در چند سال اخیر در ایران فضای بلاکچین به این صورت بود که افراد عمدتاً در فضای تبادل یا ماینینگ فعالیت می‌کردند و کاربردپذیری بلاکچین به میزان قابل توجه مطرح نبود. فرهاد فلاح، مدیرعامل صرافی آبان‌تتر به بهانه رویداد ۹ ژانویه در مورد تغییرات اکوسیستم رمزارز می‌گوید: «امسال از نظر رکودی بودن بازار سال خوبی بود. این رکود باعث شده بود افراد به این موضوع فکر کنند که چه کاربردپذیری دیگری برای بلاکچین می‌تواند وجود داشته باشد و به‌تدریج متوجه شدند چگونه کاربردهای جدیدی ارائه دهند که برای کشور مفید باشد و مشکلی را حل کند. از این لحاظ فکر می‌کنم رشد خوبی وجود داشت؛ به این دلیل که افراد فعال این حوزه کنار هم قرار گرفتند. یک روزی همه به صورت جداگانه فعالیت می‌کردند، اما در حال حاضر همه می‌توانیم برای آن کاربردپذیری از یکدیگر استفاده کنیم. کاربردپذیری از سمت ما به این صورت بود که ایده‌های بسیاری توسط آن برای ما ایجاد شد که با شرکت‌های مختلفی ایده‌ها را دنبال می‌کنیم.»
ارائه محصولات کاربردپذیر توسط صنایع بلاکچینی
فلاح با اشاره به اینکه مسئله این بود که ما نمی‌توانستیم خیلی در حوزه بلاکچین ورود کنیم و نهایت فعالیت‌مان چند قرارداد برای واریز و برداشت بود، توضیح می‌دهد: «در واقع این موضوع که یک ایرانی بخواهد توکنی تولید کند، با مشکلات قانونی زیادی مواجه می‌شد. سمتی که اکنون در حال باز شدن است کراندفاندینگ حوزه املاک است. در این راستا موضوعی که پیشرفت داشته این است که املاک توکنایز شوند و این کار می‌تواند به کاهش قیمت ملک که همیشه از تورم ما جلوتر بوده نیز کمک کند.»
مدیرعامل آبان‌تتر در ادامه اضافه می‌کند: «پیشرفت عمده دیگر این است که بیشتر فعالیت‌ها به سمت حوزه فین‌تک رفته است. در واقع کار کردن با کسب‌وکارهای فین‌تک یا تجمیع وجوهی که در سمت کسب‌وکارها وجود داشت، مطرح شده است. حتی امکان فعالیت با یکسری کسب‌وکارها که در حوزه گردشگری فعالیت دارند نیز وجود دارد. در واقع بلاکچین می‌تواند در هر حوزه‌ای ورود داشته باشد.»
ارزیابی بازار جهانی در یک سال گذشته
فلاح با اشاره به اینکه در حوزه بازار جهانی بعد از رکود و ورشکستی صرافی‌ها که مشخص شد دارایی‌های مردم چگونه نگهداری می‌شود، بحران عجیبی ایجاد شد، خاطرنشان می‌کند: «این موضوع باعث شد صرافی‌ها به سمت دیگری بروند. همچنین ماجراهای کمیسیون بورس و اوراق بهادار با رمزارزی‌ها در آمریکا و مسئله قانون‌گذاری مطرح شد. در این راستا احساس می‌کنم فضای آنها به این سمت رفت که بین پروژه‌ای که پشتوانه آن یک سازمان خاص است و پروژه‌ای که صاحب خاصی ندارد، تفاوت قائل شویم. همچنین این موضوع باعث شد مفهوم کارکرد آن پروژه‌ها برای کل بازار جهانی مطرح شود. در این مورد می‌توانیم بگوییم که کمیسیون بورس و اوراق بهادار در مکان درستی ایستاده بود و تفاوت بین پروژههای شخصی با پروژههای با پشتوانه بلاکچین را مشخص کرد.»
فرصت در بازار جهانی بلاکچین
مدیرعامل آبان‌تتر در این‌باره عنوان می‌کند: «این حوزه فرصت‌های بسیار زیادی دارد و می‌دانم که افراد زیادی هم وارد این فضا شده‌اند. مشکلی که در ایران برای برنامه‌نویسان فعال در حوزه بلاکچین وجود دارد، این است که کدهایی دارند که در کامیونیتی جهانی نیز معتبر است، اما در کامیونیتی اصلی به خاطر ایرانی بودن اجازه ورود ندارند و به سمت دفترهای بین‌المللی رفته‌اند؛ بنابراین بخشی از آنها با دانش فنی که کسب کردند، مجبور به مهاجرت شدند. این فرصت وجود دارد، اما موانع آن نیز زیاد است.»
ضعف‌های کسب‌وکارهای حوزه اکوسیستم رمزارز
فرهاد فلاح با اشاره به اینکه اجازه نمی‌دهند این فضا به صورت ارگانیک رشد کند، تأکید می‌کند: «این موضوع منجر می‌شود افراد تصمیم به مهاجرت بگیرند و این باعث عقب افتادن ما می‌شود؛ به این معنا که شما دوست دارید رشد کنید اما نیروی کاری که باید این کار را انجام دهد ندارید. در یکسری از شاخه‌ها بسیار عقب افتاده‌ایم و برای نیروهای متخصصی که در حال کار کردن در ایران هستند، مهاجرت و همکاری با پروژههای خارجی جذاب‌تر شده است. اما به صورت کلی در حوزه تبادل، ما فعالیت‌هایی را بدون در نظر گرفتن این موضوع که ممکن است رگولاتور مانع آن شود، انجام دادیم. باید بپذیریم که اکثریت کاربران ایرانی در این حوزه از پلتفرم‌های خارجی استفاده می‌کنند زیرا ما تعلل کردیم و آن سرویسی را که کاربر نیاز داشته ارائه نداده‌ایم.»
متنوع‌سازی خدمات صرافی‌ها
مدیرعامل صرافی آبان‌تتر در این باره عنوان می‌کند: «متنوع‌سازی خدمات صرافی‌ها نسبت به قبل بسیار محتاطانه شده است. در واقع در گذشته این متنوع‌سازی بدون هیچ احتیاطی انجام می‌شد زیرا چیزی برای از دست دادن نداشتند، اما اکنون وضع فرق کرده و همین موضوع باعث شده محتاط شوند. برای مثال ما فیچری ارائه دادیم که به پشتوانه رمزارز بتوان پولی دریافت کرد و همین موضوع می‌تواند مشکل ایجاد کند.»
همکاری فعالان اکوسیستم در رویداد 9 ژانویه
فرهاد فلاح با اشاره به اینکه همکاری با افراد فعال در این اکوسیستم در محافلی که این روزها شکل می‌گیرد، بسیار جذاب است، یادآور می‌شود: «به خاطر دارم که مسئله وام و صحبت درباره آن در رویداد سال گذشته مطرح شد که امسال افراد می‌توانند از آن استفاده کنند. در واقع مزیت این رویداد به این صورت است که شما فرصت آشنایی با افراد و کسب‌وکارها را دارید و می‌توانید فیچرهای مشترکی را با یکدیگر ارائه دهید. از این رویدادها ایده و محصولاتی برای سال آینده بیرون خواهد آمد. نکته دیگر این است که این کنار هم بودن می‌تواند قدرت تمام کسانی را که در این حوزه هستند بیشتر کند تا بتوانند با نهاد قانونگذار به صورت هم‌صدا صحبت کنند و باعث شوند قوانین بهتری تصویب شود.»