رمزارز / نیلوفر نادری: سومین رویداد نهم ژانویه که بستری برای گردهمایی فعالان رمزارز و بلاکچین ایران است، در نوزدهم و بیستم دی‌ماه توسط کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار برگزار می‌شود. این رویداد یکی از مهم‌ترین رویدادهای حوزه بلاکچین و رمزارز است و این امکان را برای افراد فراهم می‌کند تا با جمع شدن زیر یک سقف درباره وضعیت، چالش‌ها و چشم‌اندازهای این حوزه صحبت کنند. ما در رسانه رمزارز برآنیم تا قبل از برگزاری این رویداد به سراغ فعالان این حوزه رفته و از آنها درباره تغییرات رمزارزها در یک سال گذشته و مسائلی که می‌خواهند در این رویداد مطرح شود، بپرسیم. در ادامه گفت‌وگوی ما با امیرعباس امامی، فعال حوزه بلاکچین و رمزارز را می‌خوانید.
از دست رفتن آرمان تمرکززدایی
بنا بر صحبت‌های امیرعباس امامی، یکی از دستاوردهای کسب‌وکارهای رمزارزی در یک سال گذشته این بوده که گرچه در بیشتر موارد این رگولاتور بوده که حرف خودش را به کرسی نشانده، اما در برخی موارد آنها نیز توانسته‌اند با ریسک‌پذیری بالایی که داشته‌اند، محصولاتی ارائه کنند که رگولاتور فکرش را هم نمی‌کرده است. وام مبتنی بر رمزارز یکی از همین محصولات است. او درباره رویکرد بانک مرکزی در مواجهه با کسب‌وکارهای رمزارزی می‌گوید: «بانک مرکزی و کسب‌وکارها در نهایت با یکدیگر توافق می‌کنند. بانک مرکزی در تلاش است تا با گذر از رویکرد شفافیت و محدودسازی و پیوستن به ایده شفافیت و تنظیم‌گری راه را برای توسعه کسب‌وکارهای رمزارزی و بلاکچینی باز کند. چالش رگولاتوری، چالشی نیست که منحصر به ایران باشد و در همه جای جهان رگولاتورهایی وجود دارند که به کسب‌وکارها فشار می‌آورند. برای مثال همین اخیراً شاهد استعفای مدیرعامل بایننس که بزرگ‌ترین صرافی رمزارزی جهان است، بودیم و جریمه‌های چند میلیارد دلاری برای آنها بریده بودند، یا به تازگی قانونی در اروپا تصویب شده که میکا نام دارد و گرچه رمزارزی‌ها را به رسمیت شناخته، اما برایشان محدودیت‌هایی گذاشته که چندان خوشایند نیست و آن آرمان غیرمتمرکزی را که با بیت‌کوین در این فضا به وجود آمده بود به قهقرا برده است. با این حال، این‌طور به نظر می‌رسد که ما در آینده شاهد سنتز جدیدی خواهیم بود که از مواجهه و ترکیب تمرکزگرایی و تمرکززدایی به وجود می‌آید.»
اجرایی شدن پروژه ریال دیجیتال یک دستاورد است
فعالان رمزارز ایران، رگولاتور را بزرگ‌ترین مانعی می‌دانند که جلوی توسعه این حوزه را گرفته است. امامی در این خصوص اظهار می‌کند: «نهادهای مالی بزرگ و رگولاتورها در ایران به این نتیجه رسیده‌اند که باید در پذیرش امر نو منعطف باشند و رمزارزها را به رسمیت بشناسند و آن زمانی که می‌گفتند دیفای و بلاکچین و امثالهم به چه دردی می‌خورد، گذشته است. من قصد دفاع از رگولاتور و ستایش او را ندارم، اما واقعیت این است که وقتی به رگولاتورهای کشورهای دیگر نگاه می‌کنیم، دغدغه‌های رگولاتورهای خودمان قابل فهم می‌شود و متوجه می‌شویم که بخش بزرگی از مقاومت‌هایی که وجود دارد به عدم آشنایی و شناخت آنها از مفاهیم نو برمی‌گردد. در نتیجه، این‌طور می‌توان گفت که کارنامه رگولاتوری در ایران، آنقدرها هم که می‌گویند بد نیست و همین که بانک مرکزی پروژه ریال دیجیتال را با همه کم‌وکاستی‌ها و نقدهایی که به آن وارد است، اجرایی کرده، باید امیدوار بود.»
او در ادامه بیان می‌کند: «اجرایی شدن پروژه ریال دیجیتال از سمت بانک مرکزی به این دلیل ارزشمند است که رفته‌رفته باعث آشنایی مردم با مفاهیم این حوزه می‌شود و این مسئله خود به برنامه‌ریزی برای توسعه رمزارزها کمک می‌کند. اگر مردم با مفاهیمی نظیر کیف پول دیجیتال، پول قابل برنامه‌ریزی، بیت‌کوین و اتریوم آشنا شوند، کار ما راحت‌تر می‌شود.»
نیروی انسانی؛ رکن اصلی توسعه نوآوری
یکی از اتفاق‌های غم‌انگیزی که در حوزه رمزارز در حال رخ دادن است، مهاجرت نیروهای انسانی متخصصی است که گرچه دغدغه ایران را دارند، اما به دلایل مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی مهاجرت می‌کنند تا آینده خود را در سرزمین دیگری جست‌وجو کنند. امامی با اشاره به این مسئله توضیح می‌دهد: «همه در حال رفتن هستند و نرخ مهاجرت به قدری افزایش یافته که وقتی با فردی روبه‌رو می‌شوی که در ایران مانده، یا تعجب می‌کنی یا با خودت می‌گویی او هم به زودی می‌رود. این مهاجرت‌ها ضربه شدیدی به بدنه اکوسیستم رمزارز ایران وارد می‌کند و واقعیت این است که اگر نیروی انسانی متخصص نداشته باشیم، نمی‌توانیم کاری از پیش ببریم. نیروی انسانی، رکن اصلی توسعه نوآوری است و از دست دادن آن غم بزرگی است که بر شانه ما می‌نشیند. افرادی که امروز متخصص شده‌اند، روزی مبتدی بوده‌اند و برای تجهیز و توانمندی آنها وقت و هزینه صرف شده و وقتی شرایط به گونه‌ای است که نمی‌توانند در ایران آن درآمدی را که می‌خواهند به دست آورند و در نتیجه مهاجرت می‌کنند، آن هزینه و وقتی که برای آنها صرف شده هم از دست می‌رود. وضعیت به گونه‌ای است که پیشنهاد کاری گرفتن از کشورهای اروپایی به یک امتیاز تبدیل شده و از آنجا که تقاضا برای نیروی کار فنی در بازار رمزارز اروپا در مقایسه با نیروی کار متخصص بیشتر است، تعداد زیادی از نیروهای ما به راحتی مهاجرت می‌کنند. نبود زیرساخت‌های اینترنت، تورم، تحریم، نداشتن آزادی و مسائل اقتصادی از مواردی هستند که باعث رفتن نیروی کار متخصص از ایران می‌شوند.»
لزوم استفاده از تجارب رگولاتوری در کشورهای دیگر
به گفته این فعال حوزه بلاکچین و رمزارز، کشورهای توسعه‌یافته عضو اتحادیه اروپا در بحث‌های مربوط به رگولاتوری عملکرد درخشانی داشته‌اند. او در این باره عنوان می‌کند: «رگولاتورهای کشورهای عضو اتحادیه اروپا، شناخت درستی از مسائل دارند، به کار علمی بها می‌دهند و قوانینی می‌نویسند که جامع، یکپارچه و بدون تناقض درونی است. آمریکا نیز ازجمله کشورهایی است که همیشه در بخش رگولاتوری پیشرو بوده و از امر نو استقبال می‌کند. اگر بخواهم به تجربه رگولاتورهای موفق در منطقه‌ای که هستیم هم اشاره کنم باید از امارات متحده عربی نام ببرم که به خوبی فضای حاکم بر جهان را درک کرده، از ظرفیت‌های مشاورهای بین‌المللی استفاده کرده و دقیقاً می‌داند که می‌خواهد چه کاری انجام دهد. این در حالی است که ما در ایران شمع به دست جلو می‌رویم و جلوی پایمان را هم به سختی می‌بینیم و آنها مسیر پیش رویشان را با پروژکتور روشن کرده‌اند. افراد زیادی در قسمت‌های اجرایی بانک مرکزی و پژوهشگاه‌‌ها هستند که به لحاظ فنی و حقوقی فهم درستی از مسئله رمزارزها دارند، اما به دلیل ملاحظات بالادستی که وجود دارد، نمی‌توانند کاری کنند. به نظر من، الگو گرفتن از تجربه رگولاتوری در کشورهایی که پیش‌تر نام برده شد، می‌تواند راهگشا باشد.»
اهمیت مطالبه‌گری صنفی
برخی بر این باورند که مطالبه‌گری راه به جایی نمی‌برد و فشارهای موجود را بی‌اثر نمی‌کند، اما امامی با این ادعا مخالف است و در این خصوص می‌گوید: «اکوسیستم رمزارز ایران در گذشته وضعیتی جزیره‌ای داشت و امروز که با شما صحبت می‌کنم به یکپارچگی و بلوغ رسیده و توان این را دارد که با مطالبه‌گری‌هایش به بخش بزرگی از خواسته‌هایش برسد. ما برای اینکه مورد قبول رگولاتور قرار بگیریم، باید در وهله اول دغدغه‌های او را بپذیریم و این به رسمیت شناختن، آغازگر بسیاری از تغییرات خواهد بود. تولید محتوا، پژوهش و شناساندن مزایای توسعه رمزارزها در ایران ازجمله وظایفی است که برعهده اکوسیستم رمزارز کشور است و مهم‌ترین مسئله این است که در این مسیر امید خود را از دست ندهند و استمرار داشته باشند و حتی اگر لازم بود تاوان آن را هم بدهند.»
ورود به فضای بازی و متاورس
امیرعباس امامی معتقد است در رویداد نهم ژانویه باید به روندهای فناوری و نوآوری حاکم بر این حوزه و به‌روزرسانی‌هایی که برخی رمزارزها داشته‌اند، پرداخته شود و در همین راستا بیان می‌کند: «نوآوری، فناوری، سرمایه‌گذاری، قیمت و اتصال به جهان خارج ازجمله مسائل و موضوعاتی هستند که باید در این رویداد بررسی شوند. اتصال اکوسیستم بلاکچین ایران به خارج از کشور مسئله بسیار مهمی است که باید برای آن راهی پیدا کرد. فضای حاکم بر اکوسیستم رمزارز و بلاکچین، حالت گلخانه‌ای به خود گرفته و به دلیل تحریم‌هایی که وجود دارد ارتباط ما هم با دنیا قطع شده است. ایرانی‌ها باید از هر فرصتی که به دست می‌آورند برای تعامل با صاحبان کسب‌وکارهای خارجی استفاده کنند؛ فرصتی که در جیتکس به وجود آمده بود، اما ایرانی‌ها باز به سراغ یکدیگر می‌رفتند و از فعالان این حوزه در کشورهای دیگر فاصله می‌گرفتند و اصلاً موضوعی برای ارائه به آنها نداشتند. مسئله دیگری که باید مطرح شود، این است که صرافی‌های رمزارزی در ایران توسعه لازم را پیدا کرده‌اند و حالا وقت آن رسیده که یک قدم فراتر رویم و وارد فضای بازی و متاورس شویم. این همان اتفاق مهمی است که بین دنیای واقعی و بلاکچینی پل می‌زند و خلق ارزش می‌کند. بحث ریال دیجیتال نیز مهم است. اگر بانک مرکزی، ریال دیجیتالی را که ارائه داده، به پلتفرم‌های خودش محدود نکند و اجازه دهد که روی پالیگان و اتریوم و سایر بلاکچین‌های عمومی نیز ارائه داده شود، انقلابی بزرگ در اکوسیستم رمزارز و بلاکچین ایران اتفاق می‌افتد که سال‌ها بعد از آن تحت عنوان نقطه عطفی در توسعه این حوزه یاد می‌کنند؛ اتفاقی که به صورت ملموس سطح زندگی افراد را نیز ارتقا می‌دهد.»