عکس: نسیم اعتمادی
دومین سمینار رگ‌تک ایران با نگاهی به فناوری‌های تنظیم‌گری نوین در کشور، دهم خردادماه توسط کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار و در آکادمی ایرانسل برگزار شد.
هدف از برگزاری این رویداد، جلب توجه نهادهای حاکمیتی و کسب‌وکارهای خصوصی به مفهوم و ضرورت رگ‌تک و همچنین آشنایی با کاربردهای آن در نظارت و تطبیق و بهبود زندگی عموم جامعه بود.
فعالان حوزه رگ‌تگ، نمایندگان بخش خصوصی و دولتی از سخنرانان و پنلیست‌های این رویداد بودند. دو پنل تخصصی و سه سخنرانی با محوریت فناوری‌های تنظیم‌گری از بخش‌های اصلی سمینار بود.
منتظر نفس‌های آخر امضاهای طلایی در کشور باشید
رضا باقری اصل، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات، در ابتدای سمینار، طی سخنرانی خود در دومین سمینار رگ‌تک ایران اعلام کرد که با اجرای تنظیم‌گری فناورانه که در کشور به آرامی در حال صورت گرفتن است باید منتظر نفس‌های آخر امضاهای طلایی در کشور باشیم. باقری اصل مهم‌ترین چالش تنظیم‌گری مبتنی بر فناوری را کیفیت داده عنوان کرد و گفت که تلاش‌شان این است داده‌هایی را فراهم کنند تا کشور به سمت تنظیم‌گری فناوری بیشتر از گذشته حرکت کند.
باقری اصل عنوان کرد که دولت به جز تصدی‌گری باید به سمت تنظیم‌گری اشتغال پیدا کند. او در این زمینه با اشاره به سختی‌هایی که دولت در این راه دارد، گفت: «دولتی که به تصدی‌گری عادت کرده، وارد تنظیم‌گری که شود خیلی تحولات باید رقم بخورد؛ تحولاتی که از فرهنگ سازمانی یا فرهنگ دولت نشات می‌گیرد تا ابزارها و امکانات و قواعد و مقرراتی که برای این تحول لازم است».
پنل بررسی تخصصی رگ‌تک ایران و اثرات آن تا امروز
در ابتدای سمینار رگ‌تک ایران، پنلی با موضوع «بررسی تخصصی رگ‌تک در ایران و اثرات آن تا امروز» با حضور سیدجعفر مرتضویان(مدیر نوآوری و مطالعات راهبردی شرکت ملی انفورماتیک)، علی رهبری(مشاور معماری مهندسی و مدیریت سیستم)، محمدرضا جمالی(مدیرعامل نبض‌افزار) و با مدیریت میثم سلیمانی(سردبیر رسانه‌های آنلاین راه‌کار) برگزار شد.
علی رهبری، در ابتدای پنل مطرح کرد: « مفهوم تنظیم‌گری از قبل در کشور ما وجود داشته است. باید بحث رگولیشن، تنظیم‌گری را از بحث رگ‌تک جدا کنیم. تعریفی که از رگ‌تک در تعریف‌های علمی مطرح می‌شود، به معنای راه‌حل‌هایی است که از طرف بخش خصوصی برای حل مشکل بخش خصوصی ارائه می‌شود؛ در راستای قوانین و مقرراتی که دولت‌ها گذاشتند. در این جلسات می‌گوییم دولت از تصدی‌گری خارج شود و بیاید تنظیم‌گری کند و به دنبال خود، مفهومی مثل خصوصی‌سازی را در ذهن متبادر می‌کند».
در ادامه محمدرضا جمالی در پاسخ به سؤال میثم سلیمانی درباره نقش کسب‌وکارهای رگ‌تک ایران بر تسهیل رگولاتوری پاسخ داد: «رگ‌تک ایران دو مشکل اساسی دارد: مدل کسب‌وکارشرکت های فعال در این حوزه مشخص نیست و معلوم نیست این شرکت‌ها چطور باید با ارائه خدماتشان کسب درآمد کنند. از سمت تنظیم‌گران نیز دانش کافی برای استفاده از ظرفیت‌ها و ظرفیت‌سازی با حمایت از این شرکت‌ها و حتی تخصیص بودجه وجود ندارد. جرایمی وجود دارد که به دلیل آن‌ها ممکن است شرکت‌ها و سازمان‌ها حاضر شوند به رگ‌تک‌ها برای کاهش جرایم مراجعه کنند ولی وقتی در اکثر موارد کسی که قرار است جریمه شود و مجری خود دولت و حاکمیت است و حاکمیت در نقش تنظیم‌گر نیست. این کار قابل انجام نیست».
در این پنل، سیدجواد مرتضویان مطرح کرد: «وقتی از تنظیم‌گری صحبت می‌کنیم، منظور الزاماً تصمیمات حاکمیتی نیست. گاهی یک دستور و فرمان داخلی یک شرکت هم رگولاتوری محسوب می‌شود. بلوغ حوزه‌های مالی و فین‌تک در حوزه رگ‌تک وجود ندارد. رگ‌تک فقط مرتبط با فناوری‌های مالی نیست. اما حوزه مالی در کشور ما زودتر با این مسئله مواجه می‌شود».
در ایران، اکوسیستم رگ‌تک نداریم
حمید حسن‌آبادی، مدیر سابق فناوری اطلاعات سازمان بورس در این رویداد تاکید کرد: «اساسا در ایران، اکوسیستم رگ‌تک وجود ندارد. کسب‌وکارهای رگ‌تکی ایران به صورت جزیره‌ای فعالیت می‌کنند اما لازمه تبدیل شدن به اکوسیستم، دو مولفه اصلی هم‌تکاملی و هم‌آفرینی ارزش در رگ‌تک است و هنوز در کشور ما این دو مفهوم به بلوغ نرسیده‌اند».
او در ادامه به مقایسه کاربردهای رگ‌تک در ایران و دنیا پرداخت و در این خصوص گفت: «بیشترین کاربرد رگ‌تک در دنیا در زمینه انطباق است؛ اما در ایران بیشترین کاربرد رگ‌تک در راستای پایش تراکنش است».
پنل فرصت‌های آینده رگ‌تک در ایران
پنل دوم با موضوع «فرصت‌های آینده رگ‌تک در ایران» با حضور نیما شمساپور (مدیرعامل یوآیدی)، سید کاظم شجاعی (مدیر ارشد رگولاتوری اقتصادی ایرانسل)، امیرحسین شبیری (مدیرعامل فینوداد) و رضا قربانی (رئیس کمیسیون فین‌تک نصر) به مدیریت رضا جمیلی(سردبیر رسانه‌های چاپی کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار) برگزار شد.
در ابتدای این پنل، نیما شمساپور مطرح کرد: «مهم‌ترین ریسک در حوزه رگ‌تک و به‌خصوص احراز هویت این است که هر لحظه ممکن است رگولاتور تصمیم بگیرد کسب‌وکار شما را ببندد. در حوزه احراز هویت شانس آوردیم که بانک مرکزی، سازمان توسعه تجارت و سازمان فناوری اطلاعات همیشه با هم رقابت دارند و به KYC این اجازه داده شده تا فعالیت کنند.
در ادامه پنل، کاظم شجاعی درباره اینکه رگ‌تک چه نقشی در رگولاتوری اقتصادی دارد، توضیح داد: «یکی از موضوعات مهم، هزینه‌هاست که در این زمینه رگ‌تک می‌تواند هزینه را کاهش دهد. فرض کنید یک‌سری مصوبات از سمت رگولاتور ابلاغ می‌شود، رگ‌تک می‌تواند با شناسایی اینکه چه میزان هزینه در حوزه آی‌تی و اپراتورها به‌درستی تعیین شده، کمک کند. همچنین می‌تواند به رگولاتور در تجمیع داده و اطلاعات برای محاسبه هزینه یک دقیقه مکالمه کمک کند. همچنین می‌تواند در ارزیابی اپراتورها برای تعیین هزینه‌ها هم نقش داشته باشد».
در ادامه این پنل، امیرحسین شیبری در خصوص فقدان‌های موجود در اکوسیستم رگ‌تک مطرح کرد: «در حوزه بانک‌ها، اتفاقات متعددی را می‌توان با رگ‌تک اجرایی کرد اما رویکرد بانک‌ها باید تغییر کند. برای مثال امکان انجام بسیاری از امور بانکی به شکل آنلاین وجود دارد اما بانک‌ها در مقابل آن مقاومت می‌کنند. چنانچه نهاد ناظر به‌صورت مداوم و از طریق فناوری‌های تنظیم‌گری، فعالیت بانک‌ها را رصد کند، می‌توان جلوی بحران‌ها و ورشکستگی‌های بانکی را گرفت».
رضا قربانی در انتهای این پنل در خصوص رضایت‌بخشی وضعیت اکوسیستم رگ‌تک در ایران مطرح کرد: «وضعیت اکوسیستم رگ‌تک در ایران، قابل قبول نیست؛ حتی می‌توان گفت که اکوسیستم رگ‌تک وجود ندارد. در واقع شرکت و کسب‌وکار رگ‌تکی داریم و مشغول فعالیت هستند، اما باید یک اکوسیستم شکل بگیرد. با وجود همه چالش‌ها، می‌توان نگاه مثبتی داشت چون ضرورت وجود رگ‌تک در حاکمیت ایجاد و درک شده و تغییراتی در حال انجام است. تنظیم قوانین و ابلاغ آیین‌نامه‌های رگ‌تکی از سمت حاکمیت، اتفاق بزرگی است و می‌توان به توسعه آن امیدوار بود».
مجلس نیازمند هم‌فکری و همکاری در تنظیم‌گری‌ست
مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس و نماینده مردم تهران نیز در اختتامیه سمینار رگ‌تک ایران ضمن تبیین انواع رویکردهای دولت‌ها به فناوری، نسبت به ناآشنایی رگولاتوری فناوری‌های مالی ایران با مفهوم رگ‌تک اظهار تأسف کرد و گفت که نهاد غیرقانونی ساترا و شاپرک نتیجه این ناآشنایی هستند.
توانگر با بیان اینکه امروزه اگرچه ریشه رگ‌تک را می‌توان از دنیای فناوری مالی دانست، گفت: «اما آن را می‌توان فراتر از دنیای مالی دید، چراکه رگولاتوری در تمامی حوزه‌ها بیش از هر زمان دیگری نیازمند فناوری و نوآوری است. در هر صورت ما در مجلس شورای اسلامی و به طور مشخص کمیته دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس، به‌شدت نیازمند هم‌فکری و همکاری در خصوص بحث تنظیم‌گری مخصوصاً در حوزه‌های فین‌تکی هستیم».
شرکت ملی انفورماتیک، آکادمی ایرانسل، شرکت یوآیدی، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور، شرکت نبض افزار رایان اندیش، مرکز توسعه تجارت الکترونیکی و شرکت توسعه نوین همراه کیش حامیان برگزاری دومین سمینار رگ تک ایران بودند.
اولین دوره از سمینار رگ‌تک ایران در شهریورماه ۱۳۹۸ و در شرایطی برگزار شد که بسیاری از فعالان این حوزه، چندان به آینده آن خوش‌بین نبودند.
