عمق بازار در معاملات ارزهای دیجیتال، موضوع بسیار مهمی است که هم در انتخاب ارز و هم در انتخاب پلتفرمی که کاربران می‌خواهند در آن معاملاتشان را انجام دهند، اهمیت ویژه‌ای دارد.
برخی از کاربران تازه‌وارد بدون اطلاع از اینکه عمق بازار چیست و چه اهمیتی دارد، وارد این بازار می‌شوند. به‌طور بسیار ساده و خلاصه عمق بازار، تعداد و حجم سفارش‌های خریدوفروش برای یک دارایی است. هر چه تعداد این سفارش‌ها بیشتر باشد، عمق بازار آن دارایی بیشتر است. حال تأثیر این عمق بازار در معاملات چیست؟
هر چه تعداد سفارش‌های موجود بیشتر باشد، بازار نقدشونده‌تر در نظر گرفته می‌شود، به‌عنوان‌مثال، اگر قیمت بیت‌کوین در حال حاضر 20 هزار دلار بوده و شخصی، سفارش خرید در قیمت 19500 دلار در صرافی ثبت کرده باشد، با توجه به تعداد بالای معاملات، بلافاصله پس از رسیدن قیمت به 19500 دلار، سفارش اجرا و خرید انجام می‌شود.
نکته دیگر اینکه در بازارهایی که عمق بالایی دارند، سفارش‌های کلان تأثیر کمتری در نوسان قیمت دارند و موجب ریزش و افزایش ناگهانی و هیجانی قیمت نمی‌شوند. در یک عمق بازار بالا تنها حجم بسیار بالایی از سفارش خرید یا فروش می‌تواند در قیمت تغییر ایجاد کند.
پیش‌بینی قیمت ارزهای دیجیتال
مسئله مهم دیگر اینکه با توجه به عمق بازار و تعداد سفارش‌های خریدوفروش معاملات، کاربران بازار ارزهای دیجیتال می‌توانند از این سفارش‌ها، به‌عنوان یکی از مؤلفه‌های پیش‌بینی قیمت استفاده کنند.
همان‌طور که اشاره شد،هر چه عمق بازار بیشتر باشد، توانایی بازار برای جذب سفارش‌های نسبتاً بزرگ بدون تأثیر قابل‌توجه بر قیمت دارایی بیشتر می‌شود. عمق بازار، سطوح و گستردگی کلی سفارش‌های باز و پیشنهادات خریدوفروش را برای یک دارایی یا سهام خاص در نظر می‌گیرد.
باید توجه داشت که عمق بازار، سفارش‌هایی را که با قیمت بازار در لحظه صورت می‌پذیرد در داده‌های خود در نظر نمی‌گیرد. به عبارتی سفارش سریع در عمق بازار تأثیری ندارند.
داده‌های عمق بازار را می‌توان در دفترچه سفارش‌ها مشاهده کرد، زیرا این دفترچه شامل فهرستی از سفارش‌های در انتظار انجام شدن برای یک ارز دیجیتال است. از داده‌های دفترچه سفارش‌ها می‌توان برای تعیین اینکه کدام تراکنش‌ها قابل پردازش هستند نیز استفاده کرد.
به‌این‌ترتیب عمق بازار یا Market Depth به نقدینگی بازار برای یک دارایی بر اساس تعداد سفارش‌ها ثابتی که برای خرید (bid) و فروش (ask) در سطوح مختلف قیمتی موجود است، اشاره دارد. نمودار عمق بازار علاوه بر سطوح قیمتی، اندازه یا حجم سفارش‌ها را در هر سطح قیمتی در نظر می‌گیرد.
عمق بازار در همه بازارها ازجمله بازار ارزهای دیجیتال و بیت‌کوین ارتباط نزدیکی با نقدینگی و حجم دارد، اما به این معنا نیست که هر دارایی که حجم معاملات بالایی را از خود نشان می‌دهد، عمق بازار خوبی دارد. اگر یک دارایی نقد شونده در نظر گرفته می‌شود به این معنی است که تعداد بسیار زیادی هم خریدار و هم فروشنده برای آن وجود دارد.
بنابراین خریدار می‌تواند سهم قابل توجهی از این ارز را خریداری کند، اما حرکتی در قیمت رخ ندهد چون به همان میزان فروشنده در سطح اندازه خریدار وجود دارد. در حالتی دیگر اگر دارایی از نقدشوندگی قابل توجهی برخوردار نباشد، پس در آن معاملات به‌طور مستمر صورت نمی‌گیرد و می‌توان انتظار داشت خرید سهم بزرگی از این ارز، باعث تغییر قیمت شود.
چگونه معامله‌گران از داده‌های عمق بازار استفاده می‌کنند؟
داده‌های عمق بازار به معامله‌گران کمک می‌کند تا بتوانند قیمت یک دارایی را در آینده نزدیک پیش‌بینی کنند. یک معامله‌گر ممکن است از داده‌های عمق بازار برای درک قیمت‌های پیشنهادی خریدوفروش یک رمزارز با توجه به حجم فعلی آن استفاده کند و بر اساس آن تصمیم بگیرد در کدام قیمت‌ها وارد شود و یا از کدام معامله خارج شود. معمولاً معامله‌گران به دنبال دیوارهای خرید یا فروش در نمودار عمق بازار می‌گردند و بر اساس این بخش‌ها تصمیم به خرید یا فروش می‌گیرند.
دیوار خریدوفروش
زمانی که در بخش سفارش‌های خرید، خط عمودی نسبتاً بلندی به وجود آمده باشد به‌اصطلاح با دیوار خرید رو‌به‌رو هستیم. به وجود آمدن دیوار خرید به این معنا است که برای دارایی موردنظر در قیمتی که در نمودار مشاهده می‌کنید تعداد زیادی خریدار وجود دارد بنابراین قیمت در نقطه دیوار خرید حمایت خواهد شد و از ریزش بیشتر جلوگیری می‌شود.
دیوار فروش نیز دیواری است که در بخش قرمز سفارش‌های فروش دیده می‌شود. دیوار فروش یعنی با مقاومت قیمتی و تعداد زیادی فروشنده مواجه خواهیم شد و احتمالاً روند افزایش قیمت در محدوده دیوار فروش متوقف خواهد شد.
معمولاً دارایی‌های بزرگ در بازار ارزهای دیجیتال مثل بیت‌کوین و اتریوم عمق بازار عمیقی دارند. در بازار سهام، سهم شرکت اپل نیز در همین دسته قرار می‌گیرد. به خاطر نقد شوندگی بالا، معامله‌گران می‌توانند بدون اینکه تأثیر قابل توجهی بر قیمت‌های بازار بگذارند، سفارش‌ها بزرگی را ثبت کنند.
داده‌های عمق بازار در زمان واقعی به معامله‌گران اجازه می‌دهد تا از نوسانات کوتاه‌مدت قیمت سود ببرند و به‌طورکلی وضعیت کلی و روند بازار یک دارایی را در آینده کوتاه پیش‌بینی کنند.
درگذشته صرافی‌ها اطلاعات مربوط به عمق بازار را در اختیار عموم قرار نمی‌دادند یا برای دسترسی به آن‌ها نیاز بود تا هزینه‌ای از طرف افراد پرداخت شود. اما امروزه بیشتر صرافی‌ها امکان دسترسی به این داده‌ها را در پلتفرم‌هایشان به طور رایگان امکان‌پذیر کرده‌اند.
اما نکته دیگر این است که گرچه یک دارایی رمزارزی مثل بیت‌کوین در مقیاس جهانی عمق بازار زیادی دارد و در نتیجه، نقدشوندگی زیادی داشته و بلافاصله پس از رسیدن قیمت، به قیمت سفارش ثبت‌شده، سفارش اجرا می‌شود، اما عمق بازار با وجود فعالیت بازارگردان‌ها در برخی پلتفرم‌های تبادل رمزارز، در همه پلتفرم‌ها یکسان نیست و نکته بسیار حائز اهمیت در انتخاب پلتفرم یا صرافی ارز دیجیتال، دقت به عمق بازار معاملات در آن پلتفرم است.
نوبیتکس به‌عنوان اولین پلتفرم تبادل رمزارز در ایران در حال حاضر بیش از چهار میلیون کاربر ایرانی دارد که به طور روزانه اقدام به ثبت سفارش و خریدوفروش ارزهای دیجیتال می‌کنند و این مسئله عامل عمق بازار و نقدشوندگی بالای معاملات در نوبیتکس است.
فعالان بازار ارزهای دیجیتال می‌توانند اطلاعات مربوط به عمق بازار انواع ارزهای دیجیتال را در بازار معاملاتی نوبیتکس مشاهده کنند.
گرچه نمودار عمق بازار می‌تواند تا حد زیادی در کوتاه‌مدت بیانگر جهت بازار باشد، اما این اطلاعات به‌تنهایی قابل اتکا نیست. بسیاری از نهنگ‌ها اقدام به ثبت سفارش کلان می‌کنند و با توجه به اینکه لغو سفارش تماماً بدون کارمزد صورت می‌گیرد، معامله‌گران خرد را از این طریق فریب می‌دهند. درک مفهوم عمق بازار در تحلیل کمک بسیار زیادی خواهد کرد، اما نباید استفاده از سایر ابزارهای تحلیل را در کنار آن فراموش کرد.