این حوزه تعریف و انتخاب کند، راه برای کسب‌وکارها هموارتر خواهد شد و سرمایه‌گذاری‌های جدی‌تری می‌تواند وارد این حوزه شود. به این ترتیب، تمرکز از حوزه استخراج و تبادل که شاید باعث ایجاد حساسیت‌هایی هم می‌شود، برداشته خواهد شد. در واقع، به این ترتیب رمزدارایی‌ها و فناوری بلاکچین بتواند خودش را در سایر صنعت‌ها هم نشان دهد و باعث رشد و توسعه همه‌جانبه کشور شوند.
با توجه به اینکه شما در رویداد ۹ ژانویه جایزه «فعال برتر اکوسیستم کریپتویی ایران» را کسب کردید، نظر شما به عنوان یکی از افراد باسابقه در این حوزه درمورد وضعیت فعلی صنعت کریپتو در ایران چیست؟ آیا شاهد رشد پذیرش این فناوری در سال‌های اخیر بوده‌ایم؟
باید بگویم من فکر می‌کنم قطعا رشد و پذیرش قابل توجهی در این حوزه در این سال‌ها رخ داده است. رمزدارایی‌ها در این مدت مسیر سختی را طی کردند. از برچسب‌های منفی و اشتباهی که بعضا به ناحق بر کسبوکارهای فعال در این حوزه گذاشته شده است و تا مسائل دیگر. اما امروز به زعم من کسبوکارهای فعال در حوزه رمزدارایی‌ها تا حد خوبی به رسمیت شناخته شده‌اند و ترس اولیه حاکمیت از این فضا از بین رفته است. در حال حاضر، زمان این است تا حاکمیت جواب همراهی و اعتماد فعالان در این حوزه را با بسته‌های حمایتی و همراهی خود بدهد. اما نکته‌ای که لازم می‌دانم در مورد رشد و پذیرش صنعت کریپتو به آن اشاره کنم، اساسا فرایند و مراحل Mass Adaption یا همان «پذیرش انبوه» یک محصول و یا خدمت جدید در جامعه است. این اصطلاح عمدتاً در زمینه محصولات نوآوری و فناوری به کار می‌رود و نشان‌دهنده مرحله‌ای است که در آن یک محصول یا فناوری جدید از حالت نوپا و تجربی به یک استاندارد عمومی تبدیل می‌شود.
آقای قاقازانی، آقای قاضی‌زاده در میانه صحبت‌هایشان به «مس‌اداپشن» در صنعت کریپتو یا همان «پذیرش انبوه» این محصول اشاره کردند. تعریف شما از «مس اداپشن» چیست و چطور می‌توانیم شاهد آن در صنعت‌های مختلف باشیم؟
برای جواب به این سوال از مدل «چرخه پذیرش فناوری» یا به انگلیسی Technology adoption life cycle که یک مدل جامعه‌شناختی است استفاده می‌کنم. همینطور که اشاره کردم، فرآیند پذیرش در طول زمان معمولاً به عنوان یک توزیع نرمال کلاسیک یا منحنی زنگوله‌ای نشان داده می‌شود.
این مدل نشان می‌دهد که اولین گروه از افرادی که از یک محصول جدید استفاده می‌کنند «نوآوران» و به دنبال آن «پذیرندگان اولیه» نامیده می‌شوند. در مرحله بعدی «اکثریت اولیه» و «اکثریت دیررس» قرار می‌گیرند و آخرین گروهی که در نهایت محصولی را پذیرفته‌اند، «عقب ماندگان» یا «هراس زدگان» نامیده می‌شوند. به عنوان مثال، یک «هراس زده» ممکن است تنها زمانی از خدماتی استفاده کند که فقط یک روش برای انجام آن کار باقی مانده باشد و او همچنان دانش فنی کافی و عمیقی برای انجام آن روش نداشته باشد.
مثالی در مورد رخ دادن مراحل این چرخه در صنعت‌های مختلف برایمان بزنید.
برای مثال، پذیرش گسترده تلفن‌های هوشمند و اینترنت از نمونه‌های بارز مس‌اداپشن هستند. این فناوری‌ها از آغاز به عنوان ابزارهایی تخصصی شروع کردند و اکنون جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره در سراسر جهان هستند. یا در صنعت خودرو، برقی‌سازی حمل و نقل، مانند خودروهای الکتریکی تسلا و دیگر سازندگان، یک مثال دیگر از مس اداپشن است. این فناوری از یک مفهوم نوظهور به یک روند جهانی تبدیل شده است که تغییراتی عمیق در صنعت خودرو و عادات رانندگی ایجاد کرده است. همچنین سیستم پرداخت الکترونیکی که یک امکان پرداخت سریع، امن و بدون نیاز به پول نقد یا کارت‌های فیزیکی است نوع دیگری از «پذیرش انبوه» محصول در صنعت مالی است.
حالا برگردیم به موضوع اصلی صحبت در خصوص کریپتوکارنسی، داخل این صنعت نوظهور این مراحل را چطور می‌بینید؟
پذیرش رو‌به‌رشد ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین و اتریوم به عنوان وسایل پرداخت و سرمایه‌گذاری، نشان‌دهنده مراحل اولیه مس‌اداپشن در فضای مالی دیجیتال هستند. برای دستیابی به مس‌اداپشن، محصولات و فناوری‌ها باید چالش‌های مختلفی از جمله قابلیت دسترسی، سهولت استفاده، ارزش افزوده برای کاربران و موانع قانونی و تنظیمی را پشت سر بگذارند. همچنین، آموزش و آگاهی عمومی نقش مهمی در تسریع پذیرش گسترده ایفا می‌کند.
برخی آمارهای موجود در آمریکا نشان داده که به طور تقریبی، ۴۶ میلیون آمریکایی به عنوان صاحبان بیت‌کوین شناخته می‌شوند، حدودا ۱۴% از جمعیت کل آمریکا! آمارهای جهانی هم نشان داده است که تعداد صاحبان رمزارز در سطح جهان ۴۲۰ میلیون نفر و تعداد صاحبان بیت‌کوین در سطح جهان ۲۱۹ میلیون نفر است. درصد صاحبان بیت‌کوین در سطح جهان ۲.۷۴٪ است.
این آمار در داخل ایران برای صنعت کریپتو به چه صورت است؟
در ایران هم بر اساس آمارهای موجود و نظرسنجی‌های مختلف انجام شده، حدود ۱۲ میلیون نفر و حدود ۱۵% از کل جمعیت تجربه ورود و معامله در فضای کریپتو را داشته‌اند. این آمار نشانگر این موضوع است که فرایند گسترش و پذیرش صنعت کریپتو در ایران، در مرحله «پذیرندگان اولیه» به سر می‌برد و برای رسیدن به مرحله بعدی، یعنی مرحله «پذیرش اولیه» نیاز به عبور از Chasm یا «مرحله گودال» را خواهیم داشت. گودال به مرحله‌ای گفته می‌شود که عبور از «پذیرش‌کنندگان اولیه» به «اکثریت اولیه» به معنای انتقال از بازار زودرس به بازار اصلی است، عبور از این گودال بسیار مهم است تا واقعاً با موفقیت برای یک محصول جدید انجام شود.
سوالی که مطرح می‌شود این است که بیتمکس به عنوان یک صرافی برای عبور از مرحله «گودال» چه رویکردی دارد؟
ما در بیتمکس با توجه به «چرخه پذیرش فناوری» و این مسئله که در حال حاضر در مرحله گودال از این چرخه قرار داریم، تصمیم به تغییر رویکرد به سمت ساده‌سازی هرچه بیشتر و اصطلاحا مینیمال کردن برند و محصول کرده‌ایم. تغییرات لوگو و هویت بصری بیتمکس در همین راستا ایجاد شده است.
اهداف اصلی بیتمکس از این تغییرات برند یا اصطلاحا «رفرش برند» چیست؟
اهداف از تغییرات در برند معمولا شامل موارد زیر است:
1. تقویت تصویر برند: ایجاد یک تصویر جدید و مدرن‌تر که با ارزش‌ها و ویژگی‌های جدید شرکت سازگاری دارد.
2. ارتباط بهتر با مخاطبان: جذب مخاطبان جدید و حفظ ارتباط با مشتریان فعلی.
3. انعکاس پیشرفت و نوآوری: نشان دادن تعهد به نوآوری و پیشرفت در تکنولوژی و خدمات ارائه شده.
بیتمکس هم در جهت همین اهداف تصمیم به رفرش برند خود گرفته است.
آقای قاضی‌زاده، باتوجه به رفرش برند بیتمکس و تغییراتی که درباره آنها صحبت شد، آیا بیتمکس در آینده تنها به عنوان یک صرافی ساده باقی می‌ماند یا برنامه‌هایی برای ارائه خدمات و امکانات جدید دارد؟
قطعا بیتمکس هم تغییراتی خواهد داشت. همانطور که اشاره کردیم در فضای پذیرش انبوه یک محصول، باید به سمت ساده‌‌تر و شفاف‌تر کردن هرچه بیشتر محصولات برویم تا استفاده عمومی‌تری از آن بشود. بیتمکس هم به همین دلیل قصد دارد به زودی همکاری‌های استراتژیکی با صنعت‌های مختلف دیگر در فضای فین‌تک انجام دهد تا به گذشتن از «گودال» این چرخه در فضای جامعه کمک کند.